Σκηνές βίας στην ελληνική συναυλιακή σκηνή

Featured | Στα τέλη του περασμένου Ιουνίου η πολυαναμενόμενη συναυλία του δημοφιλούς καλλιτέχνη Μανού Τσάο στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης σημαδεύτηκε από σοβαρά επεισόδια, που έφεραν στο προσκήνιο ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα, αυτό της ασφάλειας μεγάλων συναυλιακών γεγονότων, και των μέτρων που λαμβάνονται τόσο από τους διοργανωτές, όσο και από τις αρμόδιες αρχές.

Όλα ξεκίνησαν απρόσμενα, όταν μια ομάδα θεατών έριξε τα προστατευτικά κιγκλιδώματα κι επιτέθηκε σε έναν άνδρα στον χώρο της συναυλίας, λίγα μόλις λεπτά αφότου ανέβηκε στη σκηνή ο γνωστός τραγουδιστής. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, ομάδα θεατών συνεπλάκη με άλλη ομάδα, με συνέπεια να τραυματιστεί από αιχμηρό αντικείμενο ένας 40χρονος άντρας, ο οποίος διακομίσθηκε -εκτός κινδύνου- με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ.

Το περιστατικό μάλλον είχε να κάνει με οπαδικά κίνητρα, εκδοχή που ενίσχυσε το γεγονός ότι στην προανάκριση συμμετείχε -πέρα από το Λιμενικό- και το τμήμα πρόληψης αθλητικής βίας της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης. Η δραματική αυτή εξέλιξη, που ευτυχώς δε συνοδεύτηκε από χειρότερα έκτροπα, και περισσότερο αίμα, είχε ως αποτέλεσμα να συλληφθεί ο διοργανωτής της συναυλίας αρχικά κατηγορούμενος για «έκθεση σε κίνδυνο», παρά το γεγονός ότι όπως προέκυψε είχαν τηρηθεί από τους διοργανωτές τα τυπικά μέτρα ασφαλείας, όπως για παράδειγμα πυρασφάλεια, σεκιούριτι εντός του συναυλιακού χώρου κ.ά.

Η ιστορία των επεισοδίων σε χώρους συναυλίας στην Ελλάδα –και όχι μόνο βέβαια- είναι πολύ παλιά. Δεν είναι λίγες οι φορές που χώροι που προορίζονταν για καλλιτεχνική έκφραση, ψυχαγωγία και διασκέδαση, κατέληξαν να μετατραπούν σε πεδίο μάχης είτε διάφορων ομάδων θεατών είτε μεταξύ θεατών και αστυνομικών δυνάμεων και υπαλλήλων ιδιωτικής ασφάλειας.

Ρόλινγκ Στόουνς και Χούντα

Μια από τις πιο κλασικές τέτοιες περιπτώσεις που έμειναν στην ιστορία ήταν η συναυλία των Ρόλινγκ Στόουνς και του Μικ Τζάγκερ στην Αθήνα το 1967. Συγκεκριμένα στις 17 Απριλίου του 1967, λίγο πριν επιβληθεί δικτατορία στην Ελλάδα, το ιστορικό ροκ συγκρότημα έδωσε μια συναυλία στην πρωτεύουσα. Η συναυλία, που περίμεναν ανυπόμονα οι νέοι, έμεινε στην ιστορία, επειδή διεκόπη, όταν οι αστυνομικοί άρχισαν να ξυλοφορτώνουν τους θεατές και τους καλλιτέχνες. Παρά τις αντιδράσεις, τα ειρωνικά σχόλια, αλλά και την κακοκαιρία, η συναυλία ξεκίνησε κανονικά. Με τις πρώτες νότες των Στόουνς, το κοινό ενθουσιάστηκε. Την ώρα που οι νέοι διασκέδαζαν, οι αστυνομικοί παρακολουθούσαν με άγρυπνο βλέμμα, περιμένοντας μια αφορμή για να χτυπήσουν. Όπως ανέφερε στην εκπομπή του «Η μηχανή του χρόνου» ο δημοσιογράφος Δ. Βασιλόπουλος, την αφορμή έδωσε «εν αγνοία του» ο ίδιος ο Μικ Τζάγκερ, όταν την ώρα που τραγουδούσε το Satisfaction, κάποιος του έδωσε ένα μπουκέτο με κόκκινα γαρύφαλλα. Ο τραγουδιστής τα πέταξε πίσω στον κόσμο. Ο Τζάγκερ αγνοούσε ότι την εποχή εκείνη, η χώρα ήταν χωρισμένη σε δεξιούς και αριστερούς και ότι το κόκκινο γαρύφαλλο είχε ταυτιστεί με την αριστερά. Η κίνησή του ερμηνεύτηκε πολιτικά. Η λέξη Satisfaction ακούστηκε στους αστυνομικούς, που δεν ήξεραν αγγλικά, «θα σας σφάξω». Η συναυλία διακόπηκε ξαφνικά. Τα επεισόδια κλιμακώθηκαν γρήγορα. Μέσα σε μερικά λεπτά, επικράτησε πανδαιμόνιο. Οι αστυνομικοί ξυλοκοπούσαν τους θεατές και φώναζαν στον Τζάγκερ «Στοπ ρε». Το μουσικό γεγονός της εποχής δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Η δεκαετία του ‘80

