Γιατί αυξάνονται οι απαγωγές στην Ελλάδα;

Featured | .

Οι απαγωγές αποτελούν ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα από πλευράς υπηρεσιών ασφαλείας για τα ελληνικά δεδομένα κατά τα τελευταία έτη. Από το 1990 έως σήμερα, έχουν καταγραφεί δεκάδες απόπειρες απαγωγής. Θα αναφέρουμε κάποιες από αυτές με τις περισσότερες δυστυχώς να έχουν στεφθεί με επιτυχία από την πλευρά των απαγωγέων/εγκληματιών. Υπάρχουν περιπτώσεις που στο τέλος οι απαγωγείς συνελήφθησαν (οπότε και οι Αρχές θεωρούν θετική την έκβαση της έρευνάς τους και το αποτέλεσμα). Ωστόσο, ξεχνάμε κάτι πολύ ουσιαστικό: ότι η απόπειρα έχει γίνει, με σοβαρές συνέπειες για τον απαχθέντα, τόσο από σωματική, όσο και από ψυχική άποψη, ενώ δεν μπορούμε να υποτιμούμε και την οικονομική παράμετρο.

Απαγωγές που συγκλόνισαν

Ας θυμηθούμε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά περιστατικά, που συγκλόνισαν το πανελλήνιο, όταν συνέβησαν.

1990: Ο Γιάννης Τσατσάνης, 17χρονος αθίγγανος ποδοσφαιριστής, απήχθη από την Αγία Βαρβάρα. Η υπόθεση ονομάστηκε “Μαρσελίνο” από το παρατσούκλι του απαχθέντα και θεωρείται ως η πρώτη απαγωγή που ζητήθηκαν λύτρα και είχε τραγικό τέλος, καθώς τρεις μήνες μετά βρέθηκε νεκρός στο χωριό Σκούρτα της Βοιωτίας. Για τη δολοφονία του Τσατσάνη κατηγορήθηκαν έξι άνθρωποι, ένας από τους οποίους ήταν εξάδελφός του. Αξιοσημείωτο είναι ότι μετά από λίγο καιρό βρέθηκε νεκρός ένας από τους δράστες που έχει διαφύγει στο εξωτερικό.

1991: Δύο άγνωστοι απήγαγαν τη 14χρονη Βελγίδα Ταμάρ Οσκανιάν, κόρη εμπόρου πολύτιμων λίθων, από το σπίτι της οικογένειας στο Πόρτο Ράφτη. Η αρπαγή της κοπέλας έγινε αφότου οι δράστες αναισθητοποίησαν την γκουβερνάντα της και μετά ζήτησαν 2 εκατ. δολ. για να την απελευθερώσουν. Τελικά, άφησαν την ανήλικη ελεύθερη, χωρίς να εισπράξουν τίποτα, ενώ η νταντά της εξέπνευσε στο νοσοκομείο που νοσηλευόταν.

1995: Ο 11χρονος Κωνσταντίνος Δαλάκας απήχθη την ώρα που πήγαινε στο σχολείο του στην Ανάβυσσο και αφέθηκε ελεύθερος μετά από τέσσερις μέρες, αφού οι δράστες εισέπραξαν το ποσό των 41 εκατ. δρχ. Μετά από έρευνες διαπιστώθηκε πως η θεία του παιδιού είχε πει στους συνεργούς της πως η γιαγιά του είχε κερδίσει στο λαχείο μεγάλο χρηματικό ποσό. Στη συγκεκριμένη υπόθεση καταγράφεται και η πρώτη επικήρυξη δραστών, για το ποσό των 200 εκατ. δρχ.

1995: Ο ιδιοκτήτης της βιομηχανίας «Μακεδονικός Χαλβάς», Αλέξανδρος Χαΐτογλου, έπεσε θύμα απαγωγής, στο 20ό χιλιόμετρο της οδού Ωραιοκάστρου-Θεσσαλονίκης όπου τον σταμάτησαν με απειλή όπλων και τον επιβίβασαν σε άλλο αυτοκίνητο, με το οποίο τον περιέφεραν για μια ολόκληρη μέρα. Ο Χαϊτογλου αφέθηκε ελεύθερος στον σταθμό των υπεραστικών λεωφορείων στην Καρδίτσα, τρεις μέρες μετά την καταβολή 260 εκατ. δρχ από τον αδελφό του επιχειρηματία. Οι αδελφοί Παλαιοκώστα και ο Παύλος Κερεμίδης κατηγορήθηκαν για την απαγωγή και μάλιστα ο τελευταίος πέθανε από ανταλλαγή πυροβολισμών με τους αστυνομικούς.

1996: Την στιγμή που η Ζέτα Κουκέα ετοιμαζόταν να κατέβει από το αυτοκίνητό της και να πάει στο σπίτι της, στο Νέο Ψυχικό, εμφανίστηκαν δύο άντρες οι οποίοι με τα όπλα στα χέρια της είπαν να καθίσει στο διπλανό κάθισμα, να μην φωνάξει και ξεκίνησαν προς άγνωστη κατεύθυνση. Λίγο πιο κάτω στο αυτοκίνητο επιβιβάστηκε ο τρίτος τους συνεργός και μετά τηλεφώνησαν στον πατέρα της καθηγήτριας γαλλικών και του ζήτησαν λύτρα. Τελικά από το αρχικό ποσό που ζήτησαν, πήραν 50 εκατ. δρχ, ενώ αργότερα αποκαλύφτηκε πως ο ένας συνεργός ήταν γνωστός του πατέρα της. Κρατήθηκε σε ένα κρησφύγετο που είχε μισή ώρα απόσταση από το σπίτι της.

1996: Την ώρα που ο Μιχάλης Μεταξάς, ο γιος του γνωστού μεγαλοξενοδόχου και ιδιοκτήτη των ξενοδοχείων «Maris» στην Κρήτη, Νίκου Μεταξά, κατευθυνόταν προς το τζιπ του, δέχτηκε επίθεση από πέντε ένοπλους κουκουλοφόρους, οι οποίοι ζήτησαν από τη σύζυγό του 1 δισ. δρχ για να τον απελευθερώσουν. Το ποσό έπεσε στα 50 εκατ. δρχ. έπειτα από τέσσερις μέρες διαπραγματεύσεων και ελευθερώθηκε.

1996: Τρίτη απαγωγή μέσα σε μια χρονιά, αυτή τη φορά του γιου ενός μεγαλοεργολάβου της Θεσσαλονίκης, του 22χρονου Διαμαντή Τσαμπάζη. Οι δράστες, ένας Αλβανός και τρεις συνεργοί του, ζήτησαν 300 εκατ. δρχ. ως λύτρα, όμως πήραν τα μισά και απελευθέρωσαν τον νεαρό (τον οποίο είχαν μεταφέρει στην Αλβανία) 19 μέρες μετά σε παραλία της Κέρκυρας. Αργότερα διαπιστώθηκε πως ο ένας συνεργός γνώριζε την οικονομική κατάσταση του Τσαμπαζή, καθώς το θύμα ήταν πελάτης του βενζινάδικου στο οποίο εργαζόταν.

1997: «Το δέμα το έχουμε εμείς. Θέλουμε 120 εκατ. για να σας το δώσουμε» είπαν οι απαγωγείς της 6χρονης, Ελένης Λουλάκη, στον πατέρα της, έμπορο αυτοκινήτων. Η μικρή απήχθη έξω από το ιδιωτικό σχολείο που φοιτούσε, στο Ηράκλειο Κρήτης. Για την υπόθεση κατηγορήθηκε η ιδιοκτήτρια του σχολείου και οι δύο συνεργοί της.

