ΕΔΔΑ: Καταδίκη του Ηνωμένου Βασιλείου για πρακτικές μαζικής παρακολούθησης και συλλογής δεδομένων επικοινωνίας

Με σημερινή του απόφαση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε το Ηνωμένο Βασίλειο για παραβίαση των άρθρων 8 και 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), αναφορικά με τις πρακτικές μαζικής παρακολούθησης και συλλογής δεδομένων επικοινωνίας από παρόχους υπηρεσιών επικοινωνιών.

Με σημερινή του απόφαση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε το Ηνωμένο Βασίλειο για παραβίαση των άρθρων 8 και 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), αναφορικά με τις πρακτικές μαζικής παρακολούθησης και συλλογής δεδομένων επικοινωνίας από παρόχους υπηρεσιών επικοινωνιών.

Ταυτόχρονα, έκρινε πως το καθεστώς με το οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο αναζητούσε πληροφορίες από ξένες κυβερνήσεις ή / και υπηρεσίες πληροφοριών είναι σύννομο με τη ΣύμβασηΕιδικότερα, το τμήμα ευρείας συνθέσεως του ΕΔΔΑ, στην υπόθεση των Big Brother Watch και λοιποί εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου (αιτήσεις υπ’ αρ. 58170/13, 62322/14 και 24969/15) αποφάσισε αφενός ομόφωνα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής / επικοινωνιών) και του άρθρου 10 (ελευθερία έκφρασης) της Σύμβασης σε σχέση με το καθεστώς μαζικής παρακολούθησης και με το καθεστώς συλλογής δεδομένων επικοινωνίας από παρόχους υπηρεσιών επικοινωνίας, αφετέρου δε, κατά πλειοψηφία 12 ψήφων έναντι 5, ότι δεν υπήρξε παραβίαση των δύο προαναφερόμενων άρθρων σε σχέση με το καθεστώς που ακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο για την αναζήτηση υλικού παρακολούθησης από ξένες κυβερνήσεις και υπηρεσίες πληροφοριών.

Η υπόθεση αφορούσε καταγγελίες δημοσιογράφων και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις εξής τρεις διαφορετικές πρακτικές παρακολούθησης: την μαζική παρακολούθηση των επικοινωνιών, την απόκτηση υλικού παρακολούθησης από ξένες κυβερνήσεις και υπηρεσίες πληροφοριών και, τέλος, την συλλογή δεδομένων επικοινωνίας από παρόχους υπηρεσιών επικοινωνίαςΚατά τον κρίσιμο χρόνο, το καθεστώς μαζικής παρακολούθησης και απόκτησης δεδομένων επικοινωνίας από παρόχους υπηρεσιών επικοινωνίας είχε νόμιμη βάση στον Νόμο για τις ερευνητικές δυνάμεις του 2000 (Regulation of Investigatory Powers Act 2000).Έκτοτε, η σχετική νομοθεσία έχει αντικατασταθεί από το Νόμο περί ερευνητικών δυνάμεων του 2016 (Investigatory Powers Act 2016). Η κρίση του Δικαστηρίου στηρίχθηκε αποκλειστικά στις διατάξεις του Νόμου του 2000, το οποίο ήταν το ισχύον νομικό πλαίσιο κατά τον κρίσιμο χρόνο που έλαβαν χώρα τα καταγγελλόμενα γεγονότα.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι, λόγω του πλήθους των απειλών που αντιμετωπίζουν τα κράτη στη σύγχρονη κοινωνία, η λειτουργία ενός καθεστώτος μαζικής παρακολούθησης δεν παραβιάζει από μόνη της τη ΣύμβασηΩστόσο, ένα τέτοιο καθεστώς πρέπει να υπόκειται σε «διασφαλίσεις από άκρη σε άκρη», γεγονός που σημαίνει ότι, σε εγχώριο επίπεδο, πρέπει να γίνεται σε κάθε στάδιο της διαδικασίας αξιολόγηση της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας των μέτρων που λαμβάνονται, ότι η μαζική παρακολούθηση πρέπει να υπόκειται σε ανεξάρτητη εξουσιοδότηση ήδη από την αρχή της διαδικασίας, όταν δηλαδή προσδιορίζεται το αντικείμενο και το εύρος της παρακολούθησης και, τέλος, ότι το καθεστώς μαζικής παρακολούθησης πρέπει να υπόκειται σε εποπτεία και ανεξάρτητη εκ των υστέρων επανεξέταση.

Λαμβάνοντας υπόψη, εν προκειμένω, το καθεστώς μαζικής παρακολούθησης που εφαρμόζεται από το Ηνωμένο Βασίλειο, το Δικαστήριο προσδιόρισε τις ακόλουθες ελλείψεις: η μαζική παρακολούθηση είχε εγκριθεί από τον Υπουργό Εξωτερικών και όχι από έναν ανεξάρτητο φορέα, ορισμένες κατηγορίες όρων αναζήτησης, οι οποίες καθορίζουν τα είδη των πληροφοριών που θα καταστούν αντικείμενο έρευνας, δεν είχαν συμπεριληφθεί στην αίτηση για ένταλμα και, τέλος, όροι αναζήτησης που παραπέμπουν σε συγκεκριμένο άτομο (δηλαδή συγκεκριμένα αναγνωριστικά, όπως μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) δεν υπόκεινται σε προηγούμενη εσωτερική άδειαΕπιπλέον, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το καθεστώς μαζικής παρακολούθησης παραβίασε το άρθρο 10 της Σύμβασης, καθόσον δεν διασφάλιζε επαρκή προστασία όσον αφορά στο εμπιστευτικό δημοσιογραφικό υλικόΤο καθεστώς για τη λήψη δεδομένων επικοινωνιών από παρόχους υπηρεσιών επικοινωνίας διαπιστώθηκε, επίσης, ότι παραβίασε τα άρθρα 8 και 10, καθώς δεν ήταν σύμφωνο με το νόμοΩστόσο, το Δικαστήριο έκρινε ότι το καθεστώς με το οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο αναζητούσε πληροφορίες από ξένες κυβερνήσεις ή / και υπηρεσίες πληροφοριών, εξασφάλιζε επαρκή προστασία κατά της κατάχρησης, διασφαλίζοντας, συγχρόνως, ότι οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου δεν χρησιμοποιούσαν τα μέσα αυτά προκειμένου να παρακάμψουν τα καθήκοντά τους σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και τη Σύμβαση.

Πηγή: https://www.lawspot.gr/