Με ευρωπαϊκό «αέρα» και οικογενειακό δωμάτιο το νέο μοντέλο φυλακών

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει επιβάλει πρόστιμα ύψους 2 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα από το 2008 και μετά σχετικά με τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (CPT) να έρχεται στην Ελλάδα και να βάζει τις βάσεις για να καταστρωθεί ένα εθνικό σχέδιο για τη λειτουργία των φυλακώνΤο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει επιβάλει πρόστιμα ύψους 2 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα από το 2008 και μετά σχετικά με τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές.

Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (CPT) να έρχεται στην Ελλάδα και να βάζει τις βάσεις για να καταστρωθεί ένα εθνικό σχέδιο για τη λειτουργία των φυλακών.

Τα πρώτα συμπεράσματα έχουν ήδη διεξαχθεί, αφού έχει γίνει σαφές ότι το ζήτημα του υπερπληθυσμού των φυλακών δεν λύνεται μόνο με την κατασκευή νέων φυλακών. Ωστόσο και η δεύτερη πρακτική που ακολουθείται, αυτή της νομοθέτησης έκτακτων μέτρων αποφυλάκισης, μπορεί να επιλύει προσωρινά το πρόβλημα, όμως αυτό επανέρχεται, εάν δεν συνοδεύεται από άλλες πολιτικές, στο επίπεδο της επανένταξης ή της μείωσης της υποτροπής των κρατουμένων.

Ευρωπαϊκές πλατφόρμες

Τον προηγούμενο μήνα τρεις διευθυντές φυλακών, από τα Γρεβενά, την Αγιά της Κρήτης και τα Τρίκαλα, ταξίδεψαν σε Βρυξέλλες, Αυστρία και Αγγλία για να δουν από κοντά τις φυλακές άλλων χωρών, να εξειδικευτούν σε ευρωπαϊκές πλατφόρμες και να μεταφέρουν στους ξένους συναδέλφους τους τη δική τους εμπειρία. Με την επιστροφή τους, ήταν υποχρεωμένοι να «διαβιβάσουν» όσα είδαν στο εξωτερικό στη δική τους φυλακή αλλά και στο υπ. Δικαιοσύνης.

Η διευθύντρια των φυλακών Τρικάλων, Μαρία Λίτσιου, επισκέφθηκε τρεις φυλακές της Αυστρίας, μία υψίστης ασφαλείας και δύο χαμηλότερης. Στόχος, η υιοθέτηση καλών πρακτικών από τα αλλοδαπά σωφρονιστικά καταστήματα και η μεταφορά τους στην ελληνική αλλά δύσκολη πραγματικότητα, αφού λόγω της οικονομικής κρίσης τα κονδύλια όλο και λιγοστεύουν.

«Η εργασία είναι το πρώτο πράγμα στο οποίο δίνουν έμφαση οι αυστριακές φυλακές» επισημαίνει η κ. Λίτσιου στο «Εθνος της Κυριακής», αφού οι κρατούμενοι των φυλακών δουλεύουν υποχρεωτικά. Στη φυλακή του Γκρατς Καρλάου, ο κρατούμενος μπορεί να δουλέψει στο συνεργείο αυτοκινήτων, στο κλειδαράδικο και στον φούρνο.