1998: Οι δράστες εμφανίστηκαν στον 18χρονο Γιώργο Περιστέρη ως ανθοπώλες και τη στιγμή που του παρέδωσαν την ανθοδέσμη, τον απήγαγαν από την περιοχή της Ανατολικής Θεσσαλονίκης, που βρισκόταν το σπίτι του. Ζήτησαν από τον πατέρα του, αρχιτέκτονα στο επάγγελμα 70 εκατ. δρχ. και τελικά έπεσαν στα 44 εκατ. Οι θύτες συνελήφθησαν από τους αστυνομικούς την ώρα της συναλλαγής και αποκαλύφθηκε πως ο ένας από τους τρεις συνεργούς ήταν οικοδόμος, συνεργάτης του πατέρα του.

2001: Ο Γιάννης Ζώνας, επιχειρηματίας, απήχθη από δυο αγνώστους και αφέθηκε 64 μέρες μετά, αφού οι δράστες εισέπραξαν 3 εκατ. δολ. Ο επιχειρηματίας κρατήθηκε όμηρος σε ένα σπίτι στα Σπάτα, το οποίο ξενοικιάστηκε μετά την απελευθέρωσή του.

2002: Την ώρα που μετέφερε ο Χαζάκης την 6χρονη κόρη του Μαρκέλλα στο σχολείο, στη Θεσσαλονίκη, οι δράστες προκάλεσαν τροχαίο, άρπαξαν το κορίτσι μέσα από το αυτοκίνητο και ανάγκασαν μια οδηγό να τους δώσει το αμάξι της στο οποίο επιβιβάστηκαν και εξαφανίστηκαν. Τελικά εντοπίστηκαν από τα κινητά τους τηλέφωνα, συνελήφθηκαν και η μικρή αφέθηκε ελεύθερη. Για την απαγωγή κατηγορήθηκε ένας 23χρονος που εργαζόταν ως σερβιτόρος, κοντά σ’ ένα από τα καταστήματα της οικογένειας Χαζάκη.

2005: Ο ιδιοκτήτης αλυσίδας σούπερ μάρκετ στη Θεσσαλονίκη, Διαμαντής Μασούτης, έπεσε θύμα ληστείας με ομηρία. Δυο άνδρες που παρίσταναν τους αστυνομικούς, χτύπησαν το θυροτηλέφωνο του σπιτιού του και του είπαν πως πρέπει να του παραδώσουν κάποια έγγραφα. Όταν άνοιξε, οι δράστες έδεσαν αυτόν και τη σύζυγό του και απαίτησαν 1 εκατ. ευρώ. Τελικά, ο οικονομικός διευθυντής της επιχείρησης τους παρέδωσε 300.000 ευρώ, τον έδεσαν και αυτόν, και έφυγαν ανενόχλητοι.

2008: Τρεις ένοπλοι απήγαγαν τον πρόεδρο του Συνδέσμου Βιομηχάνων Βορ. Ελλάδος και πρόεδρο της εταιρείας «Αλουμύλ», Γ. Μυλωνά, όταν επέστρεφε στο σπίτι του στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης. Οι δράστες τού είχαν στήσει καρτέρι στο πάρκινγκ του σπιτιού του όπου και τον απήγαγαν, ενώ άφησαν ελεύθερη τη σύζυγό του. Το πολυτελές αμάξι βρέθηκε σταθμευμένο σε πάρκινγκ πολυκαταστήματος μέσα στο οποίο ήταν το κινητό τηλέφωνό του και το ρολόι του. Μετά από 13 μέρες οι απαγωγείς του τον άφησαν ελεύθερο. Τα προσημειωμένα χαρτονομίσματα που δόθηκαν ως λύτρα (πάνω από 10 εκατ. ευρώ) βρέθηκαν στην Κρήτη, όταν ένας 40χρονος άντρας προσπάθησε να αγοράσει ένα πολυτελές τζιπ με τα συγκεκριμένα χρήματα και δυο μήνες μετά συνελήφθη ο εγκέφαλος της απαγωγής, Βασίλης Παλαιοκώστας, μαζί με άλλους τέσσερις συνεργούς.

2009: Ο επιχειρηματίας Περικλής Παναγόπουλος πέφτει θύμα απαγωγής. Οι δράστες τον άφησαν ελεύθερο δεκατρείς ημέρες αργότερα μετά την καταβολή λύτρων ύψους περίπου 30 εκατ. ευρώ. Η ΕΛΑΣ συνέλαβε μερικούς μήνες μετά 18 άτομα.

2011: Ομάδα απαγωγέων απήγαγε 61χρονο χρυσοχόο, έξω από το σπίτι του και τον οδήγησαν σε περιοχή της Μάνδρας Αττικής. Κατά τη διάρκεια της αρπαγής, οι δράστες επικοινώνησαν τηλεφωνικά με οικείους του και απαίτησαν χρήματα και πλάκες χρυσού για να τον αφήσουν ελεύθερο. Τελικά δεν καταβλήθηκαν τα λύτρα, καθώς ο απαχθείς κατάφερε να διαφύγει, εκμεταλλευόμενος στιγμιαία ολιγωρία τους.

2011: 71χρονος χρυσοχόος απήχθη την ώρα που πλησίαζε στο σπίτι του, σε περιοχή της Δυτικής Αττικής. Δύο κουκουλοφόροι ακινητοποίησαν το αυτοκίνητό του στη μέση του δρόμου και αφού προκάλεσαν φθορές σε αυτό σπάζοντας τα τζάμια, με την απειλή όπλου, τον απήγαγαν. Ακολούθησαν τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους οικείους του. Ο απαχθείς αφέθηκε ελεύθερος στην περιοχή του Ασπροπύργου, παραμονή Χριστουγέννων, αφού προηγουμένως οι δράστες παρέλαβαν μέρος των λύτρων που απαιτούσαν.

2012: Πέντε δράστες ακινητοποίησαν 32χρονο γιο ιδιοκτήτη εργοστασίου επεξεργασίας λυμάτων και πολύτιμων μετάλλων, κοντά στο σπίτι του. Σε περιοχή της Δυτικής Αττικής τον επιβίβασαν σε άλλο αυτοκίνητο εγκαταλείποντας εκεί το δικό του και τον οδήγησαν σε κτίριο ιδιοκτησίας ενός εκ των δραστών στην περιοχή του Ασπροπύργου. Στη συνέχεια, οι δράστες επικοινώνησαν με τους οικείους του και απαίτησαν ως λύτρα την καταβολή χρυσού. Ο απαχθείς αφέθηκε ελεύθερος, αφού καταβλήθηκε μέρος των λύτρων.

2012: Αδίστακτοι απαγωγείς προσπάθησαν να απαγάγουν το επτάχρονο παιδί 35χρονης γυναίκας και αυτή τους έπεισε να πάρουν εκείνη και να αφήσουν το παιδί. Την κράτησαν για περισσότερες από 25 ημέρες μέσα σε ένα αυτοκίνητο, το οποίο το είχαν καλύψει με κουκούλα. Αρχικά ζητούσαν 3 εκατ. ευρώ και 30 κιλά χρυσού. Το θύμα της απαγωγής ήταν συνιδιοκτήτρια μεταφορικής εταιρείας. Τελικά αφέθηκε ελεύθερη με καταβολή 346.500 ευρώ σε μετρητά.

