Το ισχύον καθεστώς πτήσης των drones στην Ελλάδα

Το σχέδιο απόκτησης «μη επανδρωμένων αεροσκαφών» (UAV) από την Ελληνική Αστυνομία και το ταξίδι του πρώην υπουργού Προστασίας του Πολίτη Βασίλη Κικίλια στο Ισραήλ τον περασμένο Νοέμβριο ειδικά για αυτό το σκοπό, έφερε στο προσκήνιο της ελληνικής πραγματικότητας τα γνωστά διεθνώς ως drones.

Το σχέδιο απόκτησης «μη επανδρωμένων αεροσκαφών» (UAV) από την Ελληνική Αστυνομία και το ταξίδι του πρώην υπουργού Προστασίας του Πολίτη Βασίλη Κικίλια στο Ισραήλ τον περασμένο Νοέμβριο ειδικά για αυτό το σκοπό, έφερε στο προσκήνιο της ελληνικής πραγματικότητας τα γνωστά διεθνώς ως drones. Η αλλαγή στην κυβέρνηση μετά τις εκλογές του περασμένου Ιανουαρίου και η ανάληψη καθηκόντων από το νέο υφυπουργό κ. Πανούση δεν ξέρουμε τι επιπτώσεις θα έχει στην υλοποίηση των σχεδίου που έλεγε ότι το ελληνικό ενδιαφέρον σχετιζόταν με τη χρήση ενός τέτοιου εξοπλισμού τόσο για τον έλεγχο των συνόρων όσο και για παρακολουθήσεις στόχων στο εσωτερικό της χώρας, που σχετίζονται με τρομοκρατία ή ιδιαίτερα σκληρά ποινικά εγκλήματα.

Ωστόσο τα ερωτήματα έχουν πυκνώσει, όπως και τα διάφορα άρθρα στον Τύπο, οι αναρτήσεις στο διαδίκτυο και οι «φόβοι» ότι ο τρόμος μπορεί να έρθει από τον… αέρα. Δημιουργείται λοιπόν το εύλογο ερώτημα εάν υπάρχει κάποιο θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα για το καθεστώς χρήσης και πτήσης τέτοιων συσκευών. Ειδικά μάλιστα στο φόντο ευρύτερων συζητήσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου πυκνώνουν οι προβληματισμοί και οι σκέψεις για νέο πλαίσιο που θα αφορά τους κανόνες πτήσης των μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Στην Ελλάδα έχει ψηφιστεί θεσμικό πλαίσιο το οποίο έχει δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (Τεύχος Δεύτερο, Αρ. Φύλλου 9, 13 Ιανουαρίου 2010), στο πλαίσιο σχετικών αποφάσεων για την «Οργάνωση και Λειτουργία του Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογίας Εθνικής Άμυνας» και ορισμού του «Κανονισμού Πτήσεων Αερομοντέλων».

Τύποι UAV

Ας δούμε όμως πώς ορίζονται οι διάφοροι τύποι μη επανδρωμένων ιπτάμενων συσκευών.

• Αερομοντέλο ή Μοντέλο Αεροσκάφους (Model Aircraft) είναι μία ιπτάμενη συσκευή περιορισμένων διαστάσεων, που φέρει ή όχι προωθητικό σύστημα, που δεν έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει άνθρωπο, και το οποίο χρησιμοποιείται για αεραθλητισμό ή ψυχαγωγία. Τα αερομοντέλα μπορεί να έχουν τη μορφή αεροπλάνου, ανεμοπτέρου, ελικόπτερου, αυτόγυρου, υδροπλάνου, αμφίβιου, αλεξίπτωτου, αερόστατου, αερόπλοιου, ή άλλης μορφής. Τα αερομοντέλα μπορεί να είναι τηλεχειριζόμενα, ελεύθερης πτήσης, ή κυκλικής πτήσης.

