Οι ψηφιακοί στόχοι της Ευρώπης είναι στην σωστή κατεύθυνση, αλλά η υλοποίησή τους υστερεί

Διανύουμε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών και προκλήσεων στην ευρωπαϊκή αγορά τηλεπικοινωνιών. Αφενός η πρόταση της KKR για την εξαγοράς της Telecom Italia, του εθνικού παρόχου της Ιταλίας, υπογράμμισε  το πόσο οικονομικά ευάλωτος είναι ο κλάδος, αφετέρου η τάση για μαζική ψηφιοποίηση των οικονομιών, επιβεβαιώνει ότι ο ρόλος μας είναι πιο ουσιαστικός από ποτέ – δεδομένου ότι η ζήτηση για δεδομένα και συνδεσιμότητα αυξάνεται διαρκώς.

Διανύουμε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών και προκλήσεων στην ευρωπαϊκή αγορά τηλεπικοινωνιών. Αφενός η πρόταση της KKR για την εξαγοράς της Telecom Italia, του εθνικού παρόχου της Ιταλίας, υπογράμμισε  το πόσο οικονομικά ευάλωτος είναι ο κλάδος, αφετέρου η τάση για μαζική ψηφιοποίηση των οικονομιών, επιβεβαιώνει ότι ο ρόλος μας είναι πιο ουσιαστικός από ποτέ – δεδομένου ότι η ζήτηση για δεδομένα και συνδεσιμότητα αυξάνεται διαρκώς.

Η πρόκληση που αυτή την στιγμή αντιμετωπίζει η Ευρώπη αναφορικά με το ψηφιακό της μέλλον είναι το μεγάλο χάσμα μεταξύ των γενναίων στόχων που έχει θέσει και της ίδιας της υλοποίησής τους.

Η ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ παρουσιάζει αύξηση της τάξης του 11% τον τελευταίο χρόνο και οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες σημειώνουν άνοδο 8%, σύμφωνα με τον δείκτη DESI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο, μόνο 2,4% των συνδέσεων στην Ευρώπη είναι σε δίκτυα 5G, σε σύγκριση με 15% στις ΗΠΑ και 30% Κίνα, με τις δύο αυτές χώρες να επιταχύνουν περαιτέρω την ενσωμάτωση του 5G. Εάν η Ευρώπη συνεχίσει να κινείται με αργούς ρυθμούς, κινδυνεύει να γίνει θεατής του παγκόσμιου μετασχηματισμού.  

Για να γίνουν αποτελεσματικές οι νέες πολιτικές, καλούνται να εξισορροπήσουν τον βραχυπρόθεσμο ανταγωνισμό τιμών με τις μακροπρόθεσμες ανάγκες της Ευρώπης για αυξημένες επενδύσεις. Κατά πρώτον, η πολιτική του κλάδου πρέπει να αξιοποιήσει στο έπακρο τον τρόπο με τον οποίο διαλειτουργούν το 5G, το IoT, τα δεδομένα, το cloud και η τεχνητή νοημοσύνη. Επιπλέον, χρειαζόμαστε μια αξιόπιστη στρατηγική για να επιτύχουμε τον στόχο της Ψηφιακής δεκαετίας ώστε να έχουμε δίκτυα 5G και gigabit παντού μέχρι το 2030. Η Ευρώπη πρέπει να εντοπίσει συγκεκριμένους τομείς του ψηφιακού οικοσυστήματος που έχει τις δυνατότητες να αναπτύξει και να επικεντρωθεί σε αυτούς, Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε επιλεκτικοί και να δίνουμε προτεραιότητα σε περιοχές που κρύβουν ευκαιρίες.

Κατά δεύτερον, χρειαζόμαστε δημόσιους πόρους για να επιταχύνουμε την ψηφιοποίηση και να κινητοποιήσουμε πρόσθετες ιδιωτικές επενδύσεις. Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο διαθέτει κονδύλια για την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα για τα υπόλοιπα κράτη-μέλη είναι αυτό της Ισπανίας, όπου 3 δισ. ευρώ θα αξιοποιηθούν για την παροχή επιδοτήσεων σε μικρές επιχειρήσεις, με τα πρώτα 500 εκατ. ευρώ να διατίθενται στις αρχές του 2022. Ωστόσο, ακόμη και με αυτά τα επιπλέον κεφάλαια, η Deloitte εκτιμά ότι υπάρχει έλλειμμα 60% στις απαιτούμενες δαπάνες για ψηφιακές υποδομές.

