Ο ρόλος των συστημάτων φωνητικής αναγγελίας κινδύνου PA/VA και η Απαιτητική σχεδίασή τους

Η εκκένωση ή η μαζική ενημέρωση των ανθρώπων που βρίσκονται σε  ένα κτίριο ή ένα εμπορικό κέντρο, σε διάφορους χώρους εκδηλώσεων όπως θέατρα και συναυλιακούς χώρους, σε σταθμούς μέσων μαζικής μεταφοράς, σε ένα σούπερ μάρκετ το οποίο επισκεπτόμαστε καθημερινά ή ακόμη και σε ένα σχολείο, με σωστές προειδοποιήσεις τη σωστή στιγμή, είναι ζωτικής σημασίας και δεν είναι απλή υπόθεση. Πρέπει να μελετηθεί και να σχεδιαστεί προσεκτικά. Όσο μεγαλύτερος είναι ο χώρος, τόσο πιο πολύπλοκος θα είναι και ο σχεδιασμός, αφού πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι χρήστες δεν είναι εξοικειωμένοι με τη θέση των εξόδων κινδύνων αλλά και τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν.

Αυτή τη διαδικασία και ουσιαστικά τη μαζική ενημέρωση του κόσμου σε τέτοιες περιπτώσεις, έρχονται να καλύψουν τα Συστήματα Αναγγελίας/ Φωνητικού Συναγερμού (Public Address/ Voice Alarm – PA/VA). Τα συστήματα αναγγελίας/ φωνητικού συναγερμού, είναι ειδικά σχεδιασμένα συστήματα αναγγελιών, που συνήθως χρησιμοποιούνται σε καταστάσεις εκτάκτων αναγκών π.χ. πυρκαγιάς και απαιτούνται βάσει νομοθεσίας και όχι περιοριστικά, για συγκεκριμένους τύπους εγκαταστάσεων. Συνήθως αποτελούν μέρος των συστημάτων πυρανίχνευσης μιας εγκατάστασης και σε αντίθεση με την ήχηση των απλών σειρηνών ενός συστήματος πυρανίχνευσης -που ίσως σε πολλές περιπτώσεις δημιουργήσουν πανικό- αναπαράγουν κάποιο προ-ηχογραφημένο μήνυμα ή γίνεται ζωντανή μετάδοση μηνυμάτων από κάποιον υπεύθυνο, με  ανακοινώσεις για το συμβάν και σαφείς οδηγίες για την γρήγορη και αποτελεσματική εκκένωση του χώρου ή την όδευση των ανθρώπων σε ασφαλείς περιοχές.

Από την αρχαιοελληνική εποχή και πολύ πριν από την εφεύρεση των ηλεκτρονικών ηχείων και των ενισχυτών, χρησιμοποιήθηκαν μεγάλοι κώνοι από ανθρώπους που μιλούσαν σε ένα μεγάλο ακροατήριο, για να ενισχύσουν την ένταση της φωνής τους περισσότερο σε έναν μεγάλο χώρο, ώστε τα λεγόμενά τους να ακουστούν και να γίνουν αντιληπτά από όλο το κοινό.

Τα σύγχρονα συστήματα αναγγελίας/ φωνητικού συναγερμού αποτελούνται από έναν (ή πολλούς) κεντρικό ελεγκτή- ενισχυτή, τις πηγές ήχου π.χ. μικρόφωνα, players κ.ά. και φυσικά τον περιφερειακό εξοπλισμό που δεν είναι άλλος από ηχεία και μεγάφωνα τα οποία είναι μοιρασμένα (ύστερα από ειδικό σχεδιασμό και μελέτη) για την κάλυψη της ακουστικής του χώρου για τον οποίο προορίζονται.

