Τα διαστημικά μάτια της ΕΕ

Στην αεροπορική βάση Torrejon de Ardoz έξω από τη Μαδρίτη, ανάμεσα σε υπόστεγα μαχητικών, παλιά συγκροτήματα διαμερισμάτων για το στρατιωτικό προσωπικό και παροπλισμένα Phantom και Mirage που διακοσμούν πλατείες και διασταυρώσεις βρίσκεται το Ευρωπαϊκό Δορυφορικό Κέντρο (European Satellite Center), μια (άγνωστη στο ευρύ κοινό) πολιτικοστρατιωτική υπηρεσία της ΕΕ., με ενεργό ρόλο .Στην αεροπορική βάση Torrejon de Ardoz έξω από τη Μαδρίτη, ανάμεσα σε υπόστεγα μαχητικών, παλιά συγκροτήματα διαμερισμάτων για το στρατιωτικό προσωπικό και παροπλισμένα Phantom και Mirage που διακοσμούν πλατείες και διασταυρώσεις βρίσκεται το Ευρωπαϊκό Δορυφορικό Κέντρο (European Satellite Center), μια (άγνωστη στο ευρύ κοινό) πολιτικοστρατιωτική υπηρεσία της ΕΕ., με ενεργό ρόλο σε στρατιωτικές επιχειρήσεις και μυστικές έρευνες αντιτρομοκρατίας. Οι υπάλληλοι της υπηρεσίας, περίπου 130 άτομα προερχόμενα από τις ένοπλες δυνάμεις των κρατών-μελών ή με εξειδίκευση στις νέες τεχνολογίες, συλλέγουν και αναλύουν εικόνες και βίντεο από εμπορικούς –κυρίως– δoρυφόρους και τροφοδοτούν με διαβαθμισμένες πληροφορίες κράτη-μέλη και οργανισμούς της ΕΕ.

Στη διάρκεια του 2016, το SatCen παρείχε γεωδιαστημικές πληροφορίες στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (European External Action Service – EEAS), συμμετείχε σε έρευνες για τον εντοπισμό πυρηνικών όπλων και γενικότερα όπλων μαζικής καταστροφής, ενώ συνέδραμε την επιχείρηση στην Ουκρανία του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE) και του Frontex στα ΝΑ εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Μιλώντας σε Ευρωπαίους δημοσιογράφους –και στην «Κ»–, που βρέθηκαν την περασμένη Πέμπτη στις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας, ο επικεφαλής του τμήματος Επιχειρήσεων Πορτογάλος Adriano Baptista επιβεβαίωσε ότι το SatCen συνδράμει στρατιωτικές επιχειρήσεις και μυστικές έρευνες αντιτρομοκρατίας, απέφυγε ωστόσο να αναφερθεί σε συγκεκριμένα παραδείγματα, επικαλούμενος λόγους προστασίας απορρήτου. «Το Ευρωπαϊκό Δορυφορικό Κέντρο παρέχει γεωδιαστημικές πληροφορίες για θέματα όπως η ύπαρξη στρατοπέδων εκπαίδευσης τρομοκρατών και παράνομης διακίνησης οπλισμού», αναφέρουν επίσημα έγγραφα της ΕΕ., ενώ στην τελευταία απολογιστική έκθεση του SatCen επισημαίνεται ότι το Δορυφορικό Κέντρο πραγματοποίησε έρευνες σε διάφορες χώρες για τον εντοπισμό εγκαταστάσεων όπου υπάρχουν υποψίες ότι αναπτύσσονται πυρηνικά όπλα ή γίνονται δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων.

Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ακόμα ότι από τα 1.846 «προϊόντα» που παρήγαγε το SatCen το 2016, τα 1.188 αφορούν επιτηρήσεις ασφαλείας και μάλιστα, ένας μεγάλος αριθμός αυτών έχει διατεθεί όχι προς οργανισμούς και υπηρεσίες της ΕΕ. αλλά απευθείας στα κράτη-μέλη. Ο κ. Baptista διευκρίνισε ότι οι δορυφόροι από τους οποίους αντλούν δεδομένα εξασφαλίζουν φωτογραφίες πολύ υψηλής ευκρίνειας όχι όμως και βίντεο με εξίσου καλή ανάλυση, ενώ απαντώντας σε ερώτηση της «Κ» διευκρίνισε ότι το σημείο «επαφής» του SatCen με την Ελλάδα είναι το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Εκπληξη προκαλεί η διαπίστωση ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται μαζί με τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία και το Βέλγιο μεταξύ των κρατών-μελών της Ενωσης που τροφοδοτούν με δεδομένα το Δορυφορικό Κέντρο, ενώ η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που επικυρώνει την ίδρυσή υπεγράφη (επί ελληνικής προεδρίας) τον Ιούνιο του 2014 από τον –τότε– προεδρεύοντα του Συμβουλίου και αντιπρόεδρο της ελληνικής κυβέρνησης Ευάγγελο Βενιζέλο.

Συμφωνία με Frontex

Σημειώνεται τέλος ότι το SatCen υπέγραψε το 2015 συμφωνία με τον Frontex για την παροχή γεωδιαστημικών πληροφοριών που αφορούν σε θέματα προστασίας εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. και διαχείρισης μεταναστευτικών ροών. Στη συνάντησή του με δημοσιογράφους, που διοργάνωσε το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ισπανία, ο κ. Baptista εξήγησε ότι το Κέντρο συλλέγει και επεξεργάζεται δορυφορικές φωτογραφίες από τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. (συμπεριλαμβανομένου του Εβρου και του Αν. Αιγαίου) και ενημερώνει τον Frontex για τις κινήσεις παράτυπων μεταναστών στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα της ΕΕ., όπως επίσης τα παράλια της Λιβύης και αλλού. Η συνεργασία SatCen – Frontex χαρακτηρίζεται από τα στελέχη και των δύο υπηρεσιών «εξαιρετικά θετική» και μάλιστα στις 23 Ιουνίου ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής, Fabrice Leggeri, επισκέφθηκε την αεροπορική βάση Torrejon de Ardoz και συζήτησε με τους επικεφαλής του SatCen το ενδεχόμενο περαιτέρω επέκτασης της συνεργασίας τους.