Internet of Things

Το γνωστό πλέον σε όλους μας Διαδίκτυο των πραγμάτων ή Internet of Things – IoT – αποτελεί το δίκτυο επικοινωνίας πληθώρας συσκευών, οικιακών συσκευών, αυτοκινήτων καθώς και κάθε αντικειμένου που ενσωματώνει ηλεκτρονικά μέσα, όπως λογισμικό, αισθητήρες και συνδεσιμότητα σε δίκτυο, ώστε να επιτρέπεται…

Το γνωστό πλέον σε όλους μας Διαδίκτυο των πραγμάτων ή Internet of Things – IoT – αποτελεί το δίκτυο επικοινωνίας πληθώρας συσκευών, οικιακών συσκευών, αυτοκινήτων καθώς και κάθε αντικειμένου που ενσωματώνει ηλεκτρονικά μέσα, όπως λογισμικό, αισθητήρες και συνδεσιμότητα σε δίκτυο, ώστε να επιτρέπεται η σύνδεση και η ανταλλαγή δεδομένων. Απλούστερα, η φιλοσοφία του IoT είναι η σύνδεση όλων των ηλεκτρονικών συσκευών μεταξύ τους (τοπικό δίκτυο) ή με δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο (παγκόσμιο ιστό).

Η έννοια “Things” δεν είναι αυστηρά συνδεδεμένη με ορισμένα προϊόντα. Αναφέρεται σε μία ευρεία ποικιλία συσκευών εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους, όπως για παράδειγμα αυτοκίνητα με ενσωματωμένους αισθητήρες, κάμερες, κλιματιστικά, φώτα, συστήματα ασφαλείας, smartwatches ακόμα και αυτοκίνητα των οποίων οι περίπλοκοι αισθητήρες εντοπίζουν αντικείμενα στην πορεία τους. Είναι μερικά από τα πολλά προϊόντα τεχνολογίας. Βασικό χαρακτηριστικό όλων είναι η σύνδεση μεταξύ τους με απώτερο σκοπό την δυνατότητα του χρήστη να τα ελέγχει από έναν υπολογιστή ή κινητό.

Το Ίντερνετ των πραγμάτων (Internet of Things) είναι μία από τις τρεις κορυφαίες τεχνολογικές εξελίξεις της επόμενης δεκαετίας και αποτελεί το επόμενο μεγάλο βήμα στον χώρο της τεχνολογίας. Ο όρος Internet of Things επινοήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 από τον επιχειρηματία Kevin Ashton. Ο Ashton, ο οποίος είναι ένας από τους ιδρυτές του Auto-ID center στο MIT, ήταν μέρος μιας ομάδας που ανακάλυψε τον τρόπο να συνδέσει τα αντικείμενα με το Διαδίκτυο μέσω μιας ετικέτας RFID.

Η εν λόγω τεχνολογία λοιπόν ενσωματώνεται σε πολλές πτυχές της ζωής μας. Ωστόσο πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν το IoT, αλλά λίγοι καταλαβαίνουν την πραγματική σημασία του, τα οφέλη που προσφέρει, αλλά και τους κινδύνους που μπορεί να φέρει.

Οι διάφορες μορφές του IoT που θα συναντήσουμε σήμερα

Το IoT αποτελεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Ως εκ τούτου, βρίσκεται σε ένα στάδιο συνεχούς αναβάθμισης και βελτίωσης και σήμερα χρησιμοποιείται σε πληθώρα εφαρμογών. Υπάρχουν επί του παρόντος πέντε τύποι εφαρμογών IoT:

Consumer IoT: Το «Consumer IoT» ή το Διαδίκτυο των πραγμάτων που αφορά τους καταναλωτές, αναφέρεται στις δισεκατομμύρια διαθέσιμες συσκευές που υπάρχουν σήμερα, όπως τα smartphones, τους έξυπνους οικιακούς βοηθούς κ.λπ. που συνδέονται με το διαδίκτυο και συλλέγουν/μοιράζουν δεδομένα. Τα έξυπνα οικιακά προϊόντα και οι υπηρεσίες εξελίσσονται, επιτρέποντάς μας να προσαρμόσουμε εύκολα π.χ. την ατμόσφαιρα του σπιτιού μας, να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας, κ.ά. Οι μεγαλύτεροι «παίχτες» αυτής της αγοράς είναι εταιρίες κολοσσοί όπως η Amazon, η Apple, η Google, και η Microsoft.