Με ευρωπαϊκό «αέρα» και οικογενειακό δωμάτιο το νέο μοντέλο φυλακών

Τα σεμινάρια για την επαγγελματική κατάρτιση παίρνουν και δίνουν, αφού στόχος είναι, βγαίνοντας, ο κατάδικος να μπορεί να εργαστεί, να εξασφαλίσει τα προς το ζην και να μην υποτροπιάσει. Ο μισθός που παίρνει μηνιαία, φορολογείται, ενώ ένα μέρος επστρέφει στη φυλακή για τις ανάγκες της. Στην τσέπη του κρατουμένου μένει περίπου το 50%. Στο συνεργείο μάλιστα επισκευάζονται και τα αυτοκίνητα των σωφρονιστικών υπαλλήλων! «Η καινοτομία, λέει η διευθύντρια των φυλακών Τρικάλων, είναι ότι σε όλα τα εργασιακά πόστα υπάρχει σωφρονιστικός υπάλληλος που είναι ταυτόχρονα και εκπαιδευτής των κρατουμένων. Επιπλέον, υπάρχουν σχολεία παντού». Μία διαφορά μεταξύ αυστριακού μοντέλου και του ελληνικού είναι η εκπαίδευση των σωφρονιστικών υπαλλήλων. «Στην Αυστρία, υπάρχει υποχρεωτική εκπαίδευση των υποψήφιων υπαλλήλων για 12 μήνες. Και μόνο όταν περάσει 6ετία μονιμοποιούνται ως υπάλληλοι των φυλακών, ενώ υποβάλλονται σε συνεχή ψυχολογικά τεστ», σημειώνει η κ. Λίτσιου. Αντίθετα, στη χώρα μας, οι φύλακες περνούσαν στο παρελθόν μία δίμηνη εκπαίδευση, ενώ εδώ και πολλά χρόνια αυτή η πρακτική έχει σταματήσει. «Εντύπωση μας έκανε ακόμη το γεγονός ότι σε κάθε μία από τις φυλακές που επισκεφθήκαμε, συναντήσαμε και μία ομάδα για τη διαχείριση κρίσεων, όπως μία ενδεχόμενη στάση ή απόδραση. Υπάρχουν επίσης τμήματα κοινωνικών λειτουργών, ενώ τα συστήματα ασφαλείας έιναι πλήρως εκσυγχρονισμένα».

Στη φυλακή του Γκρατς Καρλάου κρατούνται μεταξύ άλλων και 18 άτομα μειωμένου καταλογισμού, που κρίθηκε ότι πρέπει να παραμείνουν κρατούμενοι λόγω επικινδυνότητας, ενώ σε όλες τις φυλακές υπάρχουν κλειστά τμήματα με τους κρατούμενους να έχουν δικαίωμα προαυλισμού μόνο για μία ώρα.

Ηλεκτρονικό βραχιολάκι και ημιελεύθερη διαβίωση

Στη φυλακή του Λέομπεν, το «καμάρι» της Αυστρίας, όπως το αποκαλούν, κρατούνται υπόδικοι και κατάδικοι με ποινές έως 18 μήνες. Η φυλακή είναι ως επί το πλείστον κατασκευασμένη με τζάμια, έχει άπλετο φως, ενώ υπάρχουν και κρατούμενοι που κάνουν ημιελεύθερη διαβίωση, όπως σε όλες τις φυλακές. Δηλαδή, το πρωί πηγαίνουν στην εργασία τους και το βράδυ γυρίζουν στη φυλακή. Μπαίνοντας, ταυτοποιούνται με δακτυλικό αποτύπωμα, ενώ τούς γίνεται έλεγχος για χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών.

Αθληση σε πλήρως εξοπλισμένα γυμναστήρια, φλιπεράκια στους διαδρόμους, γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ, αλλά και πρόσβαση σε βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες είναι μερικές από τις ανέσεις που απολαμβάνουν οι φυλακισμένοι στην Αυστρία.

Αθληση σε πλήρως εξοπλισμένα γυμναστήρια, φλιπεράκια στους διαδρόμους, γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ, αλλά και πρόσβαση σε βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες είναι μερικές από τις ανέσεις που απολαμβάν

«Οι δομές των αυστριακών φυλακών όσον αφορά τη διοίκησή τους δεν διαφέρουν από τις δικές μας« λέει η κ. Λίτσιου. «Οι διαφορές εντοπίζονται στις εγκαταστάσεις και στη στελέχωση των καταστημάτων».

Στην Αυστρία, ο θεσμός της ηλεκτρονικής επιτήρησης είναι ευρέως διαδεδομένος, αφού συνολικά φορούν βραχιολάκι 310 κρατούμενοι σε όλη τη χώρα. Ο θεσμός είναι ενεργός από το 2010 και μπορεί να εφαρμόζεται είτε κατ’ οίκον (όπως στη χώρα μας) είτε κατά τη διάρκεια της εργασίας. Ο Χρήστος Ψύχος, διευθυντής των φυλακών Γρεβενών, και υπεύθυνος για 520 κρατούμενους, μεταξύ των οποίων οι 296 είναι αλλοδαποί, μιλώντας στο «Εθνος» σημειώνει ότι το ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα εδώ και χρόνια «συμβιώνει» με αλλοεθνείς κρατούμενους, γεγονός που δεν αντιμετωπίζουν οι φυλακές σε άλλα κράτη. «Στις φυλακές Γρεβενών οι κρατούμενοι μιλούν 33 διαφορετικές γλώσσες (!) και οι υπάλληλοι είναι υποχρεωμένοι να σεβαστούν τη διαφορετικότητα των κρατουμένων», τονίζει.

