Αεροπορικά ατυχήματα και ασφάλεια πτήσεων

Το τελευταίο ατύχημα στις Άλπεις δημιουργεί ερωτηματικά για το πόσο ασφαλής είναι μία πτήση ρουτίνας. Οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν ένα αεροπορικό ατύχημα αναλογικά είναι οι εξής: α) Το 56% οφείλεται σε σφάλμα του πιλότου αλλά και παραλείψεις του ιπτάμενου πληρώματος. β)Το 17% στο αεροσκάφος.Το τελευταίο ατύχημα στις Άλπεις δημιουργεί ερωτηματικά για το πόσο ασφαλής είναι μία πτήση ρουτίνας. Οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν ένα αεροπορικό ατύχημα αναλογικά είναι οι εξής: α) Το 56% οφείλεται σε σφάλμα του πιλότου αλλά και παραλείψεις του ιπτάμενου πληρώματος. β)Το 17% στο αεροσκάφος (κόπωση υλικού, σχεδιαστικές ή κατασκευαστικές ατέλειες, λανθασμένες ενδείξεις οργάνων). γ) Το 13% στις καιρικές συνθήκες (ακραία καιρικά φαινόμενα, παγοποίηση, καθοδικά ρεύματα). δ) Το 6% σε διάφορους λόγους όπως πουλιά ή αλλά αντικείμενα στους κινητήρες (Flying Object Debris) αεροπειρατεία, τρομοκρατική ενέργεια ή άλλοι αστάθμητοι παράγοντες. ε) Το 4% στην πλημμελή συντήρηση και στους ελέγχους προ πτήσεως από το τεχνικό προσωπικό εδάφους. στ) Το τελευταίο 4% ωφελείται σε σφάλματα από τον Έλεγχο Εναερίου Κυκλοφορίας ή από άλλες υπηρεσίες του Αεροδρομίου.

Για την εύρεση των αιτιών του ατυχήματος εμπλέκονται διαφορετικές ομάδες: α) Η Επιτροπή Διερεύνησης που σκοπό έχει να βρει τους λόγους του ατυχήματος ώστε να προληφθεί ένα παρόμοιο στο μέλλον (Lessons learnt for aviation safety). β) Η Δικαιοσύνη μέσω των ανακριτικών και εισαγγελικών αρχών συμβουλευόμενη την Επιτροπή Διερεύνησης και γ) Μπορεί να ζητηθεί η αρωγή από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες κατόπιν αιτήσεως είτε από την επιτροπή Διερεύνησης είτε από τους συγγενείς των θυμάτων.

Όλοι οι πιλότοι των Ενόπλων Δυνάμεων και της Πολιτικής Αεροπορίας πριν ξεκινήσουν τις πτήσεις εξετάζονται στο 251 Γενικό Νοσοκομείο της Αεροπορίας στο εξειδικευμένο για τα ιπτάμενα πληρώματα Κέντρο Αεροπορικής Ιατρικής και υποβάλλονται σε ψυχοτεχνικές και σωματικές εξετάσεις. Οι ιατρικές εξετάσεις επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο αλλά και εκτάκτως μετά από κάποια σοβαρή ασθένεια η ατύχημα (π.χ. πνευμονία, εγχείρηση, κατάγματα κλπ). Υπάρχει αρχείο για κάθε ιπτάμενο είτε των ΕΔ. (Στρατού, Ναυτικού, Αεροπορίας) είτε της Πολιτικής Αεροπορίας και κοινοποιείται στην Υπηρεσία του και τον ίδιο. Εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας (μικρό ή μεγάλο) διακόπτεται η πτητική ικανότητα μέχρι αποκαταστάσεώς του. Εάν το ατύχημα προκαλεί μόνιμη βλάβη τότε παύεται από ιπτάμενος. Ο ιατρικός φάκελος είναι το πρώτο έγγραφο που ζητάει η Επιτροπή Διερεύνησης μετά από κάποιο ατύχημα ή συμβάν.

Κάθε οργανισμός που παρέχει πτητικό έργο (Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, Πολεμική Αεροπορία, Ναυτικό και Στρατός Ξηράς) διαθέτει Γραφείο Ασφάλειας Πτήσεως και Εδάφους (ΓΑΠΕ) για την πρόληψη, τον έλεγχο, την ενημέρωση όλου το προσωπικού που σχετίζεται με την πτήση (Πιλότους, Τεχνικό προσωπικό, Ελεγκτές Εναερίου Κυκλοφορίας, οδηγούς επίγειων μεταφορικών και πυροσβεστικών μέσων, συνοδούς, συντηρητές των κτιριακών εγκαταστάσεων και των τροχιοδρόμων, διαδρόμων, ακόμα και τις καθαρίστριες).