IoT σε Εμπορικές εφαρμογές: Οι Εμπορικές εφαρμογές IoT όπως π.χ. στον τομέα της Υγείας και των μεταφορών, έχουν εξίσου κεντρίσει το ενδιαφέρουν της κοινής γνώμης. Συσκευές όπως οι έξυπνοι βηματοδότες, τα συστήματα παρακολούθησης και η επικοινωνία οχημάτων με άλλα οχήματα (V2V), είναι τώρα στο προσκήνιο. Η επικοινωνία μεταξύ οχημάτων (Vehicle-to-Vehicle) στην εποχή της αυτόνομης οδήγησης θα είναι καθοριστικής σημασίας για τις ασφαλείς μετακινήσεις. Η πρώτη γενιά συστημάτων V2V θα είναι σε θέση να προειδοποιήσει τον οδηγό για τυχόν κινδύνους, αλλά δεν θα πάρει τον έλεγχο του αυτοκινήτου. Στα πρώτα στάδια η τεχνολογία V2V θα ρίχνει το βάρος σε πληροφορίες και προειδοποιήσεις που έχουν να κάνουν με την κυκλοφορία στους δρόμους, όπως για παράδειγμα αν έχει γίνει κάποιο τροχαίο ατύχημα, αν υπάρχει μποτιλιάρισμα ή αν σε κάποιο δρόμο γίνονται έργα.

Industrial Internet of Things –IIoT: To βιομηχανικό Ίντερνετ των πραγμάτων (IIoT) είναι η χρήση των τεχνολογιών Internet of Things (IoT) στις βιομηχανίες. Επίσης γνωστό ως βιομηχανικό διαδίκτυο, το IIoT ενσωματώνει μηχανική μάθηση (machine learning), μεγάλη τεχνολογία δεδομένων και τεχνολογίες επικοινωνίας και αυτοματισμού μηχανής προς μηχανή (M2M), σε βιομηχανικά περιβάλλοντα. Η φιλοσοφία του IIoT είναι ότι οι έξυπνες μηχανές είναι καλύτερες από τον άνθρωπο όταν πρόκειται για ακριβή, σταθερή καταγραφή και επικοινωνία δεδομένων. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να επιτρέψουν στις εταιρείες να επιταχύνουν την αντιμετώπιση των αναποτελεσματικοτήτων και των προβλημάτων που παρουσιάζονται, εξοικονομώντας χρόνο, χρήμα και δυνατότητες για ποιοτικό έλεγχο. Σε μια εγκατάσταση IIoT, οι αισθητήρες συλλέγουν διάφορους τύπους δεδομένων, όπως για παράδειγμα την κατάσταση των μηχανών, τις περιβαλλοντικές συνθήκες του χώρου και τον χρόνο που κάθε εργαζόμενος ξοδεύει. Στη συνέχεια, τα δεδομένα αναλύονται και φιλτράρονται από υπολογιστές, προτού αποσταλούν για περαιτέρω ανάλυση. Οι αισθητήρες λύνουν τα χέρια των εργαζόμενων, οι οποίοι δεν θα πρέπει πλέον να κάνουν χειρωνακτική επιθεώρηση των μηχανημάτων, ενώ παράλληλα θα ενισχύεται και η ασφάλεια τους κατά τη διάρκεια της παραγωγής. Οι βιομηχανικές κάμερες με τη σειρά τους, διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στις βιομηχανίες, καθώς είναι ιδανικές για τον έλεγχο και την ορθότητα των προϊόντων, παρέχοντας σημαντικές πληροφορίες. Για παράδειγμα, σε ένα αυτόματο σύστημα ψεκασμού το οποίο είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο, μια βιομηχανική κάμερα μπορεί να κάνει ακριβείς μετρήσεις του σχήματος και της θέσης μίας συσκευής, καθοδηγώντας τους βραχίονες ψεκασμού αναλόγως, ενώ ταυτόχρονα, τα αποτελέσματα της βαφής μπορούν επίσης να ελέγχονται οπτικά. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση αγοράς της Markets and Markets, η αγορά IIoT, αναμένεται να αυξηθεί από 113,71 δισ. δολάρια που ήταν το 2015, φθάνοντας τα 195,47 δισ. δολάρια μέχρι το 2022.

