Πότε είναι νόμιμη η εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησης σε πολυκατοικία

Οι περιπτώσεις όπου ένοικοι πολυκατοικιών επιθυμούν να εγκαταστήσουν συστήματα βιντεοεπιτήρησης προκειμένου να καταστήσουν πιο ασφαλείς τις ιδιοκτησίες τους είτε στο διαμέρισμα είτε στο χώρο στάθμευσης του οχήματός τους ασφαλώς είναι πολυάριθμες. Ειδικά σε μια εποχή όπου η εγκληματικότητα παρουσιάζει τάσεις αύξησης…

Οι περιπτώσεις όπου ένοικοι πολυκατοικιών επιθυμούν να εγκαταστήσουν συστήματα βιντεοεπιτήρησης προκειμένου να καταστήσουν πιο ασφαλείς τις ιδιοκτησίες τους είτε στο διαμέρισμα είτε στο χώρο στάθμευσης του οχήματός τους ασφαλώς είναι πολυάριθμες. Ειδικά σε μια εποχή όπου η εγκληματικότητα παρουσιάζει τάσεις αύξησης, η υπόθεση αντιδικίας μεταξύ ενοίκων σχετικά με την εγκατάσταση συστήµατος βιντεοεπιτήρησης σε πολυκατοικία που εξέτασε πρόσφατα η Αρχή Προστασίας ∆εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως βέβαια και το σκεπτικό της τελικής απόφασης της Αρχής.

Αρχικά, ο καταγγελλόμενος ενημέρωσε την Αρχή για εγκατάσταση κλειστού κυκλώµατος τηλεόρασης που φαίνεται να καταγράφει αποκλειστικά ιδιωτικό του χώρο. Έτσι η Αρχή θεώρησε την εν λόγω επεξεργασία οικιακή, ενημέρωσε τον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης ότι η υποβληθείσα γνωστοποίηση δεν καταχωρίζεται στο µητρώο γνωστοποιήσεων της Αρχής. Στη συνέχεια, κατατέθηκε καταγγελία στην Αρχή από άλλον ένοικο της πολυκατοικίας ότι έχει εγκατασταθεί κάµερα στην είσοδο της πολυκατοικίας, καθώς και στην είσοδο διαµερίσµατος στον 1ο όροφο.

Η Αρχή επισήµανε στον καταγγελλόµενο ότι στο σχετικό έγγραφο που είχε αποστείλει δεν περιλαµβάνεται η περιγραφή του συστήµατος βιντεοεπιτήρησης για την εγκατάσταση του οποίου έχουν συναινέσει ενοικιαστές/ιδιοκτήτες. Επίσης, επισήµανε ότι δεν έχει ληφθεί απάντηση σχετικά µε την τοποθέτηση κάµερας στην είσοδο του διαµερίσµατός του, στον 1ο όροφο. Κάλεσε εκ νέου τον καταγγελλόµενο να υποβάλει άµεσα εγγράφως τα σχετικά στοιχεία, και, εφόσον δεν τηρούνται οι προϋποθέσεις νοµιµότητας που τίθενται στην Οδηγία 1/2011, να προβεί άµεσα στην απεγκατάσταση του εν λόγω συστήµατος ενηµερώνοντας σχετικά την Αρχή.

{gallery}2923{/gallery}

Ο καταγγέλλων και ο καταγγελλόµενος εκλήθησαν ενώπιον της Αρχής στη συνεδρίασή της που έγινε στις 11.11.2015, για να εκθέσουν τις απόψεις τους, καταθέτοντας σχετικά υποµνήµατα. Στο υπόµνηµά του ο καταγγελλόµενος παρουσίασε πρακτικό της Γενικής Συνέλευσης και συγκαταθέσεις των ενοίκων (εκτός του καταγγέλλοντος) για την εγκατάσταση κάµερας εντός της εισόδου της πολυκατοικίας αλλά και στην είσοδο του διαµερίσµατός του. Επισύναψε επίσης φωτογραφίες από την οθόνη παρακολούθησης του συστήµατος βιντεοεπιτήρησης όπου φαινόταν η εικόνα που λαµβάνουν: η κάµερα που είναι τοποθετηµένη στην είσοδο της πολυκατοικίας και εστιάζει στο όχηµα του καταγγελλόµενου, η κάµερα στην είσοδο του διαµερίσµατος του καταγγελλόµενου, καθώς και φωτογραφίες από το πεδίο λήψης καµερών που έχουν τοποθετηθεί στα δύο µπαλκόνια του διαµερίσµατος.