• Μη επανδρωμένο αεροναυτικό όχημα (UAV − Unmanned Aeronautical Vehicle) είναι μία ιπτάμενη συσκευή που δεν μεταφέρει άνθρωπο, και το οποίο έχει αναπτυχθεί και χρησιμοποιείται για επιστημονικούς, ερευνητικούς ή στρατιωτικούς σκοπούς. Τα UAV δεν θεωρούνται αερομοντέλα, και τα αερομοντέλα δεν θεωρούνται UAV.

• Μοντελοδρόμιο καλείται ο χώρος πτήσεων αερομοντέλων που η λειτουργία του ελέγχεται από σωματειακό, ιδιωτικό, ή άλλο νομικό πρόσωπο. Ο χώρος αυτός μπορεί να είναι ιδιωτικός, δημοτικός ή κρατικός.

Κατηγορίες και προδιαγραφές

Με βάση τις γενικές προδιαγραφές και τους περιορισμούς, ο κανονισμός περιλαμβάνει δύο κατηγορίες αερομοντέλων ανάλογα με το βάρος τους.

· Κατηγορία Α΄: Περιλαμβάνει τα αερομοντέλα με συνολική μάζα απογείωσης μικρότερη ή ίση των 7.000 γραμμαρίων (7kg).

· Κατηγορία Β΄: Περιλαμβάνει τα αερομοντέλα με συνολική μάζα απογείωσης μεγαλύτερη των 7.000 γραμμαρίων (7kg) και μέχρι 25.000 γραμμαρίων (25kg).

Όλα τα αερομοντέλα πρέπει να ακολουθούν τις παρακάτω προδιαγραφές, ανεξάρτητα κατηγορίας.

• Η μέγιστη επιφάνεια όλων των πτερύγων ορίζεται στις 500 τετραγωνικές παλάμες.

• Ο μέγιστος πτερυγικός φόρτος ορίζεται στα 250 γραμμάρια ανά τετραγωνική παλάμη.

• Ο μέγιστος συνολικός κυβισμός εμβολοφόρων κινητήρων ορίζεται στα 250 κυβικά εκατοστά.

• Η μέγιστη τάση ηλεκτρικής πηγής εν ηρεμία ορίζεται στα 72V (Βόλτς).

• Η μέγιστη συνολική ώση κινητήρων αντίδρασης (τουρμπίνα) ορίζεται σε 250 Newtons (25kg).

Για πτήσεις αερομοντέλων με συνολική μάζα μεγαλύτερη των 25.000 γραμμαρίων (25kg), απαιτείται ειδική και κατά περίπτωση άδεια από την ΥΠΑ.

Δεν επιτρέπεται σε αερομοντέλο η χρήση μεταλλικής έλικας ή μεταλλικού ρότορα.

Ο χειριστής που χειρίζεται μοντέλο της κατηγορίας Β΄ πρέπει να έχει άμεσο τρόπο διακοπής της λειτουργίας του κινητήρα ή των κινητήρων. Το σύστημα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ενεργοποιείται άμεσα σε κάθε περίπτωση ανάγκης, αυτόματα ή μετά από ενέργεια του χειριστή.

Πρέπει να λαμβάνεται ειδική μέριμνα, ώστε κάθε πρόσθετη συσκευή που φέρει το μοντέλο να είναι σταθερά προσαρτημένη με τρόπο που να μην μπορεί να μετακινηθεί ή να αποσπασθεί από το μοντέλο.

Απαγορεύεται η απόρριψη οποιουδήποτε αντικειμένου ή υλικού κατά την διάρκεια της πτήσης, που μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό ή ζημία. Εξαιρούνται ρίψεις προεπιλεγμένων αντικειμένων από διαγωνιζόμενα προς τούτο αερομοντέλα που καλύπτουν την προαναφερθείσα απαίτηση.

Τα Αερόπλοια επιτρέπεται να πληρούνται μόνον με ήλιο και να φέρουν μόνο ηλεκτρικούς κινητήρες. Δεν επιτρέπεται η πτήση αερομοντέλου παρουσία θεατών αν προηγουμένως δεν έχει δοκιμασθεί επαρκώς και κριθεί ασφαλές, από τον χειριστή και τον ιδιοκτήτη του.