Εδώ, θα συναντήσουμε και το Infrastructure IoT, το οποίο επιτρέπει τη διασύνδεση μεταξύ των έξυπνων πόλεων μέσω της χρήσης αισθητήρων, συστημάτων διαχείρισης και φιλικών προς το χρήστη εφαρμογών.

IoMT-Internet of Military Things: Το διαδίκτυο των Στρατιωτικών Επιχειρήσεων (IoMT) είναι κατά κάποιο τρόπο ένα παρακλάδι του Διαδικτύου των πραγμάτων (IoT) που έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες του στρατού. Πρόκειται για ένα σύνθετο δίκτυο διασυνδεδεμένων  “πραγμάτων” ή συσκευών (εξοπλισμός) στον στρατιωτικό τομέα, όπου αυτά επικοινωνούν συνεχώς μεταξύ τους για να συντονίζουν, να μαθαίνουν και να αλληλεπιδρούν με το φυσικό περιβάλλον πραγματοποιώντας διάφορες δραστηριότητες με αποτελεσματικότερο τρόπο. Η έννοια του IoMT ήρθε στην επιφάνεια βασιζόμενη στην ιδέα ότι κάποια στιγμή στις μελλοντικές στρατιωτικές μάχες θα κυριαρχεί η μηχανική νοημοσύνη. Το 2016, το Αμερικανικό Ερευνητικό Εργαστήριο Στρατού (ARL) δημιούργησε και το Internet of Battlefield Things (IoBT), προκειμένου να προετοιμαστεί καλύτερα για τεχνικές όπως ο ηλεκτρονικός πόλεμος.

AIoT στα συστήματα ασφαλείας: Το IoT απαιτεί πολλαπλές προηγμένες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων του 5G, του cloud computing, των μεγάλων δεδομένων και φυσικά της «τεχνητής νοημοσύνης-ΑΙ», η οποία φαίνεται να είναι ίσως η πιο σημαντική. Έτσι, το IoT τώρα αναφέρεται συχνά και ως «AIoT», ένας ακριβέστερος όρος που έχει δοθεί, διότι δεν είναι απλώς η σύνδεση των πραγμάτων και των μηχανών, αλλά η σύνδεση των μηχανημάτων και των συσκευών με έξυπνο τρόπο, ώστε να λειτουργούν μόνα τους, όπως ένα σύστημα ασφαλείας. Οι έξυπνες λύσεις ασφάλειας AIoT υπερβαίνουν το έργο του ανθρώπου με διάφορους τρόπους. Οι κάμερες ασφαλείας για παράδειγμα, έχουν καλύτερη «εικόνα» όταν συνδέονται με βάση δεδομένων, από ό,τι οι υπεύθυνοι ασφαλείας. Κάθε μέρα συλλέγονται τεράστιες ποσότητες οπτικών πληροφοριών από κάμερες υψηλής ευκρίνειας και μετασχηματίζονται, μέσω των προηγμένων αλγόριθμων AI, σε δομημένα δεδομένα, τα οποία μπορούν να υπολογιστούν και να συγκριθούν με άλλες πληροφορίες. Με αυτό τον τρόπο το AIoT επιτρέπει στις κάμερες να καταγράφουν τις κινήσεις ενός ανθρώπου, αλλά και να αναγνωρίζουν άμεσα την ταυτότητα του.

Εκτός από την ευκολία και την αποτελεσματικότητα του «crosschecking», το σύστημα ασφαλείας AIoT μπορεί επίσης να αντιμετωπίσει και μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όταν ή ακόμα και πριν συμβεί. Με λίγα λόγια, επεκτείνει την προστασία στην πρόληψη μέσω της ανάλυσης μοτίβων-προτύπων. Η αναγνώριση μοτίβων συνδέεται στενά με την τεχνητή νοημοσύνη και την μηχανική μάθηση και συχνά χρησιμοποιείται με αυτούς τους όρους. Οι  κάμερες λοιπόν συνδέονται και με άλλες συσκευές AIoT, όπως συστήματα συναγερμού και ελέγχου πρόσβασης και έτσι το σύστημα ασφαλείας λαμβάνει μέτρα σύμφωνα με τις πληροφορίες που συλλέγονται και αναλύονται. Σήμερα, οι κάμερες λειτουργούν συχνά με διάφορους τύπους αισθητήρων και μπορούν εκτός από εικόνες και βίντεο, να παράσχουν και άλλου τύπου πληροφορίες, όπως η θερμοκρασία και η υγρασία, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια χώρων όπως μουσεία, φαρμακεία κ.λπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι λύσεις AIoT θα φροντίσουν να προσαρμόσουν αυτόματα τον εκάστοτε  εξοπλισμό, όπως π.χ. ένα κλιματιστικό ή ένα υγραντήρα ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες.

