Συστήματα κατάσβεσης με φθοριούχα αέρια: Ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός, ο περιορισμός χρήσης και η εφαρμογή του

Η κλιματική αλλαγή, με επιπτώσεις που ραγδαία επιδεινώνουν το περιβάλλον και τις συνθήκες διαβίωσης, οδήγησαν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη θέσπιση νέων κανονισμών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προέρχονται από την αυξανόμενη χρήση των φθοριούχων αερίων.

Η κλιματική αλλαγή, με επιπτώσεις που ραγδαία επιδεινώνουν το περιβάλλον και τις συνθήκες διαβίωσης, οδήγησαν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη θέσπιση νέων κανονισμών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προέρχονται από την αυξανόμενη χρήση των φθοριούχων αερίων.

Έτσι, από την 1η Ιανουαρίου 2015 ξεκινά η εφαρμογή του Κανονισμού 517/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα Φθοριούχα αέρια του Θερμοκηπίου. Ο Κανονισμός αυτός αντικατέστησε τον υφιστάμενο Κανονισμό 842 ο οποίος είχε τεθεί σε ισχύ το 2006. Ο νέος Κανονισμός υποδεικνύει τη νέα πολιτική της ΕΕ. για τα φθοριούχα αέρια, η οποία, μέσα από σταδιακούς περιορισμούς στην παραγωγή και χρήση τους, έχει στόχο τον περιορισμό των σχετικών εκπομπών στην ατμόσφαιρα.

Βασικός σκοπός του θεσμικού αυτού πλαισίου είναι η σημαντική μείωση των εκπομπών των φθοριούχων αερίων, λαμβάνοντας μέτρα όπως η αποτελεσματική αντιμετώπιση ακούσιας διαρροής των αερίων και η τακτική συντήρηση των μηχανημάτων που λειτουργούν με τέτοια αέρια (όπως ψύξη, κλιματισμός, πυρόσβεση), η εκπαίδευση και πιστοποίηση των τεχνικών και η τήρηση των κανόνων για τις διαδικασίες ανάκτησης, μεταφοράς και ανακύκλωσης.

Τα αέρια που ελέγχονται από τον Κανονισμό διακρίνονται σε τρεις ομάδες: Υδροφθοράνθρακες (HFCs), Υπερφθοράνθρακες (PFCs) και εξαφθοριούχο θείο (SF6). Όσον αφορά τα συστήματα κατάσβεσης, το αέριο που ανήκει στην κατηγορία των F–Gases είναι οι Υδροφθοράνθρακες και πιο συγκεκριμένα το αέριο HFC227 ή με εμπορική ονομασία FM200.

Επιγραμματικά τα μέτρα που ορίζει ο νέος κανονισμός είναι:

• Πρόληψη Εκπομπών με αυστηροποίηση των μέτρων για την άμεση επισκευή διαρροών και την τακτική συντήρηση του εξοπλισμού
• Εγκατάσταση αυτόματων συστημάτων εντοπισμού διαρροών
• Υποχρεωτική τήρηση αρχείων συντήρησης από τους χειριστές των εγκαταστάσεων
• Εκπαίδευση και Πιστοποίηση Τεχνικών και Εταιρειών. Όλες οι εργασίες (εγκατάστασης, συντήρησης, επισκευής και παροπλισμού του εξοπλισμού) θα πρέπει να γίνονται από το Πιστοποιημένο Προσωπικό και της εταιρείας.
• Σήμανση προϊόντων
• Έλεγχος χρήσεων & απαγορεύσεις
• Σταδιακή μείωση της παραγωγής και κατανάλωσης των φθοριούχων αερίων μέχρι το 2030. Οι ποσοστώσεις θα βαίνουν μειούμενες έως το 2030

Υποχρεωτική υποβολή εκθέσεων:

• Από επιχειρήσεις οι οποίες παράγουν, εισάγουν ή εξάγουν φθοριούχα αέρια
• Από επιχειρήσεις οι οποίες καταστρέφουν ή χρησιμοποιούν φθοριούχα ως πρώτη ύλη καθώς και αυτές οι οποίες διαθέτουν στην αγορά προϊόντα τα οποία λειτουργούν με φθοριούχα
• Από τους χειριστές του εξοπλισμού που λειτουργεί με φθοριούχα αέρια (ευθύνη διατήρησης αρχείων για τις πωλήσεις τους έχουν και οι επιχειρήσεις που διαθέτουν στους τεχνικούς ή εταιρείες συντήρησης φθοριούχα αέρια)

Οι υποχρεώσεις των χειριστών εξοπλισμού που λειτουργεί με φθοριούχα αέρια είναι:

• Πρόληψη εκπομπών με άμεση επισκευή διαρροών
• Τακτική συντήρηση εξοπλισμού από Πιστοποιημένα άτομα ή εταιρείες
• Εγκατάσταση συστημάτων ανίχνευσης διαρροών όταν αυτό είναι απαραίτητο (είναι απαραίτητο για εγκαταστάσεις με περισσότερα από 156kg HFC227ea ή 500 τόνων ισοδύναμου CO2)
• Τήρηση αρχείων (Log Book) με πληροφορίες των εγκαταστάσεων και συντηρήσεων
• Υποβολή ετησίως μέχρι 31ης Μαρτίου, προς την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ συμπληρωμένα Ηλεκτρονικά Δελτία Ελέγχου που αφορούν ελέγχους που διενεργήθηκαν το προηγούμενο έτος από το πιστοποιημένο προσωπικό της εταιρείας που διενήργησε τους ελέγχους

Τέλος, ο νέος κανονισμός επιβάλει αυστηρές κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση στα παραπάνω, για τις εξής περιπτώσεις:

• Σε περίπτωση διαρροής στην ατμόσφαιρα φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου, εκ προθέσεων ή λόγω κακής πρακτικής αντιμετώπισης βλαβών και διαρροών
• Σε περίπτωση ελλιπούς συντήρησης ή πλημμελούς διενέργειας των απαιτούμενων τακτικών ελέγχων
• Για τις παραβιάσεις των διατάξεων, που συνδέονται με την υποχρέωση υποβολής Ηλεκτρονικών Δελτίων Ελέγχου στο ΥΠΕΚΑ
• Σε αυτούς που παράγουν ή διαθέτουν στην αγορά φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου και δεν υποβάλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα στοιχεία που προβλέπονται

Άρθρο του Στυλιανού Στάθη, Mechanical Engineer M.Sc NTUA, Project Manager ZARIFOPOULOS S.A.