2012: 15χρονος μαθητής απήχθη από το σχολείο του, μπροστά στα μάτια των συμμαθητών του. Ο 15χρονος είναι γιος διευθυντή υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας. Οι απαγωγείς επικοινώνησαν με την οικογένεια, ζητώντας λύτρα πολλών εκατ. ευρώ. Και ενώ, κλιμάκια της Αθήνας μετέβησαν στην περιοχή για να συντονίσουν τις προσπάθειες, το παιδί επικοινώνησε αργά το βράδυ της ίδιας μέρας με τους γονείς του και τους έδωσε στίγμα για το πού βρίσκεται. Ο πατέρας του ανηλίκου μετέβη, μετά τις σχετικές οδηγίες, στη Δροσιά Ευβοίας όπου και βρήκε το παιδί σώο και αβλαβές. Στους δράστες δεν δόθηκαν τελικά τα λύτρα.

2013: Πραγματοποιείται απόπειρααπαγωγής γιου γνωστού εφοπλιστή στο Καβούρι. Πρόκειται για τον 33χρονο Ανδρέα Ιωάννη Μαρτίνο, της Minerva-Marine, ο οποίος κατάφερε να ξεφύγει. Ο 33χρονος, είχε φύγει από την εταιρία του και κατευθυνόταν προς το Καβούρι. Κάποια στιγμή καταλαβαίνει ότι ένα φορτηγό και ένα ΙΧ, τον έχουν βάλει στη μέση. Ξαφνικά, το φορτηγό σταματά και κατεβαίνουν 4 άτομα οπλισμένα. Ο εφοπλιστής, δεν πτοήθηκε, πάτησε γκάζι και κατάφερε να ξεφύγει με όπισθεν, χτυπώντας το ΙΧ αυτοκίνητο, το οποίο τυλίχθηκε στις φλόγες.

Πρόληψη και μέτρα ασφάλειας

Οι επιτελείς της ΕΛΑΣ. δίνουν έμφαση στην πρόληψη των απαγωγών, με μέτρα ασφάλειας που πρέπει να λαμβάνουν τα ίδια τα πιθανά «θύματα». Με πολύ κομψό τρόπο δηλαδή η ΕΛΑΣ. προτείνει το αυτονόητο: ομάδα ασφαλείας για την αποτροπή ανάλογων συμβάντων.

Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι αν υπήρχε έστω ένας σύνοδος ασφαλείας (εκτός του εκάστοτε οδηγού) και με την κατάλληλη εκπαίδευση, είναι σίγουρο ότι οι περισσότερες περιπτώσεις απαγωγής θα είχαν αποτραπεί.

Επίσης, ειδικοί της ΕΛΑΣ. εκτιμούν ότι η απόπειρα απαγωγής του Κίκου Μαρτίνου δεν σχετίζεται με αυτή του Μ. Καραμολέγκου, καθώς θεωρούν ότι οι κινήσεις των απαγωγέων του δεύτερου μαρτυρούν ερασιτεχνισμό, σε αντίθεση με τους πιο έμπειρους επίδοξους απαγωγείς του εφοπλιστή.

Τα καλά νέα είναι ότι μετά και τα δύο τελευταία περιστατικά απαγωγών (Κίκος Μαρτίνος και Μ. Καραμολέγκος), όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες προσλαμβάνουν ομάδες ασφαλείας για την προστασία της οικογένειάς τους. Ενώ πια, δεν είναι λίγοι και όσοι προχωρούν στη σύναψη συμβολαίου με ασφαλιστική εταιρεία, η οποία τους προσφέρει κάλυψη για «απαγωγή και λύτρα».

Δεκάδες εταιρείες στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχουν προσθέσει αυτό το «ξένο» -μέχρι πρότινος- ως προς τα ελληνικά δεδομένα, ασφαλιστικό πρόγραμμα με τον τίτλο: «Απαγωγή και λύτρα». Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να ξεφύγει έτσι κι αλλιώς από τον διεθνή κανόνα.

Ασφαλιστικά προγράμματα για… λύτρα!

Η ζήτηση ασφαλιστικών προγραμμάτων για απαγωγές έχει αυξηθεί διεθνώς από το 2006 έως σήμερα κοντά στο 20%. Το κόστος ενός τέτοιου προγράμματος ξεκινά από μερικές χιλιάδες ευρώ ή δολάρια ετησίως και μπορεί να ξεφύγει σε ασύλληπτα ποσά άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, στην περίπτωση κάποιας πολυεθνικής εταιρείας.

Ο κανόνας, σε ό,τι αφορά αυτά τα ασφαλιστικά προγράμματα, είναι ένας και πρέπει να είναι απαράβατος: «Μην το πεις σε κανέναν!», «Κανείς δεν πρέπει να γνωρίζει ότι έχεις υπογράψει τέτοιο πρόγραμμα», μας περιγράφουν άνθρωποι της αγοράς. Γιατί; Διότι αυτό εμπεριέχει τον κίνδυνο, όπως λένε, να προκαλέσει ένα νέο κύμα απαγωγών με δεδομένο ότι υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη.

Σε μελέτη του προέδρου του Travel Guard Business, John Rose, προκύπτει πως υπάρχουν περίπου 15.000 με 20.000 απαγωγές, κρατήσεις και εκβιασμοί κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Rose υποστηρίζει πως «ο αριθμός είναι πιθανώς σημαντικά μεγαλύτερος, καθώς υπολογίζεται ότι μόνον το 35% του συνόλου των απαγωγών σε όλο τον κόσμο αναφέρεται στις Αρχές».

Δυσοίωνες προβλέψεις

Πριν από λίγους μήνες, αίσθηση είχε προκαλέσει ένα ρεπορτάζ του Reuters στο οποίο ένας ασφαλιστικός σύμβουλος της Maplecroft, ο Jamie Scudder, δήλωνε πως: «Με τον δείκτη ανεργίας να βρίσκεται στο 27%, η Ελλάδα κινδυνεύει όλο και περισσότερο από αύξηση των απαγωγών». Σύμφωνα με τον Scudder, η χώρα μας είναι επιρρεπής σε απαγωγές «λόγων των οικονομικών προβλημάτων, της εγγύτητά της στην Ανατολική Ευρώπη και των διάτρητων συνόρων της».

Στατιστικά, στο θέμα των απαγωγών -και άνευ υπερβολών στις οποίες έχουν έφεση ορισμένοι ασφαλιστικοί σύμβουλοι- η Ελλάδα, ως μία από τις χώρες του τόξου της Μεσογείου, δεν έχει και μεγάλο αριθμό απαγωγών και σίγουρα δεν είναι Ιταλία. Η τάση, όμως, που καταγράφεται, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η «πίτα» έχει ανοίξει επικίνδυνα, εξαφανίζοντας τη μεσαία τάση και ενισχύοντας τη φτωχοποίηση του πληθυσμού, καθιστούν τους ανθρώπους των διωκτικών αρχών αρκετά ανήσυχους.

Μία από τις πολυεθνικές ασφαλιστικές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και η οποία παρέχει προγράμματα για «απαγωγές, λύτρα και εκβιασμούς», υποστηρίζει: «Ο αριθμός των ιδιωτών και οικογενειών που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο εγκληματικών ενεργειών τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί. Ενώ παλαιότερα η συγκεκριμένη απειλή αφορούσε άτομα ευρέως αναγνωρίσιμα ή με ιδιαίτερα μεγάλη οικονομική επιφάνεια, πλέον αγγίζει έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων. Κάθε χρόνο υπολογίζεται πως 30.000 ιδιώτες, μεταξύ των οποίων και παιδιά, πέφτουν θύματα απαγωγής σε όλο τον κόσμο, με σοβαρά πλέον κρούσματα να εμφανίζονται με ιδιαίτερη συχνότητα και στην Ελλάδα».