Αρχή αναλογικότητας

Στην τελική απόφασή της η Αρχή έλαβε υπόψη της Οδηγία 1/2011, με την οποία ρυθμίζεται το ζήτηµα της χρήσης συστηµάτων βιντεοεπιτήρησης για το σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών. Βασική προϋπόθεση για τη νοµιµότητα της επεξεργασίας είναι η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας, υπό την έννοια ότι τα συλλεγόµενα στοιχεία πρέπει να είναι αναγκαία και πρόσφορα για τον επιδιωκόµενο σκοπό, ο οποίος θα πρέπει να µη δύναται να επιτευχθεί µε ηπιότερα µέσα. Επίσης, «…ο σκοπός της προστασίας προσώπων ή/και αγαθών δικαιολογείται από το έννοµο συµφέρον ή την νοµική υποχρέωση του ιδιοκτήτη ή του διαχειριστή ενός χώρου να προστατεύσει τον χώρο καθώς και τα αγαθά που ευρίσκονται στον χώρο αυτό από παράνοµες πράξεις…» και «η προστασία προσώπων ή/και αγαθών µε συστήµατα βιντεοεπιτήρησης µπορεί να επιδιώκεται είτε (…) είτε από νοµικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙ.∆.) ή φυσικό πρόσωπο που διαχειρίζεται τον χώρο ή έχει νόµιµο δικαίωµα ή υποχρέωση σύµφωνα µε διατάξεις νόµου ή σε εκτέλεση σύµβασης µε τον κύριο του χώρου».

Απόφαση συνέλευσης συγκροτήματος

Ειδικότερα, η εγκατάσταση συστήµατος βιντεοεπιτήρησης σε συγκροτήµατα κατοικιών για την ασφάλεια κοινόχρηστων χώρων και των προσώπων που κυκλοφορούν σε αυτούς µπορεί να πραγµατοποιηθεί µόνο µε απόφαση του οργάνου που είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση του συγκροτήµατος (π.χ. της Γενικής Συνέλευσης της πολυκατοικίας) σύµφωνα µε τις διατάξεις του οικείου Κανονισµού και, εφόσον τέτοια εγκατάσταση δεν προβλέπεται στον Κανονισµό, απαιτείται συναπόφαση και των δύο τρίτων των ενοίκων της πολυκατοικίας (όπου σε κάθε ένοικο αντιστοιχεί µία ψήφος). Υπεύθυνος επεξεργασίας του συστήµατος βιντεοεπιτήρησης είναι η Γενική Συνέλευση του συγκροτήµατος.

Σύμφωνα με παλιότερη ερμηνεία της Αρχής, ουσιαστικά η διάταξη αυτή θα πρέπει να ερµηνευθεί ότι υπεύθυνος επεξεργασίας είναι η ένωση προσώπων των συνιδιοκτητών που λειτουργεί µέσω της ΓΣ. συνιδιοκτητών του συγκροτήµατος και του υφιστάµενου σχετικού κανονισµού. Οι κάµερες του συστήµατος βιντεοεπιτήρησης δεν επιτρέπεται να ελέγχουν την πρόσβαση στα κατ’ ιδίαν διαµερίσµατα. Η µονάδα ελέγχου δεν επιτρέπεται να βρίσκεται σε διαµέρισµα, αλλά πρέπει να εγκαθίσταται σε κοινόχρηστο χώρο µε ελεγχόµενη πρόσβαση (π.χ. κοινόχρηστη αποθήκη), εκτός αν η επεξεργασία πραγµατοποιείται από εξουσιοδοτηµένο προσωπικό ασφαλείας (π.χ. εταιρεία ασφαλείας ως εκτελούσα την επεξεργασία). Τα δεδοµένα διατηρούνται το πολύ έως σαράντα οκτώ (48) ώρες. Η χρήση οθόνης σε συνεχή λειτουργία απαγορεύεται σε περίπτωση που δεν υπάρχει παρακολούθηση σε πραγµατικό χρόνο από προσωπικό ασφαλείας. ∆εν επιτρέπεται µετάδοση σήµατος εικόνας στα κατ’ ιδίαν διαµερίσµατα.

Προϋποθέσεις εγκατάστασης CCTV

Σύµφωνα την ίδια Οδηγία, η εγκατάσταση κάµερας από µεµονωµένο ιδιοκτήτη ή ένοικο σε κοινόχρηστο χώρο στάθµευσης της πολυκατοικίας ή του κτιρίου για την επιτήρηση προσωπικού οχήµατος, επιτρέπεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: α) Να προβλέπεται στον Κανονισµό της πολυκατοικίας και, εφόσον τέτοια εγκατάσταση δεν προβλέπεται στον Κανονισµό, απαιτείται και συναπόφαση των ενοίκων που λαµβάνεται κατά τα οριζόµενα στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου. β) Να µην υπάρχει σύστηµα βιντεοεπιτήρησης στους χώρους στάθµευσης εγκατεστηµένο για λογαριασµό της πολυκατοικίας. γ) Η κάµερα να εστιάζει µόνο στο επιτηρούµενο όχηµα. δ) Ο ενδιαφερόµενος ιδιοκτήτης ή ένοικος να τοποθετήσει µε δικά του έξοδα σχετική ευδιάκριτη ενηµερωτική πινακίδα σε εµφανές σηµείο του χώρου στάθµευσης.

