Λιγότερες αλλά «δριμύτερες» και πιο καταστροφικές οι πυρκαγιές το 2014

Featured | .

Στο θλιβερό απολογισμό καταστροφής του ευρωπαϊκού φυσικού πλούτου, η Ελλάδα καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση σε καμένες εκτάσεις, σύμφωνα με στοιχεία του European Forest Fire Information System (E.F.F.I.S). Ο συγκεκριμένος φορέας είναι αρμόδιος για τις δασικές πυρκαγιές των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα σχετικά στοιχεία αφορούν την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου μέχρι και 25η Αυγούστου έτους 2014. Στα δεδομένα συμπεριλαμβάνονται οι μεγαλύτερες αγροτοδασικές πυρκαγιές, δηλαδή αυτές που καίνε πάνω από 400 στρέμματα.

Συνολικά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν καεί συνολικά (692.140) στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων, αριθμός σχετικά μικρός, μέχρι στιγμής, σε σχέση με προηγούμενα έτη. Τα περισσότερα στρέμματα από τον εν λόγω αριθμό καμένων εκτάσεων, και συγκεκριμένα τα (531.490) στρέμματα έχουν καεί στις συνολικά πέντε χώρες της Νότιας Ευρώπης (Μεσογείου) και πιο συγκεκριμένα Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα. Ο μικρός αριθμός καμένων εκτάσεων, μέχρι στιγμής, οφείλεται πρωτίστως στις κλιματολογικές συνθήκες, που επικρατούσαν το μεγαλύτερο διάστημα στις χώρες αυτές και οι οποίες δεν επέτρεπαν την εκδήλωση, ανάπτυξη και εξάπλωση των πυρκαγιών.

Πιο αναλυτικά οι αντίστοιχες, ανά κράτος, πυρκαγιές και καμένες εκτάσεις έχουν, κατά φθίνουσα σειρά, ως εξής:

Μείωση πυρκαγιών

Από την 1η Ιανουαρίου μέχρι και τις 31 Ιουλίου 2014, εκδηλώθηκαν συνολικά (3.803) αγροτοδασικές πυρκαγιές, λιγότερες κατά 1.185 από το αντίστοιχο διάστημα του 2013, ή κατά 23,7%. Σύμφωνα με στοιχεία του E.F.F.I.S, από τις 23 μεγαλύτερες από τις πυρκαγιές αυτές καταστράφηκαν συνολικά 117.920 στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων, ενώ από τον συνολικό αριθμό πυρκαγιών εκτιμάται ότι κάηκαν περισσότερα από 137.000 στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων.

Αναλυτικότερα οι μεγαλύτερες καταστροφές προκλήθηκαν στις εξής, κατά φθίνουσα, σειρά, περιοχές:

α) την 26/6/2014 στη περιοχή Μάζη – Μαλεσίνας του νομού Φθιώτιδας κάηκαν 25.830 στρέμματα,

β) την 26/6/2014 στον Αγιόκαμπο Λάρισας κάηκαν 14.350 στρέμματα,

γ) την 4/7/2014 στον Δήμο Κάρλας Μαγνησίας κάηκαν 14.310 στρέμματα,

δ) την 27/6/2014 στο Δήμο Παλαμά Καρδίτσας κάηκαν 10.770 στρέμματα και

ε) την 12/7/2014 στην Κερατέα Αττικής κάηκαν 5.650 στρέμματα.

Το ζήτημα που κάνει αίσθηση είναι ότι ενώ οι πυρκαγιές, για το ίδιο ως άνω διάστημα, ήταν λιγότερες από το 2013, αποτεφρώθηκαν τα ίδια περίπου στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων.
Το γεγονός ότι σημειώθηκαν, μέχρι σήμερα, λιγότερες πυρκαγιές από το αντίστοιχο διάστημα του 2013, οφείλεται κατά κύριο λόγο στις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Ειδικότερα υπήρξαν δυσμενείς συνθήκες για την εκδήλωση, ανάπτυξη και εξάπλωση πυρκαγιών όπως συχνές βροχοπτώσεις κυρίως από τη Θεσσαλία και πάνω, υψηλή σχετική υγρασία και χαμηλές θερμοκρασίες στις περισσότερες περιοχές, σε συνδυασμό με την απουσία ισχυρών ανέμων στο μεγαλύτερο διάστημα.

Ωστόσο, παρατηρήθηκε μια αδικαιολόγητη για τις συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες συμπεριφορά εξάπλωσης των πυρκαγιών, με πολύ υψηλό βαθμό δριμύτητας των πυρκαγιών. Αυτό σημαίνει ότι οι φετινές πυρκαγιές ήταν πολύ πιο καταστροφικές σε σχέση με το 2013, μάλιστα οι πιο καταστροφικές από το έτος 2008.