Ευθύνες του χειριστή

Οι ιδιότητες του Χειριστή Ιδιοκτήτη Εκμεταλλευόμενου μπορεί να συναντώνται σωρευτικά σε ένα ή περισσότερα άτομα.

Ο χειριστής, ιδιοκτήτης και εκμεταλλευόμενος έχει την πλήρη ευθύνη για την εκμετάλλευση των αερομοντέλων, τη σωστή συντήρηση του υλικού και το σύστημα τηλεχειρισμού, τηλεκατευθυνομένου αερομοντέλου που πρέπει να είναι σύμφωνο με τις τεχνικές προδιαγραφές που έχουν καθοριστεί από την αρμόδια αρχή του κράτους, καθώς και να εκπέμπει σε μία ή περισσότερες ραδιο−συχνότητες από αυτές που έχουν εκχωρηθεί για τον σκοπό αυτό, από τις αρμόδιες αρχές του κράτους.

Ο χειριστής έχει την πλήρη ευθύνη για να λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση στον χειρισμό του συγκεκριμένου σε κάθε περίπτωση αερομοντέλου και για τον τρόπο και την εξέλιξη της πτήσης. Επίσης θα πρέπει να διατηρεί οπτική επαφή με το αερομοντέλο σε όλη τη διάρκεια της πτήσης και να βασίζεται σ’ αυτή για τους απαραίτητους χειρισμούς ελέγχου του. Και τέλος, να διακόπτει άμεσα τις πτήσεις, όταν οι συνθήκες γίνουν ακατάλληλες για την ασφαλή πτήση του συγκεκριμένου αερομοντέλου.

Ο κανονισμός ορίζει και τα αυτονόητα για κάθε χειριστή οχήματος, ο οποίος δεν επιτρέπεται να ενεργεί υπό την επήρεια αλκοόλ, ναρκωτικών, φαρμακευτικών ή άλλων ουσιών που μπορούν να αλλοιώσουν την κρίση και αντίδρασή του.

Χώροι δραστηριότητας

Οι πτήσεις αερομοντέλων Α΄ και Β΄ κατηγορίας θα είναι περιορισμένες στον εναέριο χώρο που προσφέρεται για το σκοπό αυτό και σε απόσταση ασφαλείας 50 μέτρων από ανθρώπους συμπεριλαμβανομένων των θεατών της ίδιας της πτήσης, ζώα, οχήματα, εγκαταστάσεις κ.λπ., εξαιρουμένων του χειριστή, των συνεργατών του, των κριτών ή χρονομετρών και οχημάτων ή άλλων βοηθητικών συσκευών, που εξυπηρετούν την πτήση.

Οι απογειώσεις και προσγειώσεις θα εκτελούνται σε χώρους ελεύθερους εμποδίων.

Ο εναέριος χώρος πτήσεων πρέπει να περιορίζεται σε τέτοια απόσταση, ώστε να μη δημιουργεί ηχορύπανση σε χώρους όπου η ησυχία είναι απαραίτητη (υπαίθριες συναθροίσεις ατόμων, νοσοκομεία, σχολεία, εκκλησίες κλπ).

Δεν επιτρέπονται πτήσεις αερομοντέλων χωρίς άδεια από την αρμόδια αρχή:

• σε απαγορευμένες, περιορισμένες, επικίνδυνες και δεσμευμένες περιοχές όπως αυτές αναφέρονται στις πάσης φύσεως αεροναυτικές εκδόσεις της ΥΠΑ.

• σε ύψος μεγαλύτερο των 400 ποδών από την επιφάνεια του εδάφους.

• σε απόσταση μικρότερη των 3 χιλιομέτρων από ελεγχόμενο αεροδρόμιο.

• εντός πολιτικών ή στρατιωτικών αεροδρομίων.

• ανωθεν, πλησίον ή εντός στρατιωτικών εγκαταστάσεων.