Επίσης, οι αστυνομικοί υπενθυμίζουν ότι διαβόητοι κακοποιοί που έχουν στο παρελθόν επιδοθεί σε τέτοιου είδους έγκλημα κυκλοφορούν ελεύθεροι, υπονοώντας τον Βασίλη Παλαιοκώστα, ο οποίος το 2008 είχε απαγάγει τον επιχειρηματία Γιώργο Μυλωνά στη Θεσσαλονίκη.

Συμβουλές για αποφυγή απαγωγέων

Για το τέλος έχουμε φυλάξει κάποιες εύκολα αντιληπτές, σημαντικές και εφαρμόσιμες από όλους συμβουλές-προτασεις προς αποφυγη παρόμοιων περιστατικών-τουλάχιστον των πιο “ερασιτεχνικών” ανάλογων απειλών- όπως “πρόβλεψη, αποτροπή, διαφυγή”:

Αναγνώριση απειλής: Η έννοια της απειλής μεγεθύνεται σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης. Θέλει ιδιαίτερη προσοχή όταν ανακοινώνονται κερδοφορίες και δυνατά deal μιας επιχείρησης. Αυτό άμεσα αυξάνει τον κίνδυνο, ενεργοποιεί εγκληματίες εναντίον μας και μας θέτει ως “πιθανό στόχο”. Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να αποφευχθεί εντελώς κάτι τέτοιο -η ανακοίνωση οικονομικών κερδών μιας εταιρίας ούτε μπορεί να κρυφτεί η οικονομική επιφάνεια- αλλά είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι από αυτό το σημείο και πέρα αυξάνονται δραματικά οι πιθανότητες να αρχίσουν τα προβλήματα.

Αντίληψη του χώρου: Αυτό που οι Αμερικάνοι αναφέρουν ως «situational awareness» είναι κάτι που πολλοί παραβλέπουν να αναφέρουν, αλλά είναι η αρχή. Διαρκής αντίληψη του χώρου στον οποίο κινούμαστε ανά πάσα στιγμή θα προσθέσει ένα πολύ σημαντικό «όπλο» στην φαρέτρα μας προς αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων. Δίνουμε περίσσια προσοχή στα τυφλά σημεία και πάντοτε κρατάμε ένα επίπεδο ασφαλείας όπου και αν βρισκόμαστε, και δεν «ρίχνουμε» πουθενά εξ’ ολοκλήρου την άμυνά μας. Εύκολα κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι το συνεχές σκανάρισμα και ο έλεγχος των ανθρώπων που μας περιστοιχίζουν.

Εναλλακτική διαδρομή: Από τα πιο βασικά στοιχεία είναι η διαρκής εναλλαγή διαδρομής και με ακανόνιστη σειρά. Έχουμε δηλαδή επιλογή τουλάχιστον δύο και περισσότερων εναλλακτικών διαδρομών για την καθημερινή μετακίνησή μας. Όσο είναι δυνατόν, χωρίς φανάρια και σημεία «πνιγμού», τα οποία είναι ιδανικά σημεία ενέδρας κακοποιών. Οποιαδήποτε συνάντηση εκτός γραφείου προκύπτει κατή την διάρκεια της ημέρας καθιστά απαραίτητο να ελεγχτεί η διαδρομή από και προς το σημείο συνάντησης και να σχεδιαστεί διαδρομή διαφυγής στα “δύσκολα σημεία” τα οποία θα εντοπίσουμε.

Πλάνο αποτροπής: Εφαρμόζοντας την “εναλλακτική διαδρομή” και έχοντας πάντοτε συνεχή “αντίληψη του χώρου” ακόμα και αν συμβεί το οτιδήποτε στη διαδρομή που επιλέξαμε, έχουμε “πλάνο αποτροπής”, ώστε με άμεσες κινήσεις μας να ξαφνιάσουμε και να αποτρέψουμε τους επίδοξους απαγωγείς και έτσι κερδίζοντας, λίγο αλλά εξαιρετικά πολύτιμο χρόνο να καταστεί δυνατή η διαφυγή μας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι όσο πιο δυνατό είναι το όχημα που οδηγούμε, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να ξεφύγουμε. Εξυπακούεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο και οι ικανότητες μας στην οδήγηση.

Είναι σημαντικό να επαναλάβουμε ότι αυτές είναι κάποιες αλλά σημαντικές προτάσεις. Παρόλα αυτά εάν είμαστε στόχος “επαγγελματιών” του εγκλήματος που διαθέτουν γνώσεις, καλό σχεδιασμό (ο οποίος απαιτεί αρκετό χρόνο- μήνες κάποιες φορές) και εξοπλισμό, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε τέτοια σοβαρά περιστατικά είναι να απευθυνθούμε σε ειδικούς. Αυτοί θα εκτιμήσουν τις ανάγκες και τους κινδύνους που διατρέχουμε εμείς και η οικογένεια μας, ώστε να επιλεχθεί και να οργανωθεί προσεκτικά μια ομάδα στατικών φυλακών και συνοδών ασφαλείας, οι οποίοι θα έχουν ως αποστολή την άψογη εφαρμογή των παραπάνω αλλά και πολλών ακόμα “τακτικών”, όπως αντιπαρακολούθηση, ώστε να προβλέψουμε και να αποτρέψουμε χωρίς εμπλοκή, που είναι και η βασικότερη αρχή. Έτσι καθιστούμε ουσιαστικά αδύνατη την ευκαιρία να είμαστε ο στόχος εγκληματιών-απαγωγέων.

Πλάνο διαχείρισης

Επειδή αναφερθήκαμε στην πρόβλεψη, δεν θα παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι είμαστε προετοιμασμένοι σαν ομάδα ασφαλείας για το χειρότερο συμβάν. Δηλαδή ακόμα και μια ομάδα με την καλύτερη εκπαίδευση και πειθαρχία, δεν μπορεί να προβλέψει και να καλύψει με ποσοστό επιτυχίας 100% την τοποθεσία και τη χρονική στιγμή όπου μια απαγωγή μπορεί να συμβεί. Αν υποστηρίζαμε κάτι τέτοιο, θα ήταν ψευδές και ουτοπικό. Οπότε έχουμε προσχεδιάσει τα «βήματα-μέτρα» που θα πάρουμε για να προστατεύσουμε τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και την επιχείρηση του εντολέα μας, εάν κάτι τέτοιο συμβεί.

Οι πρώτες ώρες είναι οι πιο κρίσιμες για μια περίπτωση «κρίσεως», όπως η απαγωγή. Αυτό σημαίνει ότι για να έχουμε σωστή αντίδραση, πρέπει να έχουμε έτοιμο ένα «πλάνο διαχείρισης κρίσεως», το οποίο θα περιλαμβάνει την περίπτωση απαγωγής που θα τεθεί αυτόματος σε εφαρμογή για αποφυγή λαθών και χαμένου πολύτιμου χρόνου. Από εκεί και πέρα δεν μπορούμε να αναφέρουμε κάτι, διότι η κάθε

περίπτωση είναι διαφορετική και η διαχείριση που απαιτείται πολύ «λεπτή».

Το πλάνο διαχείρισης κρίσεως λοιπόν είναι ο απαραίτητος οδηγός ο οποίος περιέχει τα εργαλεία και τις τεχνικές τις οποίες εξειδικευμένο προσωπικό θα χρησιμοποιήσει, ώστε να αντιδράσει και να χειριστεί μια κρίση.

Μια απλή πρόταση για το κλείσιμο, η οποία όμως περικλείει όλη την ουσία: μη γίνεσαι “μαλακός στόχος”.