Όπως αναφέρει ο κ. Ανδριανός Γκουρμπάτσης, αντιστράτηγος – υπαρχηγός ΠΣ, ε.α. και νομικός, σε μελέτη του, η δριμύτητα των πυρκαγιών από το έτος 2008 μέχρι σήμερα έχει ως εξής:
Το έτος 2008, η δριμύτητα ήταν 34,6, κατά μέσο όρο, καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2009 ήταν 19,3 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2010 ήταν 14,5 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2011 ήταν 23,5 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2012 ήταν 28,3 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2013 ήταν 27,3 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά και το 2014 – μέχρι τώρα – είναι 36,1 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά. Κι αυτό, βέβαια έχει την εξής λογική εξήγηση: Είναι ευθύνη του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει έγκαιρα και αποτελεσματικά τις πυρκαγιές. Συνεπώς στις περιοχές που εκδηλώθηκαν οι πυρκαγιές και υπήρξε μεγάλος αριθμός καμένων εκτάσεων, ο εν λόγω μηχανισμός δεν ήταν όσο θα έπρεπε αποτελεσματικός, και αυτό ως συνέπεια του σοβαρού ελλείμματος, τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού όσο και λήψης προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.

Το «μυστήριο» της Θεσσαλίας

Επίσης ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό στο προφίλ των πυρκαγιών μέχρι τώρα, είναι η αδικαιολόγητη και φυσικά παράνομη εκδήλωση ενός υπέρμετρα υψηλού αριθμού πυρκαγιών και καταστροφών, κυρίως σε αγροτικές και γεωργικές εκτάσεις στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας και κυρίως στους νομούς Λάρισας και Μαγνησίας, με σκοπό την καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών. Να σημειωθεί ότι στη Θεσσαλία εκδηλώθηκε αριθμός πυρκαγιών μεγαλύτερος από το 1/3 του συνολικού αριθμού πυρκαγιών και μάλιστα μόνο στις δέκα μεγαλύτερες πυρκαγιές κάηκε το 50% σχεδόν του συνολικού αριθμού των καμένων σε όλη την επικράτεια στρεμμάτων.

Ειδικά στον νομό Λάρισας, μόνο στις επτά μεγαλύτερες πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν, κάηκε έκταση 39.480 στρεμμάτων, σχεδόν το 1/3 του συνολικού αριθμού των καμένων εκτάσεων στην επικράτεια. Εξάλλου το 2013 στο νομό Λάρισας, με συνολικό αριθμό 639 αγροτοδασικών πυρκαγιών όλο το έτος, κάηκαν συνολικά 24.822 στρέμματα, έκταση μικρότερη της καμένης μέχρι σήμερα. Αιτία του φαινομένου αυτού είναι η αδικαιολόγητη πρακτική της καύσης υπολειμμάτων καλλιεργειών για την καταπολέμηση των εντόμων, η οποία κατά τα προηγούμενα έτη εμφανιζόταν μετά το μήνα Σεπτέμβριο και φυσικά μόνον δυσμενείς επιπτώσεις έχει στη γονιμότητα του εδάφους, το περιβάλλον και την δημόσια υγεία.

Ειδικότερα, είναι αδικαιολόγητο και φυσικά αδιανόητο να υπάρχει τόσο μεγάλος αριθμός πυρκαγιών – σχεδόν σε καθημερινή βάση το τελευταίο δίμηνο – σε αγροτικές και γεωργικές περιοχές της Θεσσαλίας και να καταπονείται για τις εν λόγω πυρκαγιές, που δεν θα έπρεπε να έχουν εκδηλωθεί, μεγάλος αριθμός από το πυροσβεστικό προσωπικό με πολλές εργατοώρες απασχόλησης, μεγάλος αριθμός μηχανολογικού εξοπλισμού και εναερίων μέσων, και εξ αυτών των λόγων να ζημιώνεται το Δημόσιο με αδικαιολόγητες δαπάνες για την καταστολή τους και να μην έχουν ληφθεί από τις αρμόδιες αρχές έγκαιρα και αποτελεσματικά τα απαραίτητα προληπτικά αλλά και κατασταλτικά μέτρα για να αντιμετωπιστεί και να σταματήσει το καταστροφικό αυτό φαινόμενο.

Να σημειωθεί ότι από τις ανακριτικές αρχές σε κανέναν υπαίτιο δεν έχει απαγγελθεί κατηγορία για εμπρησμό και εμπρησμό σε δάση, ούτε καν από αμέλεια. Συνεπώς κανείς από τους υπαίτιους δεν έχει λογοδοτήσει στη Δικαιοσύνη, ούτε έχει συλληφθεί στο πλαίσιο της αυτόφωρης διαδικασίας και κανείς αρμόδιος δεν παρεμβαίνει.