Τα συστήματα αναγγελίας/ φωνητικού συναγερμού δεν είναι κοινά ηχητικά συστήματα που απλά αναπαράγουν κάποιον ήχο. Θα πρέπει να είναι πιστοποιημένα σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ54-16 (Voice alarm control and indicating equipment) όσον αφορά τους ελεγκτές, σύμφωνα με το ΕΝ54-4 (Power supply equipment) όσον αφορά  το τροφοδοτικό τους, με απαίτηση εφεδρείας της τροφοδοσίας με χρήση μπαταριών και σύμφωνα με το ΕΝ54-24 (Components of voice alarm systems. Loudspeakers) όσον αφορά τα ηχεία.

Ο σχεδιασμός για την ηχητική κάλυψη αυτών των συστημάτων είναι πολύ σημαντικός, αφού η άριστη ποιότητα και καθαρότητα του αναπαραγόμενου μηνύματος θα πρέπει να καλύψει πλήρως όλους τους χώρους μιας εγκατάστασης. Ο σχεδιασμός γίνεται με ειδικά λογισμικά με προσομοιώσεις της ακουστικής του χώρου, λαμβάνοντας υπόψη την αρχιτεκτονική και τα υλικά κατασκευής του, τυχόν εμπόδια όπως κολώνες, χωρίσματα κ.ά. Πολύ σημαντικοί παράγοντες της μελέτης για την κάλυψη κάθε χώρου με τον απαραίτητο αριθμό και τύπο ηχείων είναι οι δείκτες SPL (Sound pressure level) και STI (Speech Transmission Index). Το επίπεδο ηχητικής πίεσης (SPL) είναι το επίπεδο πίεσης ενός ήχου (ένταση του ήχου), μετρούμενο σε ντεσιμπέλ (dB) σε ένα συγκεκριμένο σημείο αναφοράς. Ο δείκτης μετάδοσης ομιλίας (STI) είναι η μέτρηση της ποιότητας μετάδοσης ομιλίας, δηλαδή, η ικανότητα της αναπαραγόμενης ομιλίας ενός ανθρώπου ή ενός ηχογραφημένου μηνύματος να γίνει «κατανοητό» και αποτελεί μια πολύπλοκη επιστήμη. Κατά τη φάση του σχεδιασμού/ μελέτης, οι χώροι της εγκατάστασης χωρίζονται σε ζώνες ηχείων ανάλογα με τον  επιθυμητό- απαιτούμενο τρόπο από το σχεδιασμό ασφαλείας και το είδος του μηνύματος (ζωντανά από μικρόφωνα ή προ-ηχογραφημένα) που πρέπει να αναπαραχθεί αντίστοιχα σε επιλεγμένες ζώνες/χώρους ή γκρουπ ζωνών. Το κοινό- δέκτες των μηνυμάτων δε θα πρέπει να λαμβάνουν τον ήχο με λιγότερα από 65db. Σε περιοχές που άνθρωποι μπορεί να κοιμούνται (π.χ. δωμάτια ξενοδοχείων), η ελάχιστη ένταση του ήχου που θα πρέπει να φτάνει στο μαξιλάρι (προσκέφαλο) του κοιμώμενου είναι τα 75db. Οι κατευθυντήριες οδηγίες για τη μελέτη, το σχεδιασμό, την εγκατάσταση, τη θέση σε λειτουργία, τη χρήση και τη συντήρηση των συστημάτων φωνητικού συναγερμού που μεταδίδουν πληροφορίες για την προστασία ζωών σε περίπτωση πυρκαγιάς δίνονται από το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ54-32 (Planning, design, installation, commissioning, use and maintenance of voice alarm systems), φυσικά ακολουθώντας πάντα και την εκάστοτε νομοθεσία και οδηγίες κάθε χώρας.

