Κώδωνας κινδύνου για την υγειονομική περίθαλψη λόγω των κυβερνοεγκληματιών
Όλο και περισσότερες γίνονται οι κυβερνοεπιθέσεις στα νοσοκομεία με αποτέλεσμα να είναι βαθιά ανησυχητικές. Από ότι φαίνεται δεν απειλούν μόνο τη λειτουργία κρίσιμων υπηρεσιών, αλλά κλονίζουν και την εμπιστοσύνη των ασθενών. Όταν πλήττεται ένα νοσοκομείο, διακυβεύεται η ίδια η ανθρώπινη ζωή. Αυτές οι επιθέσεις στην υγειονομική περίθαλψη φανερώνουν πόσο ευάλωτοι μπορεί να είναι οι πιο ζωτικοί θεσμοί της κοινωνίας μας.
Μπροστά σε αυτήν την αυξανόμενη απειλή, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την προστασία των νοσοκομείων και των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης από τις κυβερνοεπιθέσεις. Πρόκειται για μια σημαντική πρωτοβουλία για την υποστήριξη των κρατών μελών της Ε.Ε. στο συγκεκριμένο τομέα. Όμως, είναι αρκετή από μόνη της;
Ήρθε η ώρα να δούμε πού βρισκόμαστε σήμερα και τι μπορούμε να κάνουμε για να ενισχύσουμε την ασφάλεια στον κρίσιμο αυτό τομέα, επισημαίνουν οι Márk Szabó και André Lameiras από την παγκόσμια εταιρία ψηφιακής ασφάλειας της ESET.
Αυξανόμενες κυβερνοαπειλές στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης
Τα τελευταία χρόνια, οι κυβερνοεπιθέσεις κατά παρόχων υγειονομικής περίθαλψης έχουν αυξηθεί δραματικά, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο την ασφάλεια των ασθενών όσο και το απόρρητο των δεδομένων τους.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επίθεση ransomware κατά της Synnovis, τον Ιούνιο του 2024, που διέκοψε περισσότερα από 3.000 ιατρικά ραντεβού στην Αγγλία. Οι κυβερνοεγκληματίες διέρρευσαν πάνω από μισό terabyte εμπιστευτικών ιατρικών δεδομένων. Παρόμοια περιστατικά καταγράφηκαν και στη Ρουμανία, το Φεβρουάριο του 2024, όταν περισσότεροι από 100 πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης, μεταξύ των οποίων 25 νοσοκομεία, επλήγησαν από επίθεση ransomware. Η σύνδεση σε περισσότερες από 79 εγκαταστάσεις διακόπηκε, ενώ κρίσιμες ιατρικές συσκευές, όπως σαρωτές μαγνητικής τομογραφίας (MRI) με σύνδεση στο internet, έπαψαν να λειτουργούν.
Η κυβερνοεπίθεση που έγινε το 2020 στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ντίσελντορφ είχε δραματικές συνέπειες. Αν και η επίθεση έγινε κατά λάθος, οδήγησε σε καθυστέρηση κρίσιμων θεραπειών και συνέβαλε στον θάνατο ενός ασθενούς. Αυτό το τραγικό γεγονός υπογραμμίζει τις ακούσιες, αλλά εξαιρετικά σοβαρές συνέπειες που μπορεί να έχουν τέτοιες επιθέσεις.
Μια προσέγγιση για την υγειονομική περίθαλψη με γνώμονα την πρόληψη
Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης αποτελούν ελκυστικούς στόχους για τους κυβερνοεγκληματίες, επειδή η παραμικρή διακοπή των υπηρεσιών τους μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο. Επιπλέον, τα νοσοκομεία συνήθως βασίζονται σε ένα ετερογενές μείγμα τεχνολογιών, συχνά παρωχημένων, ενώ λειτουργούν κάτω από συνθήκες υψηλής πίεσης. Το προσωπικό, εστιασμένο στην άμεση φροντίδα των ασθενών, μπορεί να παραμελεί βασικές πρακτικές κυβερνοασφάλειας.
Παράλληλα, οι υπηρεσίες υγείας διαχειρίζονται μεγάλο όγκο ευαίσθητων προσωπικών και οικονομικών δεδομένων — από αριθμούς κοινωνικής ασφάλισης έως στοιχεία χρέωσης και πιστωτικών καρτών — τα οποία μπορούν να αποφέρουν κέρδη σε περίπτωση παραβίασης. Επιπλέον, αποτελούν συχνό στόχο επιθέσεων τύπου ransomware ή DDoS, που μπλοκάρουν την πρόσβαση σε κρίσιμα συστήματα ή απαιτούν λύτρα για την αποκατάσταση των υπηρεσιών.
