Καταγγελία για παράνομη λειτουργία συστήματος βιντεοεπιτήρησης από εργοδότη
Αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα η ενδιαφέρουσα απόφαση 48/2019 σχετικά με τη λειτουργία συστήματος βιντεοεπιτήρησης από εργοδότη. Η απόφαση εκδόθηκε έπειτα από καταγγελία, η οποία είχε υποβληθεί από το 2016 από το Σωματείο Εργαζομένων της ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS ΑΒΕΕ.
Αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα η ενδιαφέρουσα απόφαση 48/2019 σχετικά με τη λειτουργία συστήματος βιντεοεπιτήρησης από εργοδότη.
Η απόφαση εκδόθηκε έπειτα από καταγγελία, η οποία είχε υποβληθεί από το 2016 από το Σωματείο Εργαζομένων της ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS ΑΒΕΕ.
Σύμφωνα με την καταγγελία, μεταξύ άλλων, έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν κάμερες σε χώρους όπως οι αποθήκες της εταιρείας και το τηλεφωνικό κέντρο κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας, ενώ γίνεται χρήση του συστήματος βιντεοεπιτήρησης στα καταστήματα της εταιρείας για σκοπούς παρακολούθησης και υπερβολικής επιτήρησης του προσωπικού.
Από την πλευρά της η εταιρεία υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι σκοπός της επεξεργασίας είναι η προστασία προσώπων ή/και αγαθών που διακινούνται στα καταστήματά της και τις εγκαταστάσεις της, και συνεπώς έχει έννομο συμφέρον, δοθέντος ότι εμπορεύεται, μεταξύ άλλων, προϊόντα υψηλής τεχνολογίας που λόγω αξίας αποτελούν στόχο κακόβουλων ενεργειών. Επίσης, η εταιρεία δηλώνει ότι δεν γίνεται επεξεργασία ήχου και δεν υπάρχει σύστημα βιντεοεπιτήρησης ούτε στο τηλεφωνικό κέντρο της εταιρείας ούτε στα κεντρικά γραφεία της, όπως καταγγέλλεται.
Η απόφαση της Αρχής
Όπως αναφέρεται στην απόφαση, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα εξέθεσαν τόσο το Σωματείο όσο και ο υπεύθυνος επεξεργασίας, καθώς και τα υπόλοιπα στοιχεία του φακέλου, η Αρχή διαπίστωσε ότι προκύπτουν τα εξής:
- Οι κάμερες που λειτουργούν στο τμήμα συναρμολόγησης καθώς και στο χώρο της συντήρησης/service, με βάση τη θέση τοποθέτησης και την γωνία λήψης αυτών, και λαμβανομένης υπόψη της υψηλής αξίας των εμπορευμάτων που διακινούνται στους χώρους αυτούς, φαίνεται ότι συλλέγουν τα απολύτως απαραίτητα δεδομένα για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού επεξεργασίας, ο οποίος δεν μπορεί να επιτευχθεί με ηπιότερα και εξίσου αποτελεσματικά μέσα.
- Η κάμερα που λειτουργεί στο χώρο του εστιατορίου, έχει σκοπό επεξεργασίας την προστασία της ταμειακής μηχανής από τυχόν κλοπές, ωστόσο φαίνεται από το φωτογραφικό υλικό που προσκομίστηκε στην Αρχή ότι το πεδίο λήψης της είναι αρκετά ευρύ, παραβιάζοντας την αρχή της αναλογικότητας και κρίνεται ότι θα πρέπει να περιοριστεί αποκλειστικά στην ταμειακή μηχανή μέσω επανατοποθέτησης και νέας εστίασης, προκειμένου να είναι αποδεκτό σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας. Σημειώνεται ότι ο υπεύθυνος επεξεργασίας, προκειμένου να νομιμοποιείται να λειτουργεί κάμερα στο χώρο αυτό, πρέπει να μπορεί να δικαιολογήσει το έννομο συμφέρον να προστατεύσει τον εν λόγω χώρο και τα αγαθά που βρίσκονται σε αυτόν.
- Οι κάμερες στους ευρύτερους χώρους της αποθήκης επιτρέπονται στο βαθμό που δεν υπάρχει μόνιμη παρουσία εργαζομένων στο χώρο που περιλαμβάνεται στο πεδίο κάλυψής τους.