Οι απαγωγές αποτελούν ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα από πλευράς υπηρεσιών ασφαλείας για τα ελληνικά δεδομένα κατά τα τελευταία έτη. Από το 1990 έως σήμερα, έχουν καταγραφεί δεκάδες απόπειρες απαγωγής. Θα αναφέρουμε κάποιες από αυτές με τις περισσότερες δυστυχώς να έχουν στεφθεί με επιτυχία από την πλευρά των απαγωγέων/εγκληματιών. Υπάρχουν περιπτώσεις που στο τέλος οι απαγωγείς συνελήφθησαν (οπότε και οι Αρχές θεωρούν θετική την έκβαση της έρευνάς τους και το αποτέλεσμα). Ωστόσο, ξεχνάμε κάτι πολύ ουσιαστικό: ότι η απόπειρα έχει γίνει, με σοβαρές συνέπειες για τον απαχθέντα, τόσο από σωματική, όσο και από ψυχική άποψη, ενώ δεν μπορούμε να υποτιμούμε και την οικονομική παράμετρο.

Απαγωγές που συγκλόνισαν

Ας θυμηθούμε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά περιστατικά, που συγκλόνισαν το πανελλήνιο, όταν συνέβησαν.

1990: Ο Γιάννης Τσατσάνης, 17χρονος αθίγγανος ποδοσφαιριστής, απήχθη από την Αγία Βαρβάρα. Η υπόθεση ονομάστηκε “Μαρσελίνο” από το παρατσούκλι του απαχθέντα και θεωρείται ως η πρώτη απαγωγή που ζητήθηκαν λύτρα και είχε τραγικό τέλος, καθώς τρεις μήνες μετά βρέθηκε νεκρός στο χωριό Σκούρτα της Βοιωτίας. Για τη δολοφονία του Τσατσάνη κατηγορήθηκαν έξι άνθρωποι, ένας από τους οποίους ήταν εξάδελφός του. Αξιοσημείωτο είναι ότι μετά από λίγο καιρό βρέθηκε νεκρός ένας από τους δράστες που έχει διαφύγει στο εξωτερικό.

1991: Δύο άγνωστοι απήγαγαν τη 14χρονη Βελγίδα Ταμάρ Οσκανιάν, κόρη εμπόρου πολύτιμων λίθων, από το σπίτι της οικογένειας στο Πόρτο Ράφτη. Η αρπαγή της κοπέλας έγινε αφότου οι δράστες αναισθητοποίησαν την γκουβερνάντα της και μετά ζήτησαν 2 εκατ. δολ. για να την απελευθερώσουν. Τελικά, άφησαν την ανήλικη ελεύθερη, χωρίς να εισπράξουν τίποτα, ενώ η νταντά της εξέπνευσε στο νοσοκομείο που νοσηλευόταν.

1995: Ο 11χρονος Κωνσταντίνος Δαλάκας απήχθη την ώρα που πήγαινε στο σχολείο του στην Ανάβυσσο και αφέθηκε ελεύθερος μετά από τέσσερις μέρες, αφού οι δράστες εισέπραξαν το ποσό των 41 εκατ. δρχ. Μετά από έρευνες διαπιστώθηκε πως η θεία του παιδιού είχε πει στους συνεργούς της πως η γιαγιά του είχε κερδίσει στο λαχείο μεγάλο χρηματικό ποσό. Στη συγκεκριμένη υπόθεση καταγράφεται και η πρώτη επικήρυξη δραστών, για το ποσό των 200 εκατ. δρχ.

1995: Ο ιδιοκτήτης της βιομηχανίας «Μακεδονικός Χαλβάς», Αλέξανδρος Χαΐτογλου, έπεσε θύμα απαγωγής, στο 20ό χιλιόμετρο της οδού Ωραιοκάστρου-Θεσσαλονίκης όπου τον σταμάτησαν με απειλή όπλων και τον επιβίβασαν σε άλλο αυτοκίνητο, με το οποίο τον περιέφεραν για μια ολόκληρη μέρα. Ο Χαϊτογλου αφέθηκε ελεύθερος στον σταθμό των υπεραστικών λεωφορείων στην Καρδίτσα, τρεις μέρες μετά την καταβολή 260 εκατ. δρχ από τον αδελφό του επιχειρηματία. Οι αδελφοί Παλαιοκώστα και ο Παύλος Κερεμίδης κατηγορήθηκαν για την απαγωγή και μάλιστα ο τελευταίος πέθανε από ανταλλαγή πυροβολισμών με τους αστυνομικούς.

1996: Την στιγμή που η Ζέτα Κουκέα ετοιμαζόταν να κατέβει από το αυτοκίνητό της και να πάει στο σπίτι της, στο Νέο Ψυχικό, εμφανίστηκαν δύο άντρες οι οποίοι με τα όπλα στα χέρια της είπαν να καθίσει στο διπλανό κάθισμα, να μην φωνάξει και ξεκίνησαν προς άγνωστη κατεύθυνση. Λίγο πιο κάτω στο αυτοκίνητο επιβιβάστηκε ο τρίτος τους συνεργός και μετά τηλεφώνησαν στον πατέρα της καθηγήτριας γαλλικών και του ζήτησαν λύτρα. Τελικά από το αρχικό ποσό που ζήτησαν, πήραν 50 εκατ. δρχ, ενώ αργότερα αποκαλύφτηκε πως ο ένας συνεργός ήταν γνωστός του πατέρα της. Κρατήθηκε σε ένα κρησφύγετο που είχε μισή ώρα απόσταση από το σπίτι της.

1996: Την ώρα που ο Μιχάλης Μεταξάς, ο γιος του γνωστού μεγαλοξενοδόχου και ιδιοκτήτη των ξενοδοχείων «Maris» στην Κρήτη, Νίκου Μεταξά, κατευθυνόταν προς το τζιπ του, δέχτηκε επίθεση από πέντε ένοπλους κουκουλοφόρους, οι οποίοι ζήτησαν από τη σύζυγό του 1 δισ. δρχ για να τον απελευθερώσουν. Το ποσό έπεσε στα 50 εκατ. δρχ. έπειτα από τέσσερις μέρες διαπραγματεύσεων και ελευθερώθηκε.

1996: Τρίτη απαγωγή μέσα σε μια χρονιά, αυτή τη φορά του γιου ενός μεγαλοεργολάβου της Θεσσαλονίκης, του 22χρονου Διαμαντή Τσαμπάζη. Οι δράστες, ένας Αλβανός και τρεις συνεργοί του, ζήτησαν 300 εκατ. δρχ. ως λύτρα, όμως πήραν τα μισά και απελευθέρωσαν τον νεαρό (τον οποίο είχαν μεταφέρει στην Αλβανία) 19 μέρες μετά σε παραλία της Κέρκυρας. Αργότερα διαπιστώθηκε πως ο ένας συνεργός γνώριζε την οικονομική κατάσταση του Τσαμπαζή, καθώς το θύμα ήταν πελάτης του βενζινάδικου στο οποίο εργαζόταν.

1997: «Το δέμα το έχουμε εμείς. Θέλουμε 120 εκατ. για να σας το δώσουμε» είπαν οι απαγωγείς της 6χρονης, Ελένης Λουλάκη, στον πατέρα της, έμπορο αυτοκινήτων. Η μικρή απήχθη έξω από το ιδιωτικό σχολείο που φοιτούσε, στο Ηράκλειο Κρήτης. Για την υπόθεση κατηγορήθηκε η ιδιοκτήτρια του σχολείου και οι δύο συνεργοί της.