«Η προληπτική ασφάλεια είναι πλέον κρίσιμη. Δεν μπορούμε να περιμένουμε την εκδήλωση μιας επίθεσης για να δράσουμε», εξηγεί ο Márk Szabó από την ESET.
Οι σύγχρονες απειλές απαιτούν τεχνολογίες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και στην ανάλυση συμπεριφοράς, ώστε να εντοπίζονται και να αποκλείονται έγκαιρα. Η πολυεπίπεδη προσέγγιση στην ασφάλεια ενισχύει την ανθεκτικότητα των υποδομών και επιτρέπει ταχύτερη αποκατάσταση μετά από περιστατικά.
Παράλληλα, τεχνολογίες που αξιοποιούν το cloud και επιτρέπουν συνεχή επιτήρηση μπορούν να εντοπίσουν ύποπτες δραστηριότητες πριν αυτές εξελιχθούν σε κρίση.
Ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής υγειονομικής περίθαλψης
Ως ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής κοινωνίας, οι οργανισμοί υγείας ταξινομούνται ως Ουσιαστικές Οντότητες σύμφωνα με την Οδηγία NIS2. Η νέα αυτή οδηγία αναδεικνύει τη ζωτική σημασία της ενίσχυσης της κυβερνοασφάλειας στον τομέα της υγείας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ισχυρά και αξιόπιστα μέτρα προστασίας.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η ίδρυση ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου Υποστήριξης Κυβερνοασφάλειας για Νοσοκομεία και Παρόχους Υπηρεσιών Υγείας, υπό την αιγίδα της ENISA, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης. Το Κέντρο αυτό συνοδεύεται από μια υπηρεσία έγκαιρης προειδοποίησης σε επίπεδο ΕΕ, που στοχεύει στην παροχή ειδοποιήσεων σε πραγματικό χρόνο για την άμεση ανίχνευση απειλών και την ταχεία απόκριση σε περιστατικά.
Το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ περιλαμβάνει επίσης Επιδοτούμενο Πρόγραμμα Κυβερνοασφάλειας για μικρότερους παρόχους υγείας, καθώς και μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας της εφοδιαστικής αλυσίδας, σύμφωνα με τον Νόμο για την Κυβερνοανθεκτικότητα. Τέλος, προβλέπεται η ενεργός ενίσχυση της συνεργασίας με την Europol, ιδίως μέσω του έργου NoMoreRansom, στο οποίο συμμετέχει η ESET.
Διασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας
Τα νοσοκομεία πρέπει να λειτουργούν αδιάκοπα, 24/7 και 365 ημέρες τον χρόνο. Η ανάγκη για σταθερά, αξιόπιστα και ευέλικτα συστήματα ασφαλείας είναι μεγαλύτερη από ποτέ, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεχής λειτουργία των νοσοκομείων.
Οι σύγχρονες βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της κυβερνοασφάλειας περιλαμβάνουν DevSecOps πρακτικές, αυτοματοποιημένους και χειροκίνητους ελέγχους ποιότητας, και την αρχή του “Shift Left” για έγκαιρη ανίχνευση λαθών.
«Η φιλοσοφία του Shift Left βοηθά τις ομάδες μηχανικών να εντοπίζουν ευπάθειες από την πρώτη στιγμή — πριν καν κυκλοφορήσουν ενημερώσεις ή λογισμικά», εξηγεί ο Lameiras από την ESET. «Η ESET έχει αποκαλύψει και αποτρέψει μερικές από τις πιο εξελιγμένες επιθέσεις, όπως οι Industroyer και Industroyer2, σε συστήματα βιομηχανικού ελέγχου κρίσιμων υποδομών. Η εταιρεία συνεργάζεται στενά με αρχές επιβολής του νόμου και διεθνείς οργανισμούς και συμμετέχει ενεργά στο πρόγραμμα Locked Shields του ΝΑΤΟ. Η προστασία των παρόχων υγείας αποτελεί προτεραιότητα για την παγκόσμια κοινότητα κυβερνοασφάλειας, καθώς η παραμικρή διακοπή μπορεί να θέσει ζωές σε κίνδυνο» συμπληρώνει.