Ακολουθεί το Rock in Athens το ’85 στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο, το επονομαζόμενο “φεστιβάλ της Μελίνας”, που είχε ως φιλοδοξία του να αποκαταστήσει τα πράγματα· Ωστόσο δεν έλειψαν και πάλι τα επεισόδια στους Stranglers τη μια μέρα, αλλά και «ντου» θεατών στους Clash την επόμενη ημέρα.

Με το punk στην Ελλάδα να παίρνει τα πάνω του στη δεκαετία του ‘80, η Ελλάδα γνωρίζει μια δεκαετία πολυτάραχων συναυλιών . Αίσθηση προκαλούν τα επεισόδια στις Τρύπες, το Σεπτέμβρη του ’94 στο Λυκαβηττό. Γίνεται επίθεση με πέτρες, λοστούς και καρέκλες σε συγκρότημα, κοινό και διοργανωτές. Το εξώφυλλο της «Ελευθεροτυπίας» την επόμενη ημέρα δίνει το στίγμα: «Ροκ αίμα». Κάποιοι μιλούν για επιδρομή βαρβάρων, κάποιοι για πληρωμένους τραμπούκους. Ο Μ. Ρασούλης κάνει λόγο σε άρθρο του για “νέο φασισμό” και “οσμή θανάτου”. Η συναυλία γίνεται στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, δυο μήνες μετά με δρακόντεια μέτρα ασφαλείας…

Πέτρες κατά Prodigy

Το Μάιο του ’95 οι Prodigy παίζουν στο Θέατρο Βράχων, με νέα επεισόδια να ξεσπούν και ο απολογισμός να μετρά εφτά αστυνομικούς τραυματίες και το συγκρότημα να παίζει μόνο σαράντα λεπτά και μετά να αποχωρεί τρέχοντας, αφού οι πέτρες στόχευαν ακόμα και το ίδιο το συγκρότημα!

Τον Ιούλιο του 2000 οι Rage against the machine παίζουν στο Θέατρο Πέτρας. Με δεδομένη την έντονη πολιτικοποίηση της μπάντας, ο δήμος Πετρούπολης προσπάθησε να ακυρώσει τη συναυλία, η οποία τελικά έγινε κανονικά, αλλά χωρίς παρατράγουδα. Μάλιστα, ο τραγουδιστής του γκρουπ Zack de la Rocha, είπε από σκηνής το χαρακτηριστικό: «Η οργή των εξεγερμένων πρέπει να εκφράζεται ενάντια στην εξουσία και όχι στην περιουσία των πολιτών».

Λίγες ημέρες προτού αρχίσει η Ολυμπιάδα της Αθήνας, το 2004, κι ενώ υπάρχει έντονο κλίμα αστυνομικής παρουσίας στην πόλη, πραγματοποιείται συναυλία των Doors στο Λυκαβηττό. Ανάμεσα στο κοινό εντοπίζεται και ξυλοφορτώνεται θεατής, ο οποίος ήταν ειδικός φρουρός και οπλοφορούσε, αν και βρισκόταν εκτός υπηρεσίας. Το όπλο του εξαφανίστηκε από αγνώστους και βρέθηκε την επομένη, ενώ άλλο ένα υπηρεσιακό περίστροφο κλάπηκε.

