Featured | .O ανιχνευτής θραύσης κρυστάλλων είναι ένας αισθητήρας που χρησιμοποιείται στα συστήματα συναγερμού εισβολής για να ανιχνεύσει αν ένας υαλοπίνακας είναι κατεστραμμένος ή σπασμένος. Συνήθως αυτοί οι αισθητήρες τοποθετούνται κοντά ή πάνω σε γυάλινες πόρτες ή παράθυρα γυαλιού, τζαμαρίες για να ανιχνεύσουν αν ένας εισβολέας έσπασε το γυαλί και εισέβαλε στον προστατευόμενο χώρο.
Οι ανιχνευτές θραύσης κρυστάλλων χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες ανάλογα με την αρχή λειτουργίας τους, στους ακουστικούς ανιχνευτές θραύσης και τους σεισμικούς.
Οι ακουστικοί ανιχνευτές θραύσης κρυστάλλων, χρησιμοποιούν συνήθως ένα μικρόφωνο, το οποίο ανιχνεύει κάθε θόρυβο ή δόνηση που δημιουργείται μέσα στον επιτηρούμενο χώρο. Τοποθετούνται σε απόσταση από τους υαλοπίνακες διαθέτοντας μια συγκεκριμένη εμβέλεια κάλυψης επιτήρησης χώρου. Εάν οι κραδασμοί υπερβαίνουν ένα ορισμένο όριο ακουστικής έντασης (που μπορεί να ρυθμιστεί), αυτομάτως διεγείρεται το υπόλοιπο κύκλωμα του ανιχνευτή, με αποτέλεσμα να αλλάξει κατάσταση η έξοδος ρελέ (από Ν/C σε N/O) που διαθέτουν, ώστε να αποδοθεί σήμα συναγερμού στον κεντρικό πίνακα. Οι απλούστεροι ανιχνευτές χρησιμοποιούν απλά μικρόφωνα και συντονισμένοι σε τυπικές συχνότητες θραύσης, ώστε να αποδώσουν συναγερμό, όταν ο ήχος που παράγεται ξεπεράσει κάποια καθορισμένη στάθμη. Άλλοι ανιχνευτές θραύσης (βασιζόμενοι σε τεχνολογία μικροεπεξεργαστή) διαθέτουν πιο σύνθετη λειτουργία, αφού συγκρίνουν τον ήχο που λαμβάνουν με ένα ή περισσότερα προφίλ θραύσης κρυστάλλων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το κύκλωμα του ανιχνευτή αναζητά διαφορετικές διαδοχικές συχνότητες, που αποτελούν παράγωγα της βασικής συχνότητας θραύσης, πριν δώσει συναγερμό (π.χ. μια αρμονική μεγαλύτερη ή μικρότερη από την βασική συχνότητα). Κατά αυτόν τον τρόπο περιορίζονται αισθητά οι πιθανότητες ψευδούς συναγερμού.
Ακουστικοί ανιχνευτές
Οι ακουστικοί ανιχνευτές θραύσης τοποθετούνται στον τοίχο ή στην οροφή κοντά στους υαλοπίνακες σε απόσταση σύμφωνα με τις προδιαγραφές που καθορίζονται από τον κατασκευαστή. Διαθέτουν ρυθμιστικό ευαισθησίας που τους καθιστά ιδιαίτερα προσαρμόσιμους σε κάθε περιβάλλον. Για να συνδεθούν με τον κεντρικό πίνακα απαιτούν τρία ζεύγη καλωδίων (τροφοδοσία +12V, βρόγχος ζώνης και προστασία tamper). Ο βρόγχος ζώνης σε κατάσταση ηρεμίας μας δίνει βραχυκύκλωμα (N/C), ενώ σε κατάσταση διέγερσης μας δίνει ανοιχτό κύκλωμα (N/O). Τα μικρόφωνα που φορούν είναι πολυκατευθυντικά καλύπτοντας περιμετρικά μια απόσταση 7 έως 9 μέτρων.
Κύριο πλεονέκτημα των ακουστικών ανιχνευτών είναι η ευκολία εγκατάστασης, καθώς και το γεγονός ότι μπορούν να επιτηρήσουν παραπάνω από έναν υαλοπίνακες, ανάλογα με την διαρρύθμιση του χώρου. Σαν μειονέκτημα θα λέγαμε πως έχουμε συγκριτικά υψηλότερο ποσοστό πιθανοτήτων σε ψευδοσυναγερμούς σε σχέση με άλλους ανιχνευτές.
Για να διαπιστώσουμε την ορθή λειτουργία ενός ακουστικού ανιχνευτή θραύσης αρκεί να χρησιμοποιήσουμε μια γεννήτρια ακουστικού σήματος, που ουσιαστικά αναπαράγει με ακρίβεια (προσομοιώνει) τον ήχο που προκαλεί η θραύση ενός υαλοπίνακα. Σε διαφορετική περίπτωση μπορούμε απλά να επιβεβαιώσουμε πως ο ανιχνευτής λειτουργεί, εάν δημιουργήσουμε στιγμιαία ένα ηχητικό σήμα μεγάλης έντασης δίπλα στον ανιχνευτή (π.χ. χτύπημα με τα χέρια) παρατηρώντας ταυτόχρονα το ενδεικτικό LED που ανάβει.