Ύστερα από την επιλογή των ηχείων, σειρά έχει η επιλογή του ενισχυτή/ών που θα τα υποστηρίξουν. Μετά το σχεδιασμό, πολύ σημαντική βαρύτητα έχει η τοπολογία της καλωδίωσης, αλλά και απαίτηση της επιτήρησης όλων των περιφερειακών συσκευών (ηχεία, μικρόφωνα) από τον ελεγκτή/ ενισχυτή του συστήματος. Έτσι σε περίπτωση οποιασδήποτε βλάβης (π.χ. κόψιμο της καλωδίωσης) οι υπεύθυνοι θα ενημερωθούν. Η εκκένωση μιας εγκατάστασης μπορεί να πραγματοποιηθεί μαζικά ή τμηματικά ανά ζώνη, αποφεύγοντας τη δημιουργία συνωστισμού και πανικού, υποδεικνύοντας πρακτικά τη γρηγορότερη και την ασφαλέστερη όδευση προς την έξοδο. Έτσι, επιτυγχάνεται μια γρήγορη, ασφαλής και ελεγχόμενη εκκένωση η οποία μπορεί να σώσει ζωές.

Τα συστήματα αναγγελίας/ φωνητικού συναγερμού, έχουν εξελιχθεί σε έναν από τους πιο σημαντικούς τομείς των συστημάτων ασφαλείας και η NSC δίνει μεγάλη βαρύτητα σε αυτό. Ύστερα από τις 2 πολύ επιτυχημένες σειρές EVA και Multives, πρόσφατα η NSC διέθεσε στην αγορά τα ΝΕΑ συστήματα αναγγελίας/ φωνητικού συναγερμού, το MILO και το BOX-500. Και τα 2 συστήματα πληρούν τις πιο αυστηρές απαιτήσεις του ΕΝ54 και του EN50849 (Sound systems for emergency purposes).

Τα BOX-500 & MILO είναι προηγμένα συστήματα αναγγελίας/ φωνητικού συναγερμού που πέραν των υψηλών τεχνικών προδιαγραφών και χαρακτηριστικών που προσφέρουν για τους κύριους λόγους που προορίζονται, προσφέρουν επίσης επιπλέον δυνατότητες και πλεονεκτήματα όπως η αναπαραγωγή μουσικής υπόκρουσης (background music), διαφημιστικών μηνυμάτων (σε στοχευμένες ώρες & κοινό), καθώς και ηαναπαραγωγή διαφορετικού ήχου σε διαφορετικές ζώνες τα οποία μπορούν να διαχειριστούν μέσω δικτύου Ethernet. Λόγω της άριστης ηχητικής τους απόδοσης και των παραπάνω δυνατοτήτων τους, μπορούν και αποτελούν το ίδιο σύστημα με το οποίο πολλοί άνθρωποι μπορούν να ψυχαγωγηθούν, να ενημερωθούν και πιθανώς να χρειαστεί να λάβουν οδηγίες για την εκκένωση του χώρου στον οποίο βρίσκονται, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Είναι η ιδανική λύση για τον ιδιοκτήτη/ τελικό χρήστη, αλλά και το σχεδιαστή/ μελετητή ασφαλείας.

Τα συστήματα Αναγγελίας NSC Milo / BOX500 συνεργάζονται άψογα μέσω interface με τους πίνακες πυρανίχνευσης της NSC Solution F1 και μπορούν να τοποθετηθούν σε ένα κοινό 19’’RACK  (Low voltage safety device).

Ιδανικές εφαρμογές και παραδείγματα εγκατάστασης είναι:

• Εμπορικά καταστήματα
• Αεροδρόμια
• Σταθμοί τρένων/ μετρό
• Κέντρα υγείας, Νοσοκομεία
• Στάδια και κέντρα άθλησης
• Θέατρα και χώροι εκδηλώσεων
• Ξενοδοχειακές μονάδες και συγκροτήματα κατοικιών
• Σχολεία και Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα
  
  

Η NSC Hellas παρέχει υπηρεσίες ηλεκτροακουστικής μελέτης, σύνθεσης rack και προγραμματισμού των συστημάτων της.