Σε πιο περίπλοκες καταστάσεις όπως είναι οι έξυπνες πόλεις, η κυκλοφορία στους δρόμους και το έξυπνο σπίτι (όπου υπάρχουν περισσότερες μεταβλητές), το AIoT προσφέρει μεγάλη βοήθεια όσον αφορά την εξοικονόμηση χρόνου και κόστους. Η σημερινή πόλη είναι αρκετά περίπλοκη και αποτελείται από πολλά στοιχεία και τμήματα, τα οποία θα πρέπει να συνδεθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί η αστυνομία να διαχειριστεί αποτελεσματικά ένα απροσδόκητο γεγονός ή ένα ατυχές συμβάν. Σε αρκετές πόλεις  το ανθρώπινο δυναμικό (η αστυνομική δύναμη) είναι περιορισμένο, γι ‘αυτό και οι λύσεις που υποστηρίζονται από το AIoT καθίστανται επιτακτικές. Η ιδέα της έξυπνης πόλης προτάθηκε για πρώτη φορά από την IBM το 2008. Έκτοτε, οι χώρες αρχίζουν να αναπτύσσουν έξυπνα σχέδια πόλης σε όλο τον κόσμο, ωστόσο η πόλη αποτελεί ένα πολύπλοκο και τεράστιο σύστημα. Κάθε πόλη έχει τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά και διατάξεις, κάτι που φυσικά προκύπτουν από το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης, το πολιτικό σύστημα και την κουλτούρα.

Ενδιαφέροντα Στατιστικά για το IoT

Καθώς όλο και περισσότεροι οργανισμοί και κυβερνήσεις ανά τον κόσμο καθιστούν την ψηφιακή μετατροπή προτεραιότητα, η υιοθέτηση της τεχνολογίας του Διαδικτύου αυξάνεται. Τα παρακάτω στατιστικά στοιχεία δείχνουν τη συνεχή διείσδυση της εν λόγω τεχνολογίας.

Εγκατάσταση συσκευών σε παγκόσμιο επίπεδο

• Το 2018 υπήρχαν 7 δισεκατομμύρια συσκευές IoT.
• Το 2019, ο αριθμός των ενεργών συσκευών IoT έφτασε τα 26,66 δις.
• Κάθε δευτερόλεπτο συνδέονται 127 νέες συσκευές IoT!
• Το 2020, ειδικοί εκτιμούν ότι θα εγκατασταθούν περισσότερες από 31 δις. συσκευές IoT.
• Μέχρι το 2021, 35 δισεκατομμύρια συσκευές IoT θα έχουν εγκατασταθεί σε ολόκληρο τον κόσμο
• Μέχρι το 2025, περισσότερες από 75 δισεκατομμύρια συσκευές IoT θα συνδεθούν στο web.

Τα έσοδα που προκύπτουν από την εν λόγω αγορά

• Το 2016, οι συνολικές δαπάνες για το IoT ήταν 737 δισ. Δολάρια
• Το 2018, η αγορά της Βόρειας Αμερικής δημιούργησε έσοδα ύψους 83,9 δισ. Δολαρίων
• Κατά τη διάρκεια του 2020, οι συνολικές δαπάνες για το IoT αναμένεται να φτάσουν τα 1,29 τρισεκατομμύρια δολάρια!
• Μέχρι το 2021, η βιομηχανία του Industrial Internet ofThings θα ανέλθει σε 124 δισεκατομμύρια δολάρια
• Μέχρι το 2024, η παγκόσμια αγορά ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης IoT θα φτάσει τα 14 δισεκατομμύρια δολάρια.
• Μέχρι το 2026, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η αγορά συσκευών IoT θα φτάσει τα 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια!