Σεισμικοί ανιχνευτές
Οι σεισμικοί ανιχνευτές θραύσης (shoak sensors) είναι η δεύτερη λιγότερο διαδεδομένη κατηγορία. Η λειτουργία τους βασίζεται στο πιεζοηλεκτρικό φαινόμενο και σε αντίθεση με τους προηγούμενους τοποθετούνται πάνω στον υαλοπίνακα.
Οι αισθητήρες shoak συνδέονται με οποιοδήποτε ενσύρματο σύστημα ασφαλείας μέσω μιας σύνδεσης δύο αγωγών, σε ένα τυπικό κύκλωμα προστασίας ζώνης. Δεν απαιτούν εξωτερική τροφοδοσία και σε κατάσταση ηρεμίας παρουσιάζουν πολύ χαμηλή αντίσταση (π.χ. 14-24Ω). Κατά την δόνηση ή την θραύση του υαλοπίνακα, η αντίσταση ξεπερνάει το 1ΜΩ για διάστημα από 1 έως 10 δευτερόλεπτα δίνοντας αυτομάτως εντολή συναγερμού στον κεντρικό πίνακα.
Τοποθετούνται πάντα στις γωνίες των υαλοπινάκων, ενώ το εμβαδόν κάλυψης για μη ανοιγόμενο υαλοπίνακα είναι περίπου τρία μέτρα. Σε ανοιγόμενους υαλοπίνακες (πόρτες –παράθυρα), το εμβαδόν κάλυψης του ανιχνευτή είναι συνήθως μικρότερο, ενώ παράλληλα ενσωματώνει ειδικό ελικοειδές καλώδιο σε μορφή πηνίου. Όπως και στους ακουστικούς ανιχνευτές θραύσης, συναντούμε και ασυρμάτους σεισμικούς ανιχνευτές θραύσης, που παρουσιάζουν τις ίδιες ιδιότητες. Μοναδική διαφορά τους ο μεγαλύτερος όγκος, μιας και ενσωματώνουν τον ασύρματο πομπό επικοινωνίας με το κέντρο. Σε κάποιες περιπτώσεις διαθέτουν και ενσωματωμένο reel sensor, που συνδυάζεται με εξωτερικό μαγνήτη για ανίχνευση και του ανοίγματος ή κλεισίματος του υαλοπίνακα (λειτουργεί παράλληλα και σαν ασύρματη μαγνητική επαφή).
Βασικό πλεονέκτημα των ανιχνευτών αυτού του τύπου είναι ότι δεν επηρεάζονται από την διαρρύθμιση του επιτηρούμενου χώρου ή από τον περιβάλλοντα θόρυβο σε σχέση με τους ακουστικούς. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου υπάρχει εσωτερική κάλυψη των υαλοπινάκων (π.χ. βαριές κουρτίνες) ή σε χώρους όπου ο περιβάλλον θόρυβος μπορεί να δώσει ψευδοσυναγερμούς. Επίσης δεν χρειάζεται καμία προσαρμογή στον περιβάλλοντα χώρο ούτε κανενός είδους ρύθμιση. Λόγω της οπτικής του θέσης λειτουργούν αποτρεπτικά σε κάποιον πιθανό εισβολέα. Τέλος ο σεισμικός ανιχνευτής θα δώσει συναγερμό κατά την δόνηση του υαλοπίνακα πριν την ολοκληρωτική του θραύση.
Σαν μειονέκτημα θα εντοπίζαμε ότι ο ανιχνευτής καλύπτει μόνο τον υαλοπίνακα στον οποίο τοποθετείται (απαιτούνται συγκριτικά περισσότεροι ανιχνευτές, για περισσότερους του ενός υαλοπίνακες), ενώ παράλληλα απαιτεί μεγαλύτερες διαδρομές καλωδίωσης. Επίσης η τοποθέτηση τους αντενδείκνυται σε υαλοπίνακα που έχει υποστεί ρωγμές.
Ο πιο ακριβής τρόπος για να δοκιμάσουμε έναν σεισμικό ανιχνευτή είναι να χτυπήσουμε ελαφρά το κρύσταλλο (όπου είναι τοποθετημένος) με την χειρολαβή ενός μεγάλου κατσαβιδιού, μετρώντας στα δύο άκρα του με ένα πολύμετρο. Η ενέργεια που παράγεται είναι αρκετή για να διεγείρει τον ανιχνευτή. Αρχικά η αντίσταση θα είναι πολύ χαμηλή, ενώ έπειτα από την απόπειρα θραύσης θα ξεπεράσει το 1MΩ.
