Αεροδρόμιο και αεροσκάφος: Μια «ευαίσθητη εγκατάσταση»

Featured | Σε μια εποχή που οι απρόκλητες επιθέσεις φανατισμένων ομάδων σε πολλές περιοχές της γης έχουν αυξηθεί ραγδαία, η αποτελεσματική αντιμετώπισή της παραμένει ακόμα σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Μετά την τρομοκρατική επίθεση της 11/9 στο αεροδρόμιο JFK, τα μέτρα ασφαλείας αυξηθήκαν σε όλες τις ευαίσθητες εγκαταστάσεις όπως είναι τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, οι σταθμοί τρένων, σε κυβερνητικά κτίρια όπως υπουργεία κ.α., για προληπτικούς λόγους.

Εύκολος στόχος

Ο χώρος του αεροδρομίου, λόγω της μετακίνησης χιλιάδων επιβατών, είναι τις περισσότερες φορές ο πιο εύκολος στόχος των τρομοκρατών. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν έχουν προσαρμοστεί ανάλογα με το είδος της ασφαλείας του κάθε αεροδρομίου. Ένα από τα δυσκολότερα πράγματα σε ένα αεροδρόμιο είναι ο έλεγχος των χιλιάδων επιβατών σε αναλογία με τα άτομα της ασφαλείας.

Τα μέτρα που λαμβάνονται για την αποφυγή μιας έκνομης ενέργειας είναι πολύ λίγα είτε σε ανθρώπινο δυναμικό είτε σε τεχνολογικό. Η εκπαίδευση που θα πρέπει να γίνεται για θέματα ασφαλείας σε όλο το προσωπικό του αεροδρομίου, ανεξαρτήτως από την ειδικότητά τους, δεν υλοποιείται συχνά. Συχνά στο εκπαιδευτικό μέρος, υπάρχουν πολλές ελλείψεις σε ό,τι αφορά την ενημέρωση για καινούριες μεθόδους που χρησιμοποιούν οι τρομοκράτες.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ ότι η συνεργασία όλων των υπαλλήλων του αεροδρομίου από διαφορετικές υπηρεσίες – ασφάλεια εδάφους και ένοπλοι συνοδοί πτήσεων (sky marshals)- δίνουν πάντοτε ένα καλύτερο αποτέλεσμα στην αποτροπή μιας έκνομης ενέργειας. Σε πολλές χώρες του κόσμου, ήδη οι εκάστοτε αρχές διαχωρίζουν τον τομέα της ασφαλείας του αεροδρομίου-αεροσκάφους και τοποθετούν άτομα τα οποία έχουν εκπαιδευτεί ειδικά για αυτόν τον χώρο.

Ένοπλοι συνοδοί πτήσεων

Η υπηρεσία Sky Air Marshal (ένοπλοι συνοδοί πτήσεων) παγκοσμίως αποτελείται από καλά εκπαιδευμένο προσωπικό ασφαλείας το οποίο είναι υπεύθυνο για την προστασία του αεροσκάφους, των επιβατών, και του πληρώματος, σε περίπτωση αεροπειρατείας ή τρομοκρατικού περιστατικού. Οι ένοπλοι Air Marshal αναμιγνύονται με τους κοινούς επιβάτες για να καλύψουν εγχώριες και διεθνείς πτήσεις υψηλού κινδύνου. Αρμοδιότητά τους είναι η διασφάλιση της ασφάλειας του ιπτάμενου κοινού, αποτρέποντας πιθανές αεροπειρατείες και τρομοκρατικές ενέργειες.
Το πρόγραμμα Sky Marshal δημιουργήθηκε την δεκαετία του 1970 για να αντιμετωπίσει τις πρώτες έκνομες ενέργειες αεροπειρατείας στην Κούβα και επεκτάθηκε με αποκορύφωμα την τρομοκρατική επίθεση της 11/9/2001.

Η εκπαίδευση των Sky Marshal περιλαμβάνει: επιχειρησιακός ρόλος των sky marshals στο σύνολο του συστήματος ασφαλείας, βολές εν ώρα μάχης, εντατική φυσική εξάσκηση, επιχειρησιακές τακτικές βολών εντός του αεροσκάφους, επιχειρησιακές βολές από διαφορετικές θέσεις (με ένα χέρι/ αδύναμο χέρι, από καθήμενη θέση, από ξαπλωτή θέση, βολές ειδικές για αεροσκάφος), αντιμετωπίζοντας τα μειονεκτήματα, πυροβολισμοί σε ασυνήθιστες καταστάσεις (στροβιλισμός, άσχημες καιρικές συνθήκες, μετά από τραυματισμό).