Η περίοδος της οικονομικής κρίσης

Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, κάθε άλλο παρά περιορίστηκαν τέτοια φαινόμενα. Για παράδειγμα το 2010, οι Placebo, στη συναυλία τους στο Θέατρο Γης, στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των Δημητρίων, χαιρέτησαν και αποχώρησαν από τη σκηνή μετά από εμφάνιση σχεδόν μιας ώρας, αφήνοντας τους περίπου 6.000 φίλους τους αποσβολωμένους για μερικά λεπτά.

Ο κόσμος εξοργίστηκε και ξέσπασε στους ηχολήπτες, εκσφενδονίζοντας μπουκάλια νερού, ενώ μέχρι και ο γενικός διευθυντής της διοργανώτριας εταιρείας δήλωσε δυσαρεστημένος από την στάση του συγκροτήματος. Οι αποδοκιμασίες συνεχίστηκαν στα ταμεία του Θεάτρου Γης, όπου αρκετοί ζητούσαν από τους υπαλλήλους επιστροφή των χρημάτων από τα εισιτήρια.

Μια ακόμα χαρακτηριστική περίπτωση συναυλίας μετά επεισοδίων ήταν αυτή που έδωσε ο δημοφιλής έλληνας τραγουδιστής Γιώργος Νταλάρας, το Μάρτιο του 2012, στο κλειστό γυμναστήριο Γ. Κακούρης στο Ίλιον στο πλαίσιο των συναυλιών αλληλεγγύης που διοργάνωνε κατά του μνημονίου. Η αντιμετώπιση του κοινού όμως δεν ήταν αυτή που περίμενε! Ομάδα πολιτών τον αποδοκίμασε έντονα πετώντας του γιαούρτια, καρέκλες και καφέδες. Παρά τα γιουχαΐσματα όμως ο τραγουδιστής αντέδρασε ψύχραιμα και δεν διέκοψε στη συναυλία, συνεχίζοντας να τραγουδά.
Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε λίγο καιρό αργότερα στο κλειστό γήπεδο της Δάφνης. Ομάδα από το κοινό γιούχαρε τον τραγουδιστή σε όλη την διάρκεια της συναυλίας, του πετούσαν νερά και νεράντζια ενώ δεν έλειψαν και οι εντάσεις μεταξύ των παρευρισκόμενων που προσπάθησαν να απομονώσουν όσους προκαλούσαν “φασαρίες”.

Σχέδιο ασφαλείας

Η αναφορά όλων των παραπάνω περιστατικών που έχουνε σημαδέψει βίαια τη συναυλιακά ιστορία της χώρας έρχεται να επισημάνει τη σπουδαιότητα που έχει η εκπόνηση ενός σχεδίου ασφαλείας από μέρους των διοργανωτών και ειδικότερα, της εταιρείας παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, ώστε να αποφευχθούν βίαια περιστατικά, που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές αλλά και περιουσίες.

Κρίσιμο ζήτημα είναι η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου και χωρίς κενά σημεία σχεδίου ασφαλείας και φύλαξης του χώρου, αφού πρώτα βέβαια, διατυπωθούν με σαφήνεια οι ανάγκες αλλά και οι όποιες ανησυχίες των διοργανωτών, όπως λένε και αρμόδιοι ειδήμονες από το χώρο του security.

Στη συνέχεια ζητείται η συνδρομή της αστυνομίας, και ειδικότερα του τοπικού αστυνομικού τμήματος, καθώς και τυχόν κάλυψη, εφόσον αυτή χρειαστεί. Το σχέδιο αυτό αφορά τόσο τη διαχείριση του πλήθους των επισκεπτών, όσο και των ίδιων των καλλιτεχνών, καθώς επίσης των χώρων στάθμευσης οχημάτων, τις εισόδους στο χώρο της συναυλίας κ.α.