Στο θλιβερό απολογισμό καταστροφής του ευρωπαϊκού φυσικού πλούτου, η Ελλάδα καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση σε καμένες εκτάσεις, σύμφωνα με στοιχεία του European Forest Fire Information System (E.F.F.I.S). Ο συγκεκριμένος φορέας είναι αρμόδιος για τις δασικές πυρκαγιές των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα σχετικά στοιχεία αφορούν την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου μέχρι και 25η Αυγούστου έτους 2014. Στα δεδομένα συμπεριλαμβάνονται οι μεγαλύτερες αγροτοδασικές πυρκαγιές, δηλαδή αυτές που καίνε πάνω από 400 στρέμματα.

Συνολικά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν καεί συνολικά (692.140) στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων, αριθμός σχετικά μικρός, μέχρι στιγμής, σε σχέση με προηγούμενα έτη. Τα περισσότερα στρέμματα από τον εν λόγω αριθμό καμένων εκτάσεων, και συγκεκριμένα τα (531.490) στρέμματα έχουν καεί στις συνολικά πέντε χώρες της Νότιας Ευρώπης (Μεσογείου) και πιο συγκεκριμένα Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα. Ο μικρός αριθμός καμένων εκτάσεων, μέχρι στιγμής, οφείλεται πρωτίστως στις κλιματολογικές συνθήκες, που επικρατούσαν το μεγαλύτερο διάστημα στις χώρες αυτές και οι οποίες δεν επέτρεπαν την εκδήλωση, ανάπτυξη και εξάπλωση των πυρκαγιών.

Πιο αναλυτικά οι αντίστοιχες, ανά κράτος, πυρκαγιές και καμένες εκτάσεις έχουν, κατά φθίνουσα σειρά, ως εξής:

Μείωση πυρκαγιών

Από την 1η Ιανουαρίου μέχρι και τις 31 Ιουλίου 2014, εκδηλώθηκαν συνολικά (3.803) αγροτοδασικές πυρκαγιές, λιγότερες κατά 1.185 από το αντίστοιχο διάστημα του 2013, ή κατά 23,7%. Σύμφωνα με στοιχεία του E.F.F.I.S, από τις 23 μεγαλύτερες από τις πυρκαγιές αυτές καταστράφηκαν συνολικά 117.920 στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων, ενώ από τον συνολικό αριθμό πυρκαγιών εκτιμάται ότι κάηκαν περισσότερα από 137.000 στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων.

Αναλυτικότερα οι μεγαλύτερες καταστροφές προκλήθηκαν στις εξής, κατά φθίνουσα, σειρά, περιοχές:

α) την 26/6/2014 στη περιοχή Μάζη – Μαλεσίνας του νομού Φθιώτιδας κάηκαν 25.830 στρέμματα,

β) την 26/6/2014 στον Αγιόκαμπο Λάρισας κάηκαν 14.350 στρέμματα,

γ) την 4/7/2014 στον Δήμο Κάρλας Μαγνησίας κάηκαν 14.310 στρέμματα,

δ) την 27/6/2014 στο Δήμο Παλαμά Καρδίτσας κάηκαν 10.770 στρέμματα και

ε) την 12/7/2014 στην Κερατέα Αττικής κάηκαν 5.650 στρέμματα.

Το ζήτημα που κάνει αίσθηση είναι ότι ενώ οι πυρκαγιές, για το ίδιο ως άνω διάστημα, ήταν λιγότερες από το 2013, αποτεφρώθηκαν τα ίδια περίπου στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων.
Το γεγονός ότι σημειώθηκαν, μέχρι σήμερα, λιγότερες πυρκαγιές από το αντίστοιχο διάστημα του 2013, οφείλεται κατά κύριο λόγο στις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Ειδικότερα υπήρξαν δυσμενείς συνθήκες για την εκδήλωση, ανάπτυξη και εξάπλωση πυρκαγιών όπως συχνές βροχοπτώσεις κυρίως από τη Θεσσαλία και πάνω, υψηλή σχετική υγρασία και χαμηλές θερμοκρασίες στις περισσότερες περιοχές, σε συνδυασμό με την απουσία ισχυρών ανέμων στο μεγαλύτερο διάστημα.

Ωστόσο, παρατηρήθηκε μια αδικαιολόγητη για τις συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες συμπεριφορά εξάπλωσης των πυρκαγιών, με πολύ υψηλό βαθμό δριμύτητας των πυρκαγιών. Αυτό σημαίνει ότι οι φετινές πυρκαγιές ήταν πολύ πιο καταστροφικές σε σχέση με το 2013, μάλιστα οι πιο καταστροφικές από το έτος 2008.