1998: Οι δράστες εμφανίστηκαν στον 18χρονο Γιώργο Περιστέρη ως ανθοπώλες και τη στιγμή που του παρέδωσαν την ανθοδέσμη, τον απήγαγαν από την περιοχή της Ανατολικής Θεσσαλονίκης, που βρισκόταν το σπίτι του. Ζήτησαν από τον πατέρα του, αρχιτέκτονα στο επάγγελμα 70 εκατ. δρχ. και τελικά έπεσαν στα 44 εκατ. Οι θύτες συνελήφθησαν από τους αστυνομικούς την ώρα της συναλλαγής και αποκαλύφθηκε πως ο ένας από τους τρεις συνεργούς ήταν οικοδόμος, συνεργάτης του πατέρα του.

2001: Ο Γιάννης Ζώνας, επιχειρηματίας, απήχθη από δυο αγνώστους και αφέθηκε 64 μέρες μετά, αφού οι δράστες εισέπραξαν 3 εκατ. δολ. Ο επιχειρηματίας κρατήθηκε όμηρος σε ένα σπίτι στα Σπάτα, το οποίο ξενοικιάστηκε μετά την απελευθέρωσή του.

2002: Την ώρα που μετέφερε ο Χαζάκης την 6χρονη κόρη του Μαρκέλλα στο σχολείο, στη Θεσσαλονίκη, οι δράστες προκάλεσαν τροχαίο, άρπαξαν το κορίτσι μέσα από το αυτοκίνητο και ανάγκασαν μια οδηγό να τους δώσει το αμάξι της στο οποίο επιβιβάστηκαν και εξαφανίστηκαν. Τελικά εντοπίστηκαν από τα κινητά τους τηλέφωνα, συνελήφθηκαν και η μικρή αφέθηκε ελεύθερη. Για την απαγωγή κατηγορήθηκε ένας 23χρονος που εργαζόταν ως σερβιτόρος, κοντά σ’ ένα από τα καταστήματα της οικογένειας Χαζάκη.

2005: Ο ιδιοκτήτης αλυσίδας σούπερ μάρκετ στη Θεσσαλονίκη, Διαμαντής Μασούτης, έπεσε θύμα ληστείας με ομηρία. Δυο άνδρες που παρίσταναν τους αστυνομικούς, χτύπησαν το θυροτηλέφωνο του σπιτιού του και του είπαν πως πρέπει να του παραδώσουν κάποια έγγραφα. Όταν άνοιξε, οι δράστες έδεσαν αυτόν και τη σύζυγό του και απαίτησαν 1 εκατ. ευρώ. Τελικά, ο οικονομικός διευθυντής της επιχείρησης τους παρέδωσε 300.000 ευρώ, τον έδεσαν και αυτόν, και έφυγαν ανενόχλητοι.

2008: Τρεις ένοπλοι απήγαγαν τον πρόεδρο του Συνδέσμου Βιομηχάνων Βορ. Ελλάδος και πρόεδρο της εταιρείας «Αλουμύλ», Γ. Μυλωνά, όταν επέστρεφε στο σπίτι του στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης. Οι δράστες τού είχαν στήσει καρτέρι στο πάρκινγκ του σπιτιού του όπου και τον απήγαγαν, ενώ άφησαν ελεύθερη τη σύζυγό του. Το πολυτελές αμάξι βρέθηκε σταθμευμένο σε πάρκινγκ πολυκαταστήματος μέσα στο οποίο ήταν το κινητό τηλέφωνό του και το ρολόι του. Μετά από 13 μέρες οι απαγωγείς του τον άφησαν ελεύθερο. Τα προσημειωμένα χαρτονομίσματα που δόθηκαν ως λύτρα (πάνω από 10 εκατ. ευρώ) βρέθηκαν στην Κρήτη, όταν ένας 40χρονος άντρας προσπάθησε να αγοράσει ένα πολυτελές τζιπ με τα συγκεκριμένα χρήματα και δυο μήνες μετά συνελήφθη ο εγκέφαλος της απαγωγής, Βασίλης Παλαιοκώστας, μαζί με άλλους τέσσερις συνεργούς.

2009: Ο επιχειρηματίας Περικλής Παναγόπουλος πέφτει θύμα απαγωγής. Οι δράστες τον άφησαν ελεύθερο δεκατρείς ημέρες αργότερα μετά την καταβολή λύτρων ύψους περίπου 30 εκατ. ευρώ. Η ΕΛΑΣ συνέλαβε μερικούς μήνες μετά 18 άτομα.

2011: Ομάδα απαγωγέων απήγαγε 61χρονο χρυσοχόο, έξω από το σπίτι του και τον οδήγησαν σε περιοχή της Μάνδρας Αττικής. Κατά τη διάρκεια της αρπαγής, οι δράστες επικοινώνησαν τηλεφωνικά με οικείους του και απαίτησαν χρήματα και πλάκες χρυσού για να τον αφήσουν ελεύθερο. Τελικά δεν καταβλήθηκαν τα λύτρα, καθώς ο απαχθείς κατάφερε να διαφύγει, εκμεταλλευόμενος στιγμιαία ολιγωρία τους.

2011: 71χρονος χρυσοχόος απήχθη την ώρα που πλησίαζε στο σπίτι του, σε περιοχή της Δυτικής Αττικής. Δύο κουκουλοφόροι ακινητοποίησαν το αυτοκίνητό του στη μέση του δρόμου και αφού προκάλεσαν φθορές σε αυτό σπάζοντας τα τζάμια, με την απειλή όπλου, τον απήγαγαν. Ακολούθησαν τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους οικείους του. Ο απαχθείς αφέθηκε ελεύθερος στην περιοχή του Ασπροπύργου, παραμονή Χριστουγέννων, αφού προηγουμένως οι δράστες παρέλαβαν μέρος των λύτρων που απαιτούσαν.

2012: Πέντε δράστες ακινητοποίησαν 32χρονο γιο ιδιοκτήτη εργοστασίου επεξεργασίας λυμάτων και πολύτιμων μετάλλων, κοντά στο σπίτι του. Σε περιοχή της Δυτικής Αττικής τον επιβίβασαν σε άλλο αυτοκίνητο εγκαταλείποντας εκεί το δικό του και τον οδήγησαν σε κτίριο ιδιοκτησίας ενός εκ των δραστών στην περιοχή του Ασπροπύργου. Στη συνέχεια, οι δράστες επικοινώνησαν με τους οικείους του και απαίτησαν ως λύτρα την καταβολή χρυσού. Ο απαχθείς αφέθηκε ελεύθερος, αφού καταβλήθηκε μέρος των λύτρων.

2012: Αδίστακτοι απαγωγείς προσπάθησαν να απαγάγουν το επτάχρονο παιδί 35χρονης γυναίκας και αυτή τους έπεισε να πάρουν εκείνη και να αφήσουν το παιδί. Την κράτησαν για περισσότερες από 25 ημέρες μέσα σε ένα αυτοκίνητο, το οποίο το είχαν καλύψει με κουκούλα. Αρχικά ζητούσαν 3 εκατ. ευρώ και 30 κιλά χρυσού. Το θύμα της απαγωγής ήταν συνιδιοκτήτρια μεταφορικής εταιρείας. Τελικά αφέθηκε ελεύθερη με καταβολή 346.500 ευρώ σε μετρητά.