Επίσης, οι ελληνικές φυλακές παρέχουν περισσότερα ευεργετήματα, αφού για παράδειγμα τα μεροκάματα αφαιρούνται από τον χρόνο κράτησης. Στο Βέλγιο, όπου βρέθηκε ο ίδιος, τα μεροκάματα πληρώνονται μεν, αλλά δεν προσμετρώνται στην έκτιση της ποινής.

Συνάντηση μέσω Διαδικτύου

Στις φυλακές των Γρεβενών εφαρμόζεται εδώ και αρκετό καιρό μία καινοτομία. Το επισκεπτήριο μέσω Skype. Ιδιο μοντέλο εφαρμόζεται και στις αυστριακές φυλακές. Ο κρατούμενος των Γρεβενών υποβάλλει μία αίτηση για online επισκεπτήριο, και το πρόσωπο το οποίο θέλει να συναντήσει απαντά ότι επιθυμεί να συναντηθεί διαδικτυακά με τον φυλακισμένο. Δίνει τα στοιχεία του, και στη συνέχεια η αίτηση περνάει από το συμβούλιο της φυλακής για να πάρει έγκριση. Το επισκεπτήριο παίρνει σάρκα και οστά με τη διακριτική παρουσία ενός ψυχολόγου, ο οποίος ωστόσο δεν ακούει τα όσα λέγονται.

Στα πρότυπα της Αυστρίας, αναμένεται να δημιουργηθεί δωμάτιο όπου ο κρατούμενος θα μπορεί να βρεθεί με την οικογένειά του μέχρι και 24 ώρες. Ο χώρος είναι διαμορφωμένος σαν κανονικό σπίτι και διαθέτει από τηλεόραση μέχρι κουζίνα.

Στα πρότυπα της Αυστρίας, αναμένεται να δημιουργηθεί δωμάτιο όπου ο κρατούμενος θα μπορεί να βρεθεί με την οικογένειά του μέχρι και 24 ώρες. Ο χώρος είναι διαμορφωμένος σαν κανονικό σπίτι και διαθέτει

Επόμενο βήμα στις φυλακές Γρεβενών η «ίδρυση» του οικογενειακού δωματίου, το οποίο δεν θα λειτουργεί ως sex room, αλλά ως χώρος όπου το ζευγάρι θα μπορεί να βρεθεί μέχρι και 24 ώρες. Στα πρότυπα της Αυστρίας, όπου στο δωμάτιο λειτουργεί ως χώρος για να βρεθεί το ζευγάρι ή η οικογένεια με το παιδί, να μαγειρέψουν, να δουν τηλεόραση ή να να συζητήσουν στο καθιστικό…

Εξτρεμισμός

Η διευθύντρια των αγροτικών φυλακών Αγιάς, Δήμητρα Δρακάκη, βρέθηκε στο Cambridge όπου παρουσιάστηκε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης μέσω μίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τα φαινόμενα ριζοσπαστικοποίησης στις φυλακές. Εξάλλου σε φυλακές ευρωπαϊκών χωρών έχει σημάνει συναγερμός για τέτοια φαινόμενα.

«Οι κρατούμενοι είναι ευάλωτοι στο να ενταχθούν σε τέτοιες κινήσεις», λέει στο «Εθνος» η διευθύντρια των φυλακών Αγιάς, «και εμείς πρέπει να μάθουμε να τις αναγνωρίζουμε». Στη χώρα μας, πάντως, τέτοια φαινόμενα προσηλυτισμού στον εξτρεμισμό μέσα από την κοινωνία των φυλακών δεν έχουν παρατηρηθεί.

Τέλος στις ‘καμπάνες’

Στόχος του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι να έχει ολοκληρώσει τον εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό του μέχρι τον Μάρτιο του 2017 και να αρχίσει να υλοποιείται, για να σταματήσουν να χτυπούν οι… καμπάνες των προστίμων, αλλά και του διασυρμού της χώρας.

Με ευρωπαϊκό «αέρα» και οικογενειακό δωμάτιο το νέο μοντέλο φυλακών

ethnos.gr