12 από τα πιο βασικά αισθητήρια συστημάτων συναγερμού

Σε κάθε νέα μελέτη συστήματος συναγερμού καλούμαστε να δώσουμε την κατάλληλη λύση συμφώνα με τις ανάγκες του πελάτη και κατ’ επέκταση του χώρου που θέλουμε να ασφαλίσουμε, πάντα με γνώμονα την ασφάλεια του τελικού καταναλωτή. Κάτι τέτοιο εξασφαλίζεται μόνο με την σωστή χρήση των αισθητήρων…

Σε κάθε νέα μελέτη συστήματος συναγερμού καλούμαστε να δώσουμε την κατάλληλη λύση συμφώνα με τις ανάγκες του πελάτη και κατ’ επέκταση του χώρου που θέλουμε να ασφαλίσουμε, πάντα με γνώμονα την ασφάλεια του τελικού καταναλωτή. Κάτι τέτοιο εξασφαλίζεται μόνο με την σωστή χρήση των αισθητήρων, οι οποίοι παρά το μικρό μέγεθός τους, έχουν μέγιστη σημασία στην λειτουργία ενός ηλεκτρονικού συστήματος συναγερμού.

Ένας αισθητήρας αποτελεί τον πυρήνα του συστήματος ασφαλείας, επειδή είναι η κύρια συσκευή που εντοπίζει την ανεπιθύμητη κίνηση στον ασφαλιζόμενο χώρο. Ένας αισθητήρας κίνησης χρησιμοποιεί μία ή περισσότερες τεχνολογίες για να ανιχνεύσει την κίνηση σε μια περιοχή. Εάν ενεργοποιηθεί, αποστέλλεται σήμα στον πίνακα ελέγχου του ηλεκτρονικού συστήματος συναγερμού, ο οποίος συνδέεται με το κέντρο παρακολούθησης, προειδοποιώντας για μια πιθανή απειλή στον προστατευόμενο χώρο.

Βασικό ρόλο παίζει και η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι συσκευές αυτές ταιριάζουν καλύτερα ανάλογα με τον εκάστοτε ασφαλιζόμενο χώρο, έτσι ώστε να παρέχεται η μέγιστη ασφάλεια χωρίς ψευδοσυναγερμούς και χωρίς απώλειες ανίχνευσης πραγματικής απειλής.

{gallery}8004{/gallery}

Παρακάτω σας παραθέτουμε τα 12 πιο βασικά αισθητήρια συστημάτων συναγερμών.

Μαγνητικοί διακόπτες επαφής (μαγνητικές επαφές ή παγίδες)

Οι μαγνητικές επαφές, ενσύρματες ή ασύρματες, είναι το πιο ευρέως διαδεδομένο υλικό συστημάτων συναγερμού για προστασία από άνοιγμα πόρτας, παραθύρου, ρολού κ.λπ. Λόγω του μικρού τους μεγέθους διευκολύνεται και η κρυφή τοποθέτηση τους, μειώνοντας ταυτόχρονα με αυτό τον τρόπο τον κίνδυνο δολιοφθοράς τους, καθώς δεν είναι εύκολα ορατές.

Οι μαγνητικοί διακόπτες επαφής αποτελούνται από δύο χωριστές μονάδες. Η κύρια μονάδα, ο μαγνητικός διακόπτης, ο οποίος τοποθετείται στο σταθερό σημείο του ανοίγματος και η δευτερεύουσα μονάδα, ο μαγνήτης, ο οποίος τοποθετείται στο κινούμενο σημείο του ανοίγματος. Όταν ανοίξει η πόρτα ή το παράθυρο, η μαγνητική επαφή ανοίγει το κύκλωμα και ενεργοποιείται ο συναγερμός ανάλογα πάντα σε ποια κατάσταση βρίσκεται ο ασφαλιζόμενος χώρος (οπλισμένος ή αφοπλισμένος).

Υπάρχουν διάφοροι τύποι μαγνητικών επαφών (κυλινδρικές, ορθογώνιες παραλληλόγραμμες, χωνευτές, γκαραζόπορτας, βιομηχανικού τύπου κ.ά.) ανάλογα με τις ανάγκες της εγκατάστασης.