Προβλέψεις για την περαιτέρω υιοθέτηση του IoT

• Το 93% των επιχειρήσεων θα υιοθετήσει τεχνολογία IoT
• Το 80% των βιομηχανιών θα υιοθετήσει τεχνολογία IoT
• Το 90% των αυτοκινήτων θα συνδεθεί στο internet μέσω της τεχνολογίας IoT
  

Οι κίνδυνοι και οι τρόποι προστασίας

Το IoT αποτελεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Ως εκ τούτου, βρίσκεται σε ένα στάδιο συνεχούς αναβάθμισης και βελτίωσης. Ένα ακόμα σημαντικότατο πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι η ασφάλεια των δεδομένων που αποθηκεύει. Είναι αυτονόητο ότι καθώς οι συσκευές (και ειδικά εκείνες που χρησιμοποιούνται στο τομέα της ασφάλειας) συνδέονται ολοένα και περισσότερο στο δίκτυο, ο κίνδυνος παραβίασης αυξάνεται.

Μερικές από τις πιο σημαντικές ευπάθειες που φαίνεται να αντιμετωπίζει το IoT είναι οι αδύναμοι δημόσιοι κωδικοί πρόσβασης, οι μη ασφαλείς υπηρεσίες δικτύου, οι οποίες μπορεί να εκθέσουν σημαντικά δεδομένα και ευαίσθητες πληροφορίες, η έλλειψη μηχανισμού κρυπτογράφησης, η κακή υποστήριξη ασφαλείας από τις κατασκευάστριες εταιρίες, κ.ά.

Ως εκ τούτου, τα τελευταία χρόνια, οι κατασκευαστές έχουν επενδύσει χρόνο και πόρους για την ενίσχυση της ασφάλειας του κυβερνοχώρου σε ότι αφορά τις δικτυωμένες  συσκευές. Οι integrators, οι εγκαταστάτες και σιγά – σιγά και οι τελικοί χρήστες, αρχίζουν να θέτουν την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ως ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια αγοράς για προϊόντα (υλικό- λογισμικό) ασφαλείας. Ωστόσο, όσο απλό και αν ακούγεται, οι προκλήσεις είναι πολλές, καθώς υπάρχουν αρκετοί κατασκευαστές με γνωστά τρωτά σημεία στα προϊόντα τους, αλλά και εγκαταστάσεις «παλαιού» τύπου, οι οποίες αποτελούν εύκολη λεία για τους χάκερς. Η λύση κλειδί σε αυτή την περίπτωση είναι ο τρόπος με τον οποίο οι προκλήσεις αυτές αντιμετωπίζονται και γνωστοποιούνται στους πελάτες.

Για να διασφαλίσουμε την προστασία των συσκευών μας, θα πρέπει αρχικά να ακολουθούμε αυστηρά τις οδηγίες (π.χ. αλλαγή κωδικών), καθώς και τις ενημερώσεις που παρέχει ο εκάστοτε κατασκευαστής. Μια συσκευή που είναι συνδεδεμένη στο δίκτυο και δεν διαθέτει την κατάλληλη προστασία κρυπτογράφησης ή κωδικού πρόσβασης, παραμένει ανοικτή σε κίνδυνο και φυσικά μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στο εταιρικό δίκτυο ενός οργανισμού. Για αυτό ακριβώς το λόγω κατασκευαστές και εγκαταστάτες πρέπει να συνεργαστούν και να γνωστοποιήσουν σε κάθε αρμόδιο τη σημασία της τακτικής εγκατάστασης ενημερώσεων λογισμικού. 

Καλώς η κακώς οι συσκευές IoT θα αρχίσουν σιγά σιγά να πρωταγωνιστούν σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Από οικιακές συσκευές έως συσκευές υγειονομικής περίθαλψης και στρατιωτικά όπλα, η εν λόγω τεχνολογία θα φέρει ένα βήμα πιο κοντά τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Καθώς λοιπόν οι βιομηχανίες και οι επιχειρήσεις κινούνται σε ρυθμούς ψηφιακού μετασχηματισμού, αναμένουμε ακόμα περισσότερες συνδεδεμένες συσκευές, ωστόσο για να λειτουργήσει η όλα διαδικασία όσο τον δυνατόν πιο ομαλά, θα πρέπει να νοιώθουμε «ασφάλεια» για κάθε πληροφορία που μοιραζόμαστε με την νέα αυτή τεχνολογία.

{gallery}8271{/gallery}