- Οι κάμερες στην περίμετρο των κτηριακών εγκαταστάσεων φαίνεται, με βάση το πεδίο κάλυψης όπως αποτυπώνεται στο δείγμα εικόνας που υποβλήθηκε, ότι συλλέγουν τα απολύτως απαραίτητα δεδομένα για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού επεξεργασίας.
- Αναφορικά με την πρόσβαση στο σύστημα βιντεοεπιτήρησης, η Αρχή έχει ήδη κρίνει στο παρελθόν σε παρόμοιες περιπτώσεις ότι δεν θα πρέπει η διοίκηση να έχει πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο στο υλικό των καμερών (βλ. Αποφάσεις 81/2012 και 27/2016). Με βάση την αρχή της αναλογικότητας και προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος της παρακολούθησης των εργαζομένων, η χρήση του συστήματος βιντεοεπιτήρησης σε πραγματικό χρόνο για τα καταστήματα θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από εξειδικευμένο προσωπικό ασφαλείας με αντίστοιχα επαγγελματικά προσόντα, εφόσον ο υπεύθυνος επεξεργασίας απασχολεί τέτοιο προσωπικό. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας και τα άρθρα 7 και 11 της Οδηγίας, αποδέκτες των δεδομένων του συστήματος βιντεοεπιτήρησης μπορεί να είναι πρόσωπα της Διεύθυνσης της εταιρείας μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις, με κάθε πρόσβαση και εξαγωγή υλικού από το σύστημα καταγραφής να καταγράφεται και να αιτιολογείται.
- Υπενθυμίζεται ότι οι ανωτέρω κάμερες πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για το σκοπό της προστασίας των αγαθών και όχι ως αποκλειστικά κριτήρια για την αξιολόγηση της συμπεριφοράς και της αποδοτικότητας των εργαζομένων.
- Αναφορικά με την υποχρέωση ενημέρωσης των υποκειμένων των δεδομένων και συγκεκριμένα των εργαζομένων, ο υπεύθυνος επεξεργασίας φαίνεται να ικανοποίησε το σχετικό δικαίωμα των εργαζομένων αρχικά προφορικά, χωρίς ωστόσο να είναι εφικτό να αποδειχθεί εκ των υστέρων αν η εν λόγω ενημέρωση ήταν η προσήκουσα. Η ενημέρωση θα πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 12 της υπ’ αριθμ. 1/2011 Οδηγίας της Αρχής, δηλ. μεταξύ άλλων να είναι αναλυτική, να προσφέρεται με κάθε πρόσφορα τρόπο (π.χ. εγγράφως με διάθεση έντυπου υλικού) και να περιλαμβάνει τις κατηγορίες των προσώπων που χειρίζονται και έχουν πρόσβαση στο σύστημα. Κρίνεται ότι η εν λόγω ενημέρωση προς τους εργαζόμενους για λόγους διαφάνειας και λογοδοσίας πρέπει να γίνεται εγγράφως, είτε σε γραπτή είτε σε ηλεκτρονική μορφή.
- Το εν λόγω σύστημα βιντεοεπιτήρησης δεν πληροί τις προϋποθέσεις νομιμότητας που τίθενται στα άρθρα 7, 12 και 19 της με αρ. 1/2011 Οδηγίας της Αρχής. Ως εκ τούτου, συνάγεται ότι έχουν παραβιασθεί και οι θεμελιώδεις επιταγές για τη νομιμότητα κάθε συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, που οι διατάξεις των άρθρων 4, 5 και 11 του ν. 2472/1997 θέτουν.
Στο πλαίσιο αυτό η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα απηύθυνε προειδοποίηση προς την εταιρεία για την παραβίαση των άρθρων 4, 5 και 11 ν. 2472/1997 και τη διατάσσει να προβεί αμελλητί στις ακόλουθες ενέργειες, ενημερώνοντας σχετικά την Αρχή:
α) να προβεί στην κατάλληλη προσαρμογή του πεδίου λήψης της κάμερας στο χώρο του εστιατορίου, ή την απεγκατάσταση της κάμερας, εφόσον δεν μπορεί να δικαιολογήσει έννομο συμφέρον για την προστασία του εν λόγω χώρου και των αγαθών που βρίσκονται σε αυτόν.
β) να προσαρμόσει τα συστήματα βιντεοεπιτήρησης στις εγκαταστάσεις της στις προϋποθέσεις νόμιμης λειτουργίας που ορίζονται στο σημείο 9 του σκεπτικού της παρούσας, και εν γένει στην κείμενη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