Όπως αναφέρει ο κ. Ανδριανός Γκουρμπάτσης, αντιστράτηγος – υπαρχηγός ΠΣ, ε.α. και νομικός, σε μελέτη του, η δριμύτητα των πυρκαγιών από το έτος 2008 μέχρι σήμερα έχει ως εξής:
Το έτος 2008, η δριμύτητα ήταν 34,6, κατά μέσο όρο, καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2009 ήταν 19,3 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2010 ήταν 14,5 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2011 ήταν 23,5 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2012 ήταν 28,3 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά, το 2013 ήταν 27,3 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά και το 2014 – μέχρι τώρα – είναι 36,1 καμένα στρέμματα / ανά πυρκαγιά. Κι αυτό, βέβαια έχει την εξής λογική εξήγηση: Είναι ευθύνη του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει έγκαιρα και αποτελεσματικά τις πυρκαγιές. Συνεπώς στις περιοχές που εκδηλώθηκαν οι πυρκαγιές και υπήρξε μεγάλος αριθμός καμένων εκτάσεων, ο εν λόγω μηχανισμός δεν ήταν όσο θα έπρεπε αποτελεσματικός, και αυτό ως συνέπεια του σοβαρού ελλείμματος, τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού όσο και λήψης προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.

Το «μυστήριο» της Θεσσαλίας

Επίσης ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό στο προφίλ των πυρκαγιών μέχρι τώρα, είναι η αδικαιολόγητη και φυσικά παράνομη εκδήλωση ενός υπέρμετρα υψηλού αριθμού πυρκαγιών και καταστροφών, κυρίως σε αγροτικές και γεωργικές εκτάσεις στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας και κυρίως στους νομούς Λάρισας και Μαγνησίας, με σκοπό την καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών. Να σημειωθεί ότι στη Θεσσαλία εκδηλώθηκε αριθμός πυρκαγιών μεγαλύτερος από το 1/3 του συνολικού αριθμού πυρκαγιών και μάλιστα μόνο στις δέκα μεγαλύτερες πυρκαγιές κάηκε το 50% σχεδόν του συνολικού αριθμού των καμένων σε όλη την επικράτεια στρεμμάτων.

Ειδικά στον νομό Λάρισας, μόνο στις επτά μεγαλύτερες πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν, κάηκε έκταση 39.480 στρεμμάτων, σχεδόν το 1/3 του συνολικού αριθμού των καμένων εκτάσεων στην επικράτεια. Εξάλλου το 2013 στο νομό Λάρισας, με συνολικό αριθμό 639 αγροτοδασικών πυρκαγιών όλο το έτος, κάηκαν συνολικά 24.822 στρέμματα, έκταση μικρότερη της καμένης μέχρι σήμερα. Αιτία του φαινομένου αυτού είναι η αδικαιολόγητη πρακτική της καύσης υπολειμμάτων καλλιεργειών για την καταπολέμηση των εντόμων, η οποία κατά τα προηγούμενα έτη εμφανιζόταν μετά το μήνα Σεπτέμβριο και φυσικά μόνον δυσμενείς επιπτώσεις έχει στη γονιμότητα του εδάφους, το περιβάλλον και την δημόσια υγεία.

Ειδικότερα, είναι αδικαιολόγητο και φυσικά αδιανόητο να υπάρχει τόσο μεγάλος αριθμός πυρκαγιών – σχεδόν σε καθημερινή βάση το τελευταίο δίμηνο – σε αγροτικές και γεωργικές περιοχές της Θεσσαλίας και να καταπονείται για τις εν λόγω πυρκαγιές, που δεν θα έπρεπε να έχουν εκδηλωθεί, μεγάλος αριθμός από το πυροσβεστικό προσωπικό με πολλές εργατοώρες απασχόλησης, μεγάλος αριθμός μηχανολογικού εξοπλισμού και εναερίων μέσων, και εξ αυτών των λόγων να ζημιώνεται το Δημόσιο με αδικαιολόγητες δαπάνες για την καταστολή τους και να μην έχουν ληφθεί από τις αρμόδιες αρχές έγκαιρα και αποτελεσματικά τα απαραίτητα προληπτικά αλλά και κατασταλτικά μέτρα για να αντιμετωπιστεί και να σταματήσει το καταστροφικό αυτό φαινόμενο.

Να σημειωθεί ότι από τις ανακριτικές αρχές σε κανέναν υπαίτιο δεν έχει απαγγελθεί κατηγορία για εμπρησμό και εμπρησμό σε δάση, ούτε καν από αμέλεια. Συνεπώς κανείς από τους υπαίτιους δεν έχει λογοδοτήσει στη Δικαιοσύνη, ούτε έχει συλληφθεί στο πλαίσιο της αυτόφωρης διαδικασίας και κανείς αρμόδιος δεν παρεμβαίνει.