Τρίτον, χρειαζόμαστε συνειδητές πολιτικές επιλογές για να διασφαλίσουμε ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες τεχνολογίας και επικοινωνιών έχουν την οικονομική δυνατότητα να επενδύσουν. Το οικοσύστημα κατακερματίζεται σε μια εποχή που χρειαζόμαστε εταιρείες μεγαλύτερης κλίμακα και με πόρους για επενδύσεις. Σήμερα, υπάρχουν ήδη πάνω από 100 τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι στην Ευρώπη με μέση πελατειακή βάση 4,4 εκατομμυρίων, έναντι 95 εκατομμυρίων στις ΗΠΑ και 400 εκατομμυρίων στην Κίνα. Ο υπερ-κατακερματισμός οδήγησε τον κλάδο σε 10ετή μείωση των εσόδων κατά 13%, ενώ κατά το ίδιο διάστημα οι ΗΠΑ κατέγραφαν ανάπτυξη 30% και η Κίνα 59%.

Είναι ζητούμενο η συγκέντρωση του κλάδου, με παράλληλη διατήρηση του ανταγωνισμού στις υποδομές, προκειμένου να απελευθερωθεί η κλίμακα που απαιτείται για την υποστήριξη της επιτάχυνσης του 5G της Ευρώπης και την παροχή μεγαλύτερης αξίας στους καταναλωτές. Οι ευρωπαϊκοί πάροχοι τηλεπικοινωνιών έχουν ήδη την υψηλότερη ένταση κεφαλαίου από όλους τους τομείς, αλλά πολύ χαμηλές αποδόσεις. Το 5G αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού, καθώς απαιτεί πολύ μεγαλύτερες επενδύσεις από τις προηγούμενες γενιές της τεχνολογίας κινητής τηλεφωνίας. Το πλαίσιο ανταγωνισμού μας πρέπει να προσαρμοστεί σε αυτές τις αλλαγές. Οι υψηλές τιμές φάσματος και οι δημοπρασίες επέτρεψαν σε μη βιώσιμους παρόχους να εισέλθουν στην αγορά με τρόπο τεχνητό, συσσωρεύοντας πρόσθετα οικονομικά βάρη στον κλάδο μας — μία πρακτική στην οποία πρέπει να μπει τέλος.  

Τέλος, η Ευρώπη πρέπει να επανεξετάσει την πολιτική της σε ό,τι αφορά την σχέση των παγκόσμιων τεχνολογικών κολοσσών με το ευρωπαϊκό ψηφιακό οικοσύστημα. Οφείλουμε να επικροτήσουμε τους Ευρωπαίους νομοθέτες που προσπάθησαν επιτέλους να αντιμετωπίσουν τις ασύμμετρα μεγάλες δυνάμεις της αγοράς και τον δεσπόζοντα ρόλο που ορισμένοι εθνικοί πάροχοι εξακολουθούν να εκμεταλλεύονται εις βάρος των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό.

Η διαδικτυακή κίνηση σήμερα καθοδηγείται συντριπτικά από μετρημένους στα δάκτυλα τεχνολογικούς κολοσσούς, των οποίων η κυριαρχία αυξάνεται κάθε χρόνο. Δεν είναι βιώσιμο τόσο μεγάλα μερίδια της κίνησης στο διαδίκτυο να προκαλούνται και να ρευστοποιούνται από τις μεγάλες πλατφόρμες, την στιγμή που οι μείζονες επενδύσεις στις υποδομές του δικτύου υλοποιούνται από τις ευρωπαϊκές εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Ούτε είναι δίκαιο οι καταναλωτές να αντιμετωπίζουν το ρίσκο χαμηλότερων ταχυτήτων πρόσβασης λόγω της συμφόρησης που προκαλούν οι πλατφόρμες ελλείψει συγκεκριμένων κινήτρων για τον εξορθολογισμό της κίνησης.   

Στον αντίποδα, σε άλλες περιοχές του κόσμου οι αρμόδιες αρχές έχουν αναλάβει δράση. Στην Νότια Κορέα, για παράδειγμα, η κυβέρνηση θέσπισε έναν νέο νόμο, τον λεγόμενο «νόμο Netflix», για να διασφαλίσει ότι οι μεγάλες πλατφόρμες περιεχομένου πληρώνουν το μερίδιό τους για την πρόσθετη επιβάρυνση των δικτύων. Στις ΗΠΑ, επίσης, αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες ώστε περισσότερες εταιρείες να συμβάλλουν στις υποχρεώσεις καθολικής υπηρεσίας.

Εναπόκειται τελικά στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών να αποφασίσουν ποια προσέγγιση, ή συνδυασμός προσεγγίσεων, λειτουργεί καλύτερα για την Ευρώπη, ωστόσο σε κάθε περίπτωση οφείλουμε ως κλάδος να βλέπουμε μπροστά και να ενεργούμε έγκαιρα, στη δίνοντας λύσεις και προλαμβάνοντας κινδύνους. Με τις σωστές μεταρρυθμίσεις, η Ευρώπη μπορεί από απλό «καταναλωτή» να μετατραπεί σε κατασκευαστή τεχνολογίας. Χωρίς αυτές, θα μείνουμε ακόμα πιο πίσω από τις εξελίξεις.