Επίσης, περιλαμβάνει τεχνικές αφοπλισμού μέσα στο αεροσκάφος, άοπλη μάχη εναντίον όπλων, τεχνικές μάχης εναντίον πολλαπλών αντιπάλων, επιχειρησιακή γνώση του αεροσκάφους της αεροπορικής εταιρίας, επιχειρησιακή συνεργασία με το πλήρωμα και τους πιλότους, επιχειρησιακή συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της πτήσης, επιχειρησιακές διαδικασίες για αναχώρηση, κατά τη διάρκεια της πτήσης και την άφιξη, ασφάλεια πιλοτηρίου, τεχνικές για αντιμετώπιση πολυάριθμων τρομοκρατών σε διάφορα μέρη του αεροπλάνου, μυστικά μέσα επικοινωνίας με το έμπιστο προσωπικό, εξελιγμένες τεχνικές μάχης από καθήμενη θέση, μάχη μετά από τραυματισμό.

Μία άλλη σημαντική διάσταση στην εκπαίδευση είναι η αναγνώριση πιθανών υπόπτων, η γλώσσα του σώματος, οι δολοφονικές τεχνικές (ανορθόδοξες τεχνικές), οι επιχειρησιακές διαδικασίες για μεγάλες (πτήσεις, φαγητό, σωματικές ανάγκες, κλπ.), οι επιχειρησιακές τεχνικές διαφορετικών τρομοκρατικών οργανώσεων, ανιχνεύοντας τις επιχειρησιακές τεχνικές των επιτιθέμενων, η χρήση μη συμβατικών όπλων, η επιλογή θέσης για επιχειρησιακούς λόγους, η επιλογή ρούχων για επιχειρησιακούς λόγους, οι τεχνικές βολής και μάχης ανάμεσα σε κόσμο και πολυκοσμία και βέβαια, οι τύποι πυρομαχικών, η επιλογή όπλου, η επιλογή εξοπλισμού ενδυμασίας, η εξουδετέρωση χειροβομβίδας, οι προσομοιώσεις όλων των πιθανών καταστάσεων, οι επιχειρησιακές διαδικασίες για αεροπειρατεία, προστασία από πυροβολισμούς, οι επιχειρησιακές διαδικασίες για ομηρία του αεροσκάφους και/ή των επιβατών.

Η γλώσσα του σώματος

Η επιχειρησιακή γλώσσα του σώματος είναι σχεδιασμένη να δίνει τη δυνατότητα αναγνώρισης πιθανών υπόπτων, ανάλογα με τη συμπεριφορά και την ψυχολογική κατάστασή τους, ώστε να ληφθούν τα ανάλογα απαραίτητα μέτρα. Αυτή η διαδικασία είναι πολύ σημαντική σε μια εποχή εκτεταμένης εγκληματικότητας, τρομοκρατίας και επιθέσεων από τις ομάδες αυτοκτονίας (Σύνδρομο Μάρτυρας), καθώς μπορεί να προβλέψει και να αναγνωρίσει τις προθέσεις του εχθρού πριν από την εκτέλεση.

Στο Ισραήλ που θεωρείται παγκοσμίως η καλύτερη χώρα εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, οι αρμόδιες αρχές επενδύουν στην εκπαίδευση γυναικών, λόγω της καλύτερης αποκωδικοποίησης της γλώσσας του σώματος των τρομοκρατών, σε σχέση με τους άντρες συναδέλφους τους. Αυτή η μέθοδος είναι ένας από τους καλύτερους και πιο αποτελεσματικούς τρόπους πρόληψης ελέγχου στο χώρο του αεροδρομίου, που κατά κύριο λόγο βασίζεται στην παρατήρηση και αποκωδικοποίηση των εσωτερικών συναισθημάτων ενός ατόμου. Στην ορολογία της γλώσσας του σώματος αναφέρεται ως verbal message (λεκτική επικοινωνία) και no-verbal message (γλώσσα του σώματος).

Ψυχολογική προσέγγιση

Διάφορες μελέτες ερευνητών έχουν αναλύσει την «άλλη» άποψη της προσέγγισης της ψυχολογίας και φυσιολογίας των τρομοκρατών. Οι αναγνώστες – ειδικοί στο χώρο της ασφάλειας, μπορούν να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα.

Στη μελέτη της τρομοκρατίας, δε θα πρέπει να ξεχνάμε τον μεγάλο ρόλο των ΜΜΕ στην προβολή, και στην εξάπλωσή της. Χάρη στην κάλυψη των γεγονότων από τα ΜΜΕ, οι μέθοδοι, οι στόχοι και οι απαιτήσεις των τρομοκρατών γίνονται γρήγορα γνωστοί. Με αυτό τον τρόπο οι πιθανοί τρομοκράτες μπορούν να εμπνευστούν και να θελήσουν να μιμηθούν τις τρομοκρατικές πράξεις που έμαθαν από τα ΜΜΕ.