Όσο αφορά το τραγικό ατύχημα στις Άλπεις είναι απορίας άξιο πως ξέφυγε της προσοχής ο ιατρικός φάκελος του Συγκυβερνήτη της μοιραίας πτήσης από την Υπηρεσία της Γερμανικής Πολιτικής Αεροπορίας, τη Lufthansa, και την German Wings. Είναι δεδομένο ότι το πλαίσιο ελέγχου είναι αυστηρό (κανονισμοί της European Aviation Safety Agency) και μάλιστα σε μία από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες του κόσμου. Γι’ αυτό και φέρουν ευθύνη οι αρμόδιες υπηρεσίες γιατί έπρεπε να ενημερώνονται για το ιατρικό ιστορικό ώστε να προλάβουν την ακραία συμπεριφορά.

Μου κάνει εντύπωση που ο Κυβερνήτης δεν έλεγξε ή δεν πήρε πληροφορίες για τον Συγκυβερνήτη του, δεν κοίταξε όλα τα στοιχεία που αφορούσαν τη πτητική εμπειρία αλλά και θέματα που αφορούν την υγεία του. Στις ΕΔ. όταν δεν αισθανόμαστε καλά συνειδητά και υπεύθυνα ζητούμε εξαίρεση από τις πτήσεις για να μηδενιστεί η πιθανότητα αδυναμίας αντίδρασης εάν πάει κάτι στραβά στην πτήση. Η πτήση απαιτεί να είσαι απαλλαγμένος από κάθε τι που σε απασχολεί και να έχεις πολλή καλή ψυχοσωματική κατάσταση. Εάν το γνώριζε ο Κυβερνήτης πιθανόν να ήταν προσεχτικότερος. Όμως επειδή οι σχέσεις στις μεγάλες εταιρείες είναι απρόσωπες, ψυχρές και τυπικές, λόγω και της γερμανικής ψυχοσύνθεσης, δεν αφήνουν περιθώρια διαπροσωπικής σχέσης που πιθανόν να ανέστειλαν την ενέργειά του τη συγκεκριμένη στιγμή.

Οι Διεθνείς κανονισμοί ασφαλείας πτήσεως μετά την 11η Σεπτεμβρίου στου Δίδυμους Πύργους έχουν γίνει αυστηροί για τους επιβαίνοντες. Αυτό θωράκισε το πιλοτήριο από τους εξωγενείς παράγοντες χωρίς όμως να σκεφτούν ότι και αυτοί που έχουν τα χειριστήρια είναι άνθρωποι με αδυναμίες συνεπώς πρέπει να θωρακιστούν και οι επιβαίνοντες.

Το μαύρο κουτί (στην πραγματικότητα κόκκινο) δίνει όλα τα στοιχεία της πτήσεως μέχρι και τη στιγμή της πρόσκρουσης. Στο συγκεκριμένο ατύχημα υπήρχαν δύο κουτιά για διασταύρωση στοιχείων ή σε περίπτωση καταστροφής του ενός να δώσει στοιχεία το άλλο. Στο άμεσο μέλλον θα υπάρχει μετάδοση δεδομένων του μαύρου κουτιού σε επίγειο σταθμό, αν και οι αρχές Εναερίου Κυκλοφορίας ήδη γνωρίζουν τη θέση, το ύψος, την πορεία, ταχύτητα του αεροσκάφους.

Οι αρμόδιες αρχές επιρρίπτουν τις ευθύνες στο Συγκυβερνήτη, γεγονός που απαλλάσσει την εταιρεία από τις υπέρογκες αποζημιώσεις. Όμως παρ’ όλες τις εκδοχές που ακούμε πάντα υπάρχει η αμφιβολία μήπως και ισχύει κάτι άλλο που δεν το βάζει ο ανθρώπινος νους. Η συμπεριφορά του πιλότου μπορεί να μας προβληματίζει και στην μετακίνησή μας με τα υπόλοιπα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς όπως λεωφορεία, τρένα, πλοία αφού πολλές ανθρώπινες ψυχές εξαρτώνται από την ικανότητα των οδηγών, μηχανοδηγών και πλοιάρχων.

Παρόλα αυτά το αεροπλάνο παραμένει το γρηγορότερο και ασφαλέστερο μεταφορικό μέσο λόγω των μέτρων πρόληψης που λαμβάνονται αλλά και τις βελτιώσεις που γίνονται ώστε να αποφεύγονται λάθη του παρελθόντος.

*Ο Νεκτάριος Μεταξάκης είναι Αξ/κος ΠΝ ε.α.- Πιλότος Ε/Π απόφοιτος Σχολείου Ασφάλειας Πτήσεων και Εδάφους (ΣΠΑ.) & Flight Safety and Accident Investigation (Royal Navy-Great Britain)

Πηγή: http://rethemnosnews.gr/