• άνωθεν η πλησίον κατοικημένων περιοχών.

• άνωθεν η πλησίον εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας.

• άνωθεν η πλησίον αρχαιολογικών χώρων.

Για λόγους ασφαλείας και αποφυγής παρεμβολών:

• δεν επιτρέπονται οργανωμένες ή μη πτήσεις τηλεχειριζόμενων αερομοντέλων από οιονδήποτε, πλησιέστερα των 3 χιλιομέτρων από οργανωμένο μοντελοδρόμιο.

• δεν επιτρέπεται να λειτουργούν δύο οργανωμένα μοντελοδρόμια σε απόσταση μικρότερη των 3 χιλιομέτρων. Το νεώτερο μοντελοδρόμιο, είναι αυτό που πρέπει να απομακρυνθεί.

Όλες οι πτήσεις πρέπει να είναι ασφαλισμένες για υλικές ζημίες και σωματικές βλάβες προς τρίτους.

Δυνατότητες εκμετάλλευσης

Ο κανονισμός προβλέπει και δυνατότητα αεροεφαρμογών (aerial works) με χρήση αερομοντέλων. Αυτό βέβαια επιτρέπεται για δύο μοντέλα. Πρώτο, κατηγορίας Α΄ χωρίς ειδική αδειοδότηση από την ΥΠΑ, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις του παρόντος κανονισμού και δεύτερο, κατηγορίας Β΄ μόνον κατόπιν ειδικής αδείας που κατά περίπτωση εκδίδεται από την ΥΠΑ/Δ2 και μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου.

Οι παραπάνω όροι − περιορισμοί εκμετάλλευσης δεν απαλλάσσουν το χειριστή από άλλες υποχρεώσεις που απαιτούνται από νόμους και άλλες διατάξεις.

Από τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού εξαιρούνται τα μοντέλα που ίπτανται σε εσωτερικό χώρο και τα μοντέλα με συνολική μάζα έως 350 γραμμάρια. Ενώ τα μοντέλα κυκλικής πτήσης εξαιρούνται από όλες τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού που αφορούν στις αποστάσεις ασφαλείας για τα τηλεχειριζόμενα αερομοντέλα.

Χρηματική ποινή ως 1000 ευρώ

Όταν ο χειριστής ή ο εκμεταλλευόμενος αερομοντέλο υποπέσει σε παράβαση των διατάξεων του παρόντος κανονισμού, παράβαση κανόνων εναέριας κυκλοφορίας, κανόνων ασυρμάτου επικοινωνίας ή/και άλλων Νόμων και Κανονισμών, καλείται από την ΥΠΑ να δώσει διευκρινήσεις. Ο Διοικητής της ΥΠΑ μετά από αιτιολογημένη απόφαση δύναται να επιβάλλει στον παραβάτη, την ποινή της επίπληξης ή χρηματική ποινή ύψους μέχρι 1.000 ευρώ. Οι παραπάνω ποινές δεν απαλλάσσουν τον παραβάτη από τυχόν άλλες ποινικές ευθύνες.

Να σημειωθεί ότι ο παρών κανονισμός μπορεί να τροποποιηθεί με εισήγηση του Διευθυντή Πτητικών Προτύπων (Δ2) προς τον Διοικητή της ΥΠΑ, με εισήγηση της Ελληνικής Αεραθλητικής Ομοσπονδίας προς τον Διευθυντή της ΥΠΑ/Δ2 και τη σύμφωνη γνώμη αυτού, ο οποίος θα διαχειριστή την τροποποίηση.

ΜΟΤΟ

Για πτήσεις αερομοντέλων με συνολική μάζα μεγαλύτερη των 25kg, απαιτείται ειδική και κατά περίπτωση άδεια από την ΥΠΑ.

Δεν επιτρέπεται σε αερομοντέλο η χρήση μεταλλικής έλικας ή μεταλλικού ρότορα.

{gallery}1467{/gallery}