Η φυσιολογική προσέγγιση στην ανάλυση των αιτιών της τρομοκρατίας, περιλαμβάνει τη μελέτη τριών ουσιών που παράγονται στο ανθρώπινο σώμα κάτω από στρες:

· Norepinephrine (νορεπινεφρίνη), είναι μια ουσία που παράγεται από τον αδένα της αδρεναλίνης και την κατάληξη του συμπαθητικού νεύρου και σχετίζεται με την φυσιολογική αντίδραση των ατόμων σε αγχωτικές καταστάσεις.

· Acetylcholine (ακετυλχολίνη), η ουσία αυτή παράγεται στην κατάληξη του παρασυμπαθητικού νεύρου και δρα υγραίνοντας την επιταχυνόμενη αντίδραση της νορεπινεφρίνης.

· Endorphins (ενδορφίνες), η ουσία αυτή παράγεται στον εγκέφαλο σαν μια αντίδραση, και «ναρκώνει» τον εγκέφαλο, αφού είναι 100 φορές πιο ισχυρή από τη μορφίνη.

Οι ουσίες αυτές ανακαλύφθηκαν μετά από μια ιατρική μελέτη σε αιχμαλώτους τρομοκράτες. Επειδή αυτές οι ουσίες υπάρχουν στους τρομοκράτες μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αρκετή από τη βία του τρομοκράτη δρομολογείται όχι από την ψυχολογία, αλλά από την φυσιολογία του τρομοκράτη σαν μια αντίδραση στο άγχος. Το συμπέρασμα «υποθέτει» ότι μια πιθανή εξήγηση για την εξάπλωση της τρομοκρατίας είναι το φαινόμενο της μετάδοσης.

Οι «εύκολοι» στόχοι

Βέβαια ο χώρος του αεροδρομίου έχει πολλά τμήματα που μπορούν να αποτελέσουν έναν εύκολο στόχο για τους τρομοκράτες. Εξωτερικά τμήματα του αεροδρομίου που είναι λίγο απομακρυσμένα όπως οι πύλες, το cargo, οι χώροι στάθμευσης των αυτοκινήτων, είναι σημεία που μπορούν εύκολα να εκμεταλλευτούν οι τρομοκράτες. Και μην ξεχνάμε ότι οι τρομοκράτες πάντα κινούνται ανάμεσα «στις ρωγμές της τεχνολογίας και του νόμου», όπως λέει ένας μεγάλος αναλυτής της τρομοκρατίας. Οι τρομοκράτες δεν ακολουθούν κανόνες, έχουν τα δικά τους πιστεύω στη δράση τους, εκτός από οτιδήποτε που θα τους κάνει να κερδίσουν δημοσιότητα. Μην ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο ατού τον τρομοκρατών είναι τα ΜΜΕ.

Αν αντιμετωπιστούν με βάση τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά, τότε θα καμουφλαριστούν με χαρακτηριστικά που δεν περιμέναμε να δούμε, προκειμένου να πετύχουν την αποστολή τους. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι ο πιο παλιός νόμος των τρομοκρατών, τον οποίο ακολουθούν πιστά, λέει «κάνε οτιδήποτε χρειαστεί για να πετύχεις την αποστολή σου!

Θυμηθείτε…

Μην αφήνετε τον κίνδυνο να σας βρει, ψάξτε εσείς για αυτόν!

Μην λέτε ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί σε μένα.

—

Αεροπειρατεία, “μια παλιά ιστορία”
Με τον όρο αεροπειρατεία χαρακτηρίζεται γενικά η παράνομη κατάληψη αεροσκάφους όταν βρίσκεται σε λειτουργία ή σε πτήση.

Το πρώτο περιστατικό αεροπειρατείας εκδηλώθηκε το 1931 στο Περού. Το δεύτερο το 1947 σε αεροσκάφος της γραμμής Τουρκίας-Ρουμανίας.
Κατά το χρονικό διάστημα 1947-1966 εκδηλώθηκαν 55 περιστατικά αεροπειρατείας. Από το 1967 έως 1974, 350 περιστατικά. Από το 1975 έως 1982, 180. Από το 1983 έως 1998, 200 περίπου.

Τα κίνητρα των επίδοξων αεροπειρατών, μπορούν να είναι θρησκευτικά, πολιτικά, οικονομικά ή ψυχολογικά. Η κάθε κατηγορία έχει τους δικούς της σκοπούς, την ιδιαίτερη συμπεριφορά και απαιτείται ανάλογη διαπραγμάτευση.

ΜΟΤΟ
Οι ένοπλοι συνοδοί πτήσεων αποτελούν παγκοσμίως ένα εξαιρετικά εκπαιδευμένο προσωπικό ασφαλείας
Αρμοδιότητα των Sky Marshal είναι η διασφάλιση της ασφάλειας του ιπτάμενου κοινού και η αποτροπή πιθανών αεροπειρατειών