2012: 15χρονος μαθητής απήχθη από το σχολείο του, μπροστά στα μάτια των συμμαθητών του. Ο 15χρονος είναι γιος διευθυντή υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας. Οι απαγωγείς επικοινώνησαν με την οικογένεια, ζητώντας λύτρα πολλών εκατ. ευρώ. Και ενώ, κλιμάκια της Αθήνας μετέβησαν στην περιοχή για να συντονίσουν τις προσπάθειες, το παιδί επικοινώνησε αργά το βράδυ της ίδιας μέρας με τους γονείς του και τους έδωσε στίγμα για το πού βρίσκεται. Ο πατέρας του ανηλίκου μετέβη, μετά τις σχετικές οδηγίες, στη Δροσιά Ευβοίας όπου και βρήκε το παιδί σώο και αβλαβές. Στους δράστες δεν δόθηκαν τελικά τα λύτρα.

2013: Πραγματοποιείται απόπειρααπαγωγής γιου γνωστού εφοπλιστή στο Καβούρι. Πρόκειται για τον 33χρονο Ανδρέα Ιωάννη Μαρτίνο, της Minerva-Marine, ο οποίος κατάφερε να ξεφύγει. Ο 33χρονος, είχε φύγει από την εταιρία του και κατευθυνόταν προς το Καβούρι. Κάποια στιγμή καταλαβαίνει ότι ένα φορτηγό και ένα ΙΧ, τον έχουν βάλει στη μέση. Ξαφνικά, το φορτηγό σταματά και κατεβαίνουν 4 άτομα οπλισμένα. Ο εφοπλιστής, δεν πτοήθηκε, πάτησε γκάζι και κατάφερε να ξεφύγει με όπισθεν, χτυπώντας το ΙΧ αυτοκίνητο, το οποίο τυλίχθηκε στις φλόγες.

Πρόληψη και μέτρα ασφάλειας

Οι επιτελείς της ΕΛΑΣ. δίνουν έμφαση στην πρόληψη των απαγωγών, με μέτρα ασφάλειας που πρέπει να λαμβάνουν τα ίδια τα πιθανά «θύματα». Με πολύ κομψό τρόπο δηλαδή η ΕΛΑΣ. προτείνει το αυτονόητο: ομάδα ασφαλείας για την αποτροπή ανάλογων συμβάντων.

Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι αν υπήρχε έστω ένας σύνοδος ασφαλείας (εκτός του εκάστοτε οδηγού) και με την κατάλληλη εκπαίδευση, είναι σίγουρο ότι οι περισσότερες περιπτώσεις απαγωγής θα είχαν αποτραπεί.

Επίσης, ειδικοί της ΕΛΑΣ. εκτιμούν ότι η απόπειρα απαγωγής του Κίκου Μαρτίνου δεν σχετίζεται με αυτή του Μ. Καραμολέγκου, καθώς θεωρούν ότι οι κινήσεις των απαγωγέων του δεύτερου μαρτυρούν ερασιτεχνισμό, σε αντίθεση με τους πιο έμπειρους επίδοξους απαγωγείς του εφοπλιστή.

Τα καλά νέα είναι ότι μετά και τα δύο τελευταία περιστατικά απαγωγών (Κίκος Μαρτίνος και Μ. Καραμολέγκος), όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες προσλαμβάνουν ομάδες ασφαλείας για την προστασία της οικογένειάς τους. Ενώ πια, δεν είναι λίγοι και όσοι προχωρούν στη σύναψη συμβολαίου με ασφαλιστική εταιρεία, η οποία τους προσφέρει κάλυψη για «απαγωγή και λύτρα».

Δεκάδες εταιρείες στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχουν προσθέσει αυτό το «ξένο» -μέχρι πρότινος- ως προς τα ελληνικά δεδομένα, ασφαλιστικό πρόγραμμα με τον τίτλο: «Απαγωγή και λύτρα». Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να ξεφύγει έτσι κι αλλιώς από τον διεθνή κανόνα.

Ασφαλιστικά προγράμματα για… λύτρα!

Η ζήτηση ασφαλιστικών προγραμμάτων για απαγωγές έχει αυξηθεί διεθνώς από το 2006 έως σήμερα κοντά στο 20%. Το κόστος ενός τέτοιου προγράμματος ξεκινά από μερικές χιλιάδες ευρώ ή δολάρια ετησίως και μπορεί να ξεφύγει σε ασύλληπτα ποσά άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, στην περίπτωση κάποιας πολυεθνικής εταιρείας.

Ο κανόνας, σε ό,τι αφορά αυτά τα ασφαλιστικά προγράμματα, είναι ένας και πρέπει να είναι απαράβατος: «Μην το πεις σε κανέναν!», «Κανείς δεν πρέπει να γνωρίζει ότι έχεις υπογράψει τέτοιο πρόγραμμα», μας περιγράφουν άνθρωποι της αγοράς. Γιατί; Διότι αυτό εμπεριέχει τον κίνδυνο, όπως λένε, να προκαλέσει ένα νέο κύμα απαγωγών με δεδομένο ότι υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη.

Σε μελέτη του προέδρου του Travel Guard Business, John Rose, προκύπτει πως υπάρχουν περίπου 15.000 με 20.000 απαγωγές, κρατήσεις και εκβιασμοί κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Rose υποστηρίζει πως «ο αριθμός είναι πιθανώς σημαντικά μεγαλύτερος, καθώς υπολογίζεται ότι μόνον το 35% του συνόλου των απαγωγών σε όλο τον κόσμο αναφέρεται στις Αρχές».

Δυσοίωνες προβλέψεις

Πριν από λίγους μήνες, αίσθηση είχε προκαλέσει ένα ρεπορτάζ του Reuters στο οποίο ένας ασφαλιστικός σύμβουλος της Maplecroft, ο Jamie Scudder, δήλωνε πως: «Με τον δείκτη ανεργίας να βρίσκεται στο 27%, η Ελλάδα κινδυνεύει όλο και περισσότερο από αύξηση των απαγωγών». Σύμφωνα με τον Scudder, η χώρα μας είναι επιρρεπής σε απαγωγές «λόγων των οικονομικών προβλημάτων, της εγγύτητά της στην Ανατολική Ευρώπη και των διάτρητων συνόρων της».

Στατιστικά, στο θέμα των απαγωγών -και άνευ υπερβολών στις οποίες έχουν έφεση ορισμένοι ασφαλιστικοί σύμβουλοι- η Ελλάδα, ως μία από τις χώρες του τόξου της Μεσογείου, δεν έχει και μεγάλο αριθμό απαγωγών και σίγουρα δεν είναι Ιταλία. Η τάση, όμως, που καταγράφεται, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η «πίτα» έχει ανοίξει επικίνδυνα, εξαφανίζοντας τη μεσαία τάση και ενισχύοντας τη φτωχοποίηση του πληθυσμού, καθιστούν τους ανθρώπους των διωκτικών αρχών αρκετά ανήσυχους.

Μία από τις πολυεθνικές ασφαλιστικές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και η οποία παρέχει προγράμματα για «απαγωγές, λύτρα και εκβιασμούς», υποστηρίζει: «Ο αριθμός των ιδιωτών και οικογενειών που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο εγκληματικών ενεργειών τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί. Ενώ παλαιότερα η συγκεκριμένη απειλή αφορούσε άτομα ευρέως αναγνωρίσιμα ή με ιδιαίτερα μεγάλη οικονομική επιφάνεια, πλέον αγγίζει έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων. Κάθε χρόνο υπολογίζεται πως 30.000 ιδιώτες, μεταξύ των οποίων και παιδιά, πέφτουν θύματα απαγωγής σε όλο τον κόσμο, με σοβαρά πλέον κρούσματα να εμφανίζονται με ιδιαίτερη συχνότητα και στην Ελλάδα».