Όταν η επεξεργασία εικόνας πραγµατοποιείται στο πλαίσιο άσκησης δραστηριοτήτων αποκλειστικά προσωπικών ή οικιακών, τότε εκφεύγει του πεδίου εφαρµογής του σχετικού νόμου (ν. 2472/1997). Ειδικότερα, εφόσον το πεδίο ελέγχου των καµερών συστήµατος βιντεοεπιτήρησης εγκατεστηµένου σε ιδιωτική οικία περιλαµβάνει χώρους µόνο ιδιωτικούς, τότε η εν λόγω επεξεργασία θεωρείται οικιακή δραστηριότητα. Αντίθετα, δε θεωρείται αποκλειστικά προσωπική ή οικιακή δραστηριότητα η λήψη και επεξεργασία εικόνας ή και ήχου µε σύστηµα βιντεοεπιτήρησης που είναι εγκατεστηµένο σε ιδιωτική οικία, όταν το πεδίο ελέγχου της κάµερας περιλαµβάνει εξωτερικούς δηµόσιους ή κοινόχρηστους χώρους.

H συγκεκριμένα απόφαση

Επιστρέφοντας στη συγκεκριμένη υπόθεση, σύμφωνα με την Αρχή, στην περίπτωση των δύο καµερών που είναι τοποθετηµένες στα µπαλκόνια του διαµερίσµατος του καταγγελλόµενου, το πεδίο ελέγχου των καµερών συστήµατος βιντεοεπιτήρησης φαίνεται να περιλαµβάνει µόνο ιδιωτικούς χώρους, αφού οι κάµερες είναι µεν τοποθετηµένες εξωτερικά αλλά φαίνεται ότι είναι στραµµένες προς το εσωτερικό της οικίας του καταγγελλόµενου. Συνεπώς, η εν λόγω επεξεργασία θεωρείται οικιακή δραστηριότητα.

Για την κάµερα που είναι τοποθετηµένη έξω από το διαµέρισµα του καταγγελλοµένου, σύμφωνα με την Αρχή, το καταγγελλόµενο φυσικό πρόσωπο επιδιώκει την προστασία των αγαθών και των προσώπων της οικίας του. Είναι δε αναγκαίο για τον έλεγχο των προσώπων που προτίθενται να εισέλθουν ή πλησιάζουν στην οικία του να επιτηρεί και ένα τµήµα του κοινόχρηστου χώρου της πολυκατοικίας, όπως για παράδειγµα το χώρο έµπροσθεν της θύρας εισόδου. Καθώς, όπως φαίνεται από το προσκοµισθέν φωτογραφικό υλικό, η κάµερα αυτή λαµβάνει εικόνα και από κοινόχρηστο χώρο (σκάλα, ασανσέρ), έστω και περιορισµένη, τότε η νοµιµότητα της λειτουργίας της εν λόγω κάµερας θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο του σκοπού που επιδιώκει ο υπεύθυνος επεξεργασίας.

Στη συγκεκριµένη περίπτωση, λαµβάνοντας υπόψη ότι η κάµερα είναι τοποθετηµένη έξω από οροφοδιαµέρισµα, και µε την προϋπόθεση ότι το πεδίο λήψης εικόνας είναι το απολύτως απαραίτητο για το σκοπό της προστασίας της εισόδου του διαµερίσµατος, δηλαδή περιορίζεται στην επιτήρηση της πόρτας του διαµερίσµατος, και λαµβάνει όσο το δυνατόν λιγότερη εικόνα από κοινόχρηστους χώρους, όπως σκάλα και ασανσέρ, τότε σύμφωνα με την Αρχή, η επεξεργασία θεωρήθηκε νόµιµη, καθώς τα πρόσωπα που κατά κανόνα ενδέχεται να θίγονται από την επεξεργασία είναι αυτά που έχουν ως σκοπό την είσοδο στην οικία του καταγγελλόµενου.

Ο καταγγελλόμενος θεωρήθηκε υπεύθυνος επεξεργασίας για την εγκατάσταση αυτή, και έχει επομένως την υποχρέωση ικανοποίησης των δικαιωμάτων ενημέρωσες, πρόσβασης και αντίρρησης των υποκειμένων, υποχρέωση τήρησης του απορρήτου και της ασφάλειας της επεξεργασίας.

Τέλος, για την κάµερα στην είσοδο της πολυκατοικίας και η οποία στοχεύει στη θέση στάθµευσης του οχήµατος του καταγγελλοµένου, προέκυψε ότι ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις νοµιµότητας για την λειτουργία της εν λόγω κάµερας, εκτός από την τοποθέτηση ενηµερωτικής πινακίδας για την οποία δεν έχουν κατατεθεί σχετικά στοιχεία.