Ανιχνευτές με παθητική υπέρυθρη ακτινοβολία (PIR)

Οι αισθητήρες που διαθέτουν τεχνολογία υπέρυθρης ακτινοβολίας (PIR), ενσύρματοι ή ασύρματοι, είναι κατασκευασμένοι ώστε να ανιχνεύουν τη θερμοκρασία και την υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπει κάθε αντικείμενο. Αντιδρούν σε ποσοτικές αλλαγές της εκπεμπόμενης ακτινοβολίας, μέσω της διαφοράς θερμοκρασίας που υπάρχει σε σχέση πάντα με το πιο ψυχρό περιβάλλον. Μετά την ανίχνευση της υπέρυθρης ακτινοβολίας πάνω από μια ορισμένη τιμή, ο αισθητήρας παράγει ένα σήμα που αποστέλλεται στον κεντρικό επεξεργαστή του, έτσι ώστε να αξιολογηθεί και ανάλογα να ενεργοποιήσει συναγερμό. Η τεχνολογία υπερύθρων είναι η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνολογία στα ηλεκτρονικά συστήματα συναγερμού σήμερα. Αυτό συμβαίνει λόγω του υψηλού βαθμού αξιοπιστίας, εφόσον δεν επηρεάζεται από ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία αλλά ούτε και από παρόμοιου τύπου ανιχνευτές, οι οποίοι βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Επιπλέον, απορρίπτουν σήματα που δεν προέρχονται από ζωντανούς οργανισμούς, καθώς οι οργανισμοί αυτοί δεν εκπέμπουν υπέρυθρη ακτινοβολία. Γι’ αυτό το λόγο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην τοποθέτησή τους και πάντα να γίνεται μακριά από εστίες θερμότητας όπως π.χ. καλοριφέρ, τζάκια ή κλιματιστικά.

Ανάλογα με το μοντέλο μπορούν να ρυθμιστούν κατάλληλα, έτσι ώστε να έχουν Pet Immunity, δηλαδή να μην ενεργοποιούν συναγερμό όταν περάσει ένα κατοικίδιο, έως 25kg το μέγιστο. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την τοποθέτηση και ο εγκαταστάτης να συμβουλεύεται  πάντα το εγχειρίδιο εγκατάστασης του κατασκευαστή.

Ανιχνευτές με τεχνολογία MircoWave (MW)

Οι αισθητήρες με τεχνολογία μικροκυμάτων (microwave), ενσύρματοι ή ασύρματοι, δεν επηρεάζονται από τις μεταβολές της θερμοκρασίας, αλλά λόγω των υψηλών συχνοτήτων που μεταδίδουν, είναι πιθανό να δώσουν ψευδή συναγερμό. Αυτό συμβαίνει διότι ανιχνεύουν και εκτός της προκαθορισμένης περιοχής.

Κατά συνέπεια, για την αποφυγή των ψευδών συναγερμών, τα περισσότερα αισθητήρια με τεχνολογία microwave διαθέτουν ταυτόχρονα και τεχνολογία PIR.  Αποστέλλουν παλμούς μικροκυμάτων και μετρούν την αντανάκλαση από ένα κινούμενο αντικείμενο. Καλύπτουν μια ευρύτερη περιοχή από τους υπέρυθρους αισθητήρες, αλλά είναι ευάλωτοι στις ηλεκτρικές παρεμβολές και έχουν υψηλότερο κόστος. Ακόμη, ανάλογα με το μοντέλο, διαθέτουν προστασία στεγανότητας, προστασία σε περίπτωση αφαίρεσης του καλύμματός τους και προστασία κατά της κάλυψης τους με σκοπό τη δολιοφθορά.

Ανιχνευτές Θραύσης Υαλοπινάκων

Οι ακουστικοί ανιχνευτές θραύσης υαλοπινάκων, ενσύρματοι ή ασύρματοι, τοποθετούνται σε χώρους όπου ο κίνδυνος θραύσης κρυστάλλων είναι υψηλός. Ανάλογα με τον κατασκευαστή είναι σχεδιασμένοι να ανιχνεύουν το σπάσιμο απλών, σκληρυμένων και υαλοπινάκων ασφαλείας. Επίσης, ανάλογα με τον ανιχνευτή το σήμα αναλύεται με δύο τρόπους

• Με τον ήχο κρούσης υαλοπίνακα (χαμηλής συχνότητας ανίχνευση)
• Με τον ήχο του σπασίματος γυαλιού (υψηλής συχνότητας ανίχνευση)

Ιδανικό θα ήταν να επιλέξουμε σύστημα θραύσης υαλοπινάκων, το οποίο χρησιμοποιεί και τις δύο τεχνολογίες, έτσι ώστε ο συναγερμός να προκληθεί μόνο αφού και τα δύο σήματα ανιχνευθούν. Αυτό εξαλείφει τους ψευδοσυναγερμούς που μπορούν να προκληθούν π.χ. από άνεμο, εξωτερικές πηγές δόνησης κ.ά.

Η πλειοψηφία των ανιχνευτών αυτού του τύπου, συνήθως διαθέτει προηγμένη ανάλυση σήματος διπλής επιβεβαίωσης με μικροεπεξεργαστή, αυτοδιαγνωστική ικανότητα και ρύθμιση ευαισθησίας. Ακόμη, ανάλογα με το μοντέλο διαθέτουν προστασία στεγανότητας, προστασία σε περίπτωση αφαίρεσης του καλύμματός τους, προστασία κατά της κάλυψης τους με σκοπό τη δολιοφθορά.

Αισθητήρες δέσμης (beams)

Οι αισθητήρες δέσμης μπορεί να είναι ενσύρματοι ή ασύρματοι. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι αισθητήρων δέσμης είναι φωτοηλεκτρικοί. Αυτά τα συστήματα δέσμης έχουν σχεδιαστεί για την προστασία εξωτερικών χώρων και τοποθετημένα περιμετρικά δημιουργούν ένα προστατευτικό φράγμα γραμμικής ανίχνευσης.

Οι ανιχνευτές δέσμης εκπέμπουν δέσμες υπέρυθρου φωτός, το οποίο δεν είναι διακριτό από το ανθρώπινο μάτι και αποτελούνται από ένα πομπό και από ένα δέκτη, ευθυγραμμισμένους μεταξύ τους. Η εμβέλεια της δέσμης τους σε εξωτερικό χώρο μπορεί να φτάσει στα 200 μέτρα ή παραπάνω ανάλογα με τον κατασκευαστή και συνήθως τοποθετούνται σε στύλους ή επίτοιχα πάντα με οπτική επαφή πομπού-δέκτη. Σε περίπτωση διακοπής της δέσμης δημιουργείται ανοιχτό κύκλωμα στην κλειστή επαφή του δέκτη και αυτός με τη σειρά του προκαλεί συναγερμό. Αυτού του τύπου οι ανιχνευτές πωλούνται πάντα ανά ζεύγη (πομπός-δέκτης) και ανάλογα τον τύπο υπάρχουν πολλοί τρόποι αποφυγής ψευδοσυναγερμών π.χ. ρύθμιση χρόνου απόκρισης σε περίπτωση που διασχίσει ένα πτηνό γρήγορα τη δέσμη (response time).

Οι αισθητήρες δέσμης πρέπει να τοποθετούνται πάντα σε μια απόσταση από το έδαφος, έτσι ώστε να μην επηρεάζονται από πέρασμα μικρών ή μεσαίων ζώων.

Αισθητήρες δέσμης (μπάρες – infrared barrier)

Οι αισθητήρες δέσμης τύπου μπάρας είναι κατάλληλοι για εσωτερική και εξωτερική τοποθέτηση. Συνήθως έχουν εμβέλεια από 10 έως 100 μέτρα. Πωλούνται πάντα ανά ζεύγος (πομπός-δέκτης) σε μοντέλα που διαθέτουν από 2 έως 12 υπέρυθρες δέσμες. Οι πομποί εκπέμπουν δέσμη υπέρυθρου φωτός, η οποία δεν είναι διακριτή στο ανθρώπινο μάτι. Όταν ένα αντικείμενο διακόψει μία ή περισσότερες δέσμες θα δοθεί σήμα συναγερμού. Στα μοντέλα με τέσσερις δέσμες και πάνω, συναγερμός δίνεται όταν κοπεί ζεύγος υπέρυθρων ακτινών. Αυτό συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση των ψευδοσυναγερμών. Οι συγκεκριμένοι αισθητήρες ενδείκνυνται για τοποθέτηση σε σειρά πορτών και παραθύρων και οι περισσότεροι κατασκευαστές διαθέτουν μπάρες που έχουν εύρος κάλυψης σε ύψος από 48 εκατοστά έως 2 μέτρα.

Ανιχνευτές Κουρτίνας (Curtain Sensors)

Οι ανιχνευτές κουρτίνας, ενσύρματοι ή ασύρματοι, ανήκουν στην κατηγορία της περιμετρικής προστασίας εγκαταστάσεων. Τοποθετούνται και εσωτερικά και εξωτερικά στους προστατευόμενους χώρους, καθώς η πλειοψηφία διαθέτει βαθμό στεγανότητας που τα προστατεύει από τις καιρικές συνθήκες.

Η τεχνολογία ανίχνευσής τους είναι υπερύθρων ή μικροκυμάτων και στην πλειοψηφία τους διαθέτουν και τις δύο τεχνολογίες ταυτόχρονα. Μερικοί από αυτούς διαθέτουν και τεχνολογία Antimasking (προστασία κατά της κάλυψης του ανιχνευτή) και λόγω του συνδυασμού της διπλής τεχνολογίας τους (PIR & microwave), έχουν μεγάλη ατρωσία σε ψευδοσυναγερμούς.

Ονομάζονται έτσι επειδή δημιουργούν μια αόρατη κουρτίνα, η οποία ανάλογα με τον κατασκευαστή μπορεί να είναι από τρία μέτρα ύψος έως 12 μέτρα μήκος. Προτιμάται η τοποθέτησή τους να γίνεται σε εξωτερικά ανοίγματα του προστατευόμενου χώρου π.χ. μπαλκονόπορτες.

Αισθητήρες φωτιάς / πυρανιχνευτές

Οι πυρανιχνευτές των ηλεκτρονικών συστημάτων συναγερμών μπορεί να είναι ενσύρματοι ή ασύρματοι και χρησιμοποιούν κατά βάση δύο τεχνολογίες ανίχνευσης:

• Ανίχνευση ορατού καπνού
• Ανίχνευση θερμοκρασίας

Προτιμούνται πάντα τα μοντέλα που διαθέτουν και τους δύο τρόπους ανίχνευσης. Οι ανιχνευτές καπνού είναι εφοδιασμένοι με ένα φωτοηλεκτρικό αισθητήρα  ορατού καπνού. Μερικοί από τους πιο ενδεδειγμένους χώρους τοποθέτησης ανιχνευτών οπτικού καπνού είναι οι κουζίνες, αν και θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο σημείο τοποθέτησης (αντενδείκνυται η τοποθέτηση ακριβώς πάνω από τον φούρνο). Οι ανιχνευτές θερμοκρασίας είναι εφοδιασμένοι με έναν ποσοστιαίο αισθητήρα ανόδου θερμοκρασίας. Πάντα πρέπει να συμβουλευόμαστε το εγχειρίδιο του κατασκευαστή, το οποίο μας πληροφορεί για τον όγκο της ανίχνευσης (τετραγωνικά) έτσι ώστε να γίνει η τοποθέτηση στο καλύτερο δυνατό σημείο.

Ανιχνευτές Πλημμύρας

Οι ανιχνευτές πλημμύρας, ενσύρματοι ή ασύρματοι, είναι κατασκευασμένοι για εγκατάσταση σε χώρους μπάνιου, κουζίνας, πλυντηρίων, υπόγεια και άλλους χώρους με εγκαταστάσεις ύδρευσης. Αποτελούν ιδανική λύση για προστασία χώρων με ενυδρεία ή χώρων όπου απαιτείται η ανίχνευση στάθμης υδάτων.

Ο συναγερμός ενεργοποιείται όταν τα ηλεκτρόδια του ανιχνευτή έρθουν σε επαφή με το νερό. Αυτό με τη σειρά του ενεργοποιεί το εσωτερικό κύκλωμα του ανιχνευτή και έτσι ανοίγοντας μια επαφή δίνεται η κατάλληλη ειδοποίηση στο σύστημα ασφαλείας για την αντίστοιχη διαρροή.

Πλήκτρο Πανικού (panic button)

Τα πλήκτρα πανικού είναι συσκευές, ενσύρματες ή ασύρματες, που χρησιμοποιούνται για να καλέσει κανείς βοήθεια όταν βρίσκεται σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Όταν το άτομο χρειάζεται βοήθεια, απλά πιέζει το κουμπί πανικού που ειδοποιεί αμέσως έναν φροντιστή, έναν συγγενή του ή ακόμη και την άμεση δράση.

Το πλήκτρο πανικού έχει σχεδιαστεί για να ενεργοποιεί αμέσως τον συναγερμό ή να κινεί τη διαδικασία αναγγελίας μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης, που συνεπάγεται κίνδυνο για τη ζωή και την ιδιοκτησία στο προστατευόμενο χώρο.

Κατά κύριο λόγο τέτοιου τύπου συσκευές χρησιμοποιούνται σε χώρους υψηλού κινδύνου, όπως τα τραπεζικά καταστήματα, οι αποθήκες, δωμάτια πανικού, υπνοδωμάτια, καταστήματα λιανικής κ.ά.

Ανιχνευτές Δόνησης

Οι ανιχνευτές δόνησης μπορεί να είναι ενσύρματοι ή ασύρματοι. Χρησιμοποιούνται για να προστατεύουν χρηματοκιβώτια, τοίχους χρηματοκιβωτίων, πόρτες ασφαλείας κ.ά. Παρέχουν αξιόπιστο τρόπο ανίχνευσης ενάντια σε διάφορους τρόπους απόπειρας κλοπής μέσω διάτρησης τοίχων ή καταστροφής χρηματοκιβωτίων.

Δεν υπάρχει μεγάλη ποικιλία ανιχνευτών δόνησης στην αγορά, αλλά ένας αποτελεσματικός ανιχνευτής δόνησης θα πρέπει να διαθέτει προστασία ενάντια στις ηλεκτρικές επιρροές, έλεγχο ευαισθησίας και σύστημα αυτοδιάγνωσης.

Μηχανήματα παραγωγής τεχνητής ομίχλης

Τα μηχανήματα παραγωγής τεχνητής ομίχλης δημιουργούν ένα τεχνητό νέφος σε περίπτωση παραβίασης του προστατευόμενου χώρου. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στον τρόπο ενεργοποίησης αυτών, ο οποίος γίνεται:

• είτε αυτόνομα από το ίδιο το μηχάνημα.
• είτε με εντολή του συναγερμού παράλληλα με τους ανιχνευτές κίνησης που υπάρχουν στον χώρο, οι οποίοι πρέπει να είναι τουλάχιστον δύο προς αποφυγή ψευδούς ενεργοποίησης της συσκευής.

Βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να προσέξουμε κατά την επιλογή ενός τέτοιου μηχανήματος είναι ο όγκος του χώρου (κυβικά μέτρα), η ταχύτητα ρίψης καπνού, ο καπνός που παράγεται να είναι οικολογικός και αβλαβής για τους ανθρώπους και τα κατοικίδια, πληρώντας έτσι όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές.

Τα πλεονεκτήματα αυτών των μηχανημάτων είναι ότι:

• Περιορίζουν την ορατότητα των εισβολέων στο ελάχιστο.
• Προκαλούν αίσθημα αποπροσανατολισμού με αποτέλεσμα τη φυγή τους.
• Προστατεύουν τον ασφαλιζόμενο χώρο από βανδαλισμούς.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στις οδηγίες του κατασκευαστή για την ορθή και εύρυθμη λειτουργία του μηχανήματος (συντήρηση) και την αντικατάσταση φιαλών ή ξηρού καπνού μετά από ρίψη.

Για όλα τα παραπάνω αισθητήρια εκτός των καλωδιακών μαγνητικών επαφών πρέπει να σημειωθεί ότι ανάλογα με το μοντέλο διαθέτουν προστασία στεγανότητας, προστασία σε περίπτωση αφαίρεσης του καλύμματός τους, προστασία κατά της κάλυψης τους με σκοπό τη δολιοφθορά.

 Γράφει ο Ευάγγελος Διαμαντάτος, Ηλεκτρονικός-Ηλεκτρολόγος-KNX Integrator και ιδιοκτήτης της εταιρίας INTELECTA.

{gallery}8004a{/gallery}