Επίσης, οι αστυνομικοί υπενθυμίζουν ότι διαβόητοι κακοποιοί που έχουν στο παρελθόν επιδοθεί σε τέτοιου είδους έγκλημα κυκλοφορούν ελεύθεροι, υπονοώντας τον Βασίλη Παλαιοκώστα, ο οποίος το 2008 είχε απαγάγει τον επιχειρηματία Γιώργο Μυλωνά στη Θεσσαλονίκη.

Συμβουλές για αποφυγή απαγωγέων

Για το τέλος έχουμε φυλάξει κάποιες εύκολα αντιληπτές, σημαντικές και εφαρμόσιμες από όλους συμβουλές-προτασεις προς αποφυγη παρόμοιων περιστατικών-τουλάχιστον των πιο “ερασιτεχνικών” ανάλογων απειλών- όπως “πρόβλεψη, αποτροπή, διαφυγή”:

Αναγνώριση απειλής: Η έννοια της απειλής μεγεθύνεται σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης. Θέλει ιδιαίτερη προσοχή όταν ανακοινώνονται κερδοφορίες και δυνατά deal μιας επιχείρησης. Αυτό άμεσα αυξάνει τον κίνδυνο, ενεργοποιεί εγκληματίες εναντίον μας και μας θέτει ως “πιθανό στόχο”. Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να αποφευχθεί εντελώς κάτι τέτοιο -η ανακοίνωση οικονομικών κερδών μιας εταιρίας ούτε μπορεί να κρυφτεί η οικονομική επιφάνεια- αλλά είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι από αυτό το σημείο και πέρα αυξάνονται δραματικά οι πιθανότητες να αρχίσουν τα προβλήματα.

Αντίληψη του χώρου: Αυτό που οι Αμερικάνοι αναφέρουν ως «situational awareness» είναι κάτι που πολλοί παραβλέπουν να αναφέρουν, αλλά είναι η αρχή. Διαρκής αντίληψη του χώρου στον οποίο κινούμαστε ανά πάσα στιγμή θα προσθέσει ένα πολύ σημαντικό «όπλο» στην φαρέτρα μας προς αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων. Δίνουμε περίσσια προσοχή στα τυφλά σημεία και πάντοτε κρατάμε ένα επίπεδο ασφαλείας όπου και αν βρισκόμαστε, και δεν «ρίχνουμε» πουθενά εξ’ ολοκλήρου την άμυνά μας. Εύκολα κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι το συνεχές σκανάρισμα και ο έλεγχος των ανθρώπων που μας περιστοιχίζουν.

Εναλλακτική διαδρομή: Από τα πιο βασικά στοιχεία είναι η διαρκής εναλλαγή διαδρομής και με ακανόνιστη σειρά. Έχουμε δηλαδή επιλογή τουλάχιστον δύο και περισσότερων εναλλακτικών διαδρομών για την καθημερινή μετακίνησή μας. Όσο είναι δυνατόν, χωρίς φανάρια και σημεία «πνιγμού», τα οποία είναι ιδανικά σημεία ενέδρας κακοποιών. Οποιαδήποτε συνάντηση εκτός γραφείου προκύπτει κατή την διάρκεια της ημέρας καθιστά απαραίτητο να ελεγχτεί η διαδρομή από και προς το σημείο συνάντησης και να σχεδιαστεί διαδρομή διαφυγής στα “δύσκολα σημεία” τα οποία θα εντοπίσουμε.

Πλάνο αποτροπής: Εφαρμόζοντας την “εναλλακτική διαδρομή” και έχοντας πάντοτε συνεχή “αντίληψη του χώρου” ακόμα και αν συμβεί το οτιδήποτε στη διαδρομή που επιλέξαμε, έχουμε “πλάνο αποτροπής”, ώστε με άμεσες κινήσεις μας να ξαφνιάσουμε και να αποτρέψουμε τους επίδοξους απαγωγείς και έτσι κερδίζοντας, λίγο αλλά εξαιρετικά πολύτιμο χρόνο να καταστεί δυνατή η διαφυγή μας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι όσο πιο δυνατό είναι το όχημα που οδηγούμε, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να ξεφύγουμε. Εξυπακούεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο και οι ικανότητες μας στην οδήγηση.

Είναι σημαντικό να επαναλάβουμε ότι αυτές είναι κάποιες αλλά σημαντικές προτάσεις. Παρόλα αυτά εάν είμαστε στόχος “επαγγελματιών” του εγκλήματος που διαθέτουν γνώσεις, καλό σχεδιασμό (ο οποίος απαιτεί αρκετό χρόνο- μήνες κάποιες φορές) και εξοπλισμό, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε τέτοια σοβαρά περιστατικά είναι να απευθυνθούμε σε ειδικούς. Αυτοί θα εκτιμήσουν τις ανάγκες και τους κινδύνους που διατρέχουμε εμείς και η οικογένεια μας, ώστε να επιλεχθεί και να οργανωθεί προσεκτικά μια ομάδα στατικών φυλακών και συνοδών ασφαλείας, οι οποίοι θα έχουν ως αποστολή την άψογη εφαρμογή των παραπάνω αλλά και πολλών ακόμα “τακτικών”, όπως αντιπαρακολούθηση, ώστε να προβλέψουμε και να αποτρέψουμε χωρίς εμπλοκή, που είναι και η βασικότερη αρχή. Έτσι καθιστούμε ουσιαστικά αδύνατη την ευκαιρία να είμαστε ο στόχος εγκληματιών-απαγωγέων.

Πλάνο διαχείρισης

Επειδή αναφερθήκαμε στην πρόβλεψη, δεν θα παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι είμαστε προετοιμασμένοι σαν ομάδα ασφαλείας για το χειρότερο συμβάν. Δηλαδή ακόμα και μια ομάδα με την καλύτερη εκπαίδευση και πειθαρχία, δεν μπορεί να προβλέψει και να καλύψει με ποσοστό επιτυχίας 100% την τοποθεσία και τη χρονική στιγμή όπου μια απαγωγή μπορεί να συμβεί. Αν υποστηρίζαμε κάτι τέτοιο, θα ήταν ψευδές και ουτοπικό. Οπότε έχουμε προσχεδιάσει τα «βήματα-μέτρα» που θα πάρουμε για να προστατεύσουμε τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και την επιχείρηση του εντολέα μας, εάν κάτι τέτοιο συμβεί.

Οι πρώτες ώρες είναι οι πιο κρίσιμες για μια περίπτωση «κρίσεως», όπως η απαγωγή. Αυτό σημαίνει ότι για να έχουμε σωστή αντίδραση, πρέπει να έχουμε έτοιμο ένα «πλάνο διαχείρισης κρίσεως», το οποίο θα περιλαμβάνει την περίπτωση απαγωγής που θα τεθεί αυτόματος σε εφαρμογή για αποφυγή λαθών και χαμένου πολύτιμου χρόνου. Από εκεί και πέρα δεν μπορούμε να αναφέρουμε κάτι, διότι η κάθε

περίπτωση είναι διαφορετική και η διαχείριση που απαιτείται πολύ «λεπτή».

Το πλάνο διαχείρισης κρίσεως λοιπόν είναι ο απαραίτητος οδηγός ο οποίος περιέχει τα εργαλεία και τις τεχνικές τις οποίες εξειδικευμένο προσωπικό θα χρησιμοποιήσει, ώστε να αντιδράσει και να χειριστεί μια κρίση.

Μια απλή πρόταση για το κλείσιμο, η οποία όμως περικλείει όλη την ουσία: μη γίνεσαι “